به قلم :محمد رضا دژکام؛ روان شناس ، مشاور ازدواج و خانواده
تحریریه زندگی آنلاین : یکی از مقوله هایی که بسیار در مورد آن گفته و نوشته شده بحث (( حسادت )) است . متأسفانه این واژه ، گاهگاهی آن چنان تأثیرات منفی بر زندگی آدمیان به جا می گذارد که دیگر از یاد بردن پیامدهای آن به این آسانی نیست !
این رفتار ، به نوعی در همه انسان ها البته با شدت و ضعف خاصی وجود دارد و هیچ کس نمی تواند منکر آن شود حال می خواهیم در این مقاله ، درباره ی حسادت و تأثیر آن در زندگی زناشویی با شما خوبان همیشگی شخن بگوییم .
تعریف حسادت از نگاه روان شناسی
حسادت نوعی اختلال رفتاری در کودکان ، نوجوانان و حتی بزرگسالان است و در اکثر موارد زمانی رخ می دهد که رقابت و چشم و هم چشمی در میان باشد . این واکنش از 1 تا 5 سالگی طبیعی تلقی می شود و در بزرگسالی حالت اختلال رفتاری و روانی به خود می گیرد .
بیشتر بخوانید:
حسادت و رابطه ی آن با زندگی زناشویی
اگر شما دیگر علاقه ای به همسرتان نداشته باشید و برای رابطه تان ارزشی قائل نباشید ، در این صورت به هیچ گونه تهدیدی در این رابطه حسادت نخواهید کرد . اما اگر رابطه تان برای شما اهمیت داشته باشد و خود را به آن متعلق بدانید ، هر خطری را تهدید آمیز تلقی می کنید و در برابر آن حسادت از خود نشان خواهید داد .
حسادت می تواند افراد را مجبور به انجام کارهایی کند که پیش از این هیچ وقت انجام نداده اند ! مانند جاسوسی طرف مقابل یا اقدام به ضرب و شتم عامل تهدید و یا حتی کشتن او !
ویژگی های رفتاری و شخصیتی افرادی که حسادت در زندگی زناشویی شان وجود دارد
بسیاری از اوقات ، کسانی که با بحران حسادت دست و پنجه نرم می کنند ، احساس می کنند که عقل شان را از دست داده اند !
گاهی اوقات آن ها در نتیجه همین احساسات اقدام به کارهای عجیب و غریب و حتی خشونت آمیز می کنند . حسادت یک مشکل شایع در روابط زناشویی زوج ها از نگاه روان شناسی محسوب می شود.
زن یا شوهری که از شدت حسادت ، آرامش نداشته و همواره بی قراری در رفتارش دیده می شود ، احتمالا” شخصی کاملا” ناراضی ، ناخشنود و نگران است که در زندگی زناشوی با همسرش همواره به مشکل بر می خورد و با یکدیگر رابطه ای خوشایند و مطلوبی ندارند .
حسادت معمولا” به خودی خود ، یک هیجان ساده با شمار نمی رود ، بلکه معمولا” با اضطراب شدیدی همراه است . علاوه بر این افکار و اعمال وسواسی ، خشم ، پرخاشگری و شرایط ابتلا به اختلال های دو قطبی و افسردگی در افرادی که حسادت در زندگی زناشویی شان حکمفرماست ، به وضوح دیده شده و می شود . این ها از جمله فرایندهایی است که از بعد روان شناسی می تواند همراه با حسادت بروز نماید . اساسا” افرادی که ابتلا به حسادت دارند ، برای حفظ موقعیت ، امنیت و رضایت خویش ، شرایطی را تعیین می کنند ! آنان این گونه تصور می کنند که باید همسرشان را از آن خود سازند !
بیشتربخوانید:
پیامدها و رهاوردهای ناشی از حسادت در زندگی زناشویی
در رابطه ای که بر پایه ی اعتماد و امنیت بنا شده است ، حسادت می تواند نقش (( یادآور )) را ایفا کند و به طرفین متذکر شود که تا چه حد برای یکدیگر اهمیت قائل هستند ! ولی در واقع حسادت به طرفین یادآوری می کند که رابطه شان چه امنیت و اهمیتی به زندگی زناشویی شان بخشیده است !
از سوی دیگر ، وقتی حسادت مشکلی پایدار و همیشگی و دائمی است در آن در آن صورت احساس امنیت و اعتمادی که زیر بنای هر رابطه ی زناشویی است را مورد تهدید قرار می دهد .
بنابراین درگیری همیشگی با حسادت این مکان را دارد که باعث از پا افتادگی جسمانی و روانی زوجین شود و در نتیجه منجر به دل زدگی از روابط زناشویی می گردد . اینک با این توضیح ، به پیامدها و رهاوردهای ناشی از حسادت در زندگی زناشویی به طور مختصر می پردازیم :
1 – اضطراب و افسردگی
معمولا” اختلال های اضطراب و افسردگی در افرادی که حسادت در وجودشان رخنه کرده به وجود می آید و به خاطر داشتن یک سری افکار غیر منطقی و ناراحت ، خشم در این افراد ، پدیده ای پایدار شده و در صورت عدم بروز ، منجر به افسردگی و اضطراب دائمی می شود .
2 – شخصیت پارانوئید ( سوء ظن داشتن و بدبین شدن )
با توجه به اینکه خیانت همسر در ذهن افرادی که حسادت در آنان حاکم شده است و با عنایت به اینکه حساسیت بیش از حد آنان به این موضوع حس کنجکاوی آنان را بر می انگیزد ، بنابراین باید چنین بیان کرد که شکل گیری شخصیت بدبینانه و داشتن سوء ظن ، بدبینی ، شکاک شدن و سایر تصوراتی که شاید وجود خارجی نداشته باشند ، در این افراد شکل می گیرد .
3 – نیاز و احتیاج شدید به عاطفه و محبت
افرادی که حسادت در شخصیت آنان جا افتاده ، اساسا” به مانند یک کودک ، نیاز شدیدی به کسب محبت ، عشق ، صمیمیت و عاطفه از همسرشان دارند تا شاید بدین شکل این خلاء عاطفی احساسی خود را پر نماید .
4 – یأس ، نا امیدی ، خشم و دلسردی
یأس ، نا امیدی ، دلسردی ، خشم ، کینه ، عصبانیت ، کدورت و ..... از جمله ویژگی های پاسخ های حسادت آمیزی است که ریشه در افکار غیر منطقی و غیر اخلاقی دارند . بنابراین چنین طرز نگرشی ، همیشه فردی که با حسادت دست و پنجه نرم می کند را نگران و آشفته و هراسان نموده و آرامش خاطر و حتی روح و روان را از او دور می سازد .
5 – خسته شدن و پریشان حالی همسر
این مقولخ بیش از سایر موارد می تواند باعث پیدایش مشکلات در روابط زناشویی شود . کنار آمدن با رفتار خوشایند همسر در ابتدای امر شاید قابل توجه باشد ولی به مرور زمان این پدیده به وقوع می پیوندد و باعث خستگی روحی روانی و آشفتگی و پیدایش نابسامانی و پریشان شدن همسر فرد حسود می گردد .
شاید به جرأت بتوان گفت که فردی که حسادت دارد ، همسر خویش را بسیار محدود کرده و تمام رفتارها و برخوردهایش را زیر نظر دارد تا اینکه سرانجام همسر وی از این گونه رفتارهای او به ستوه می آید و خسته و آزرده خاطر می شود !
روش های رفتاری برخورد با افرادی که حسادت در زندگی زناشویی شان وجود دارد :
1 – تغییر دادن افکار ، عقاید و باورهای غیر منطقی و غیر اصولی .
2 – توصیه و سفارش به صبر و تحمل بیشتر در قبال رفتار فردی که حسادت دارد .
3 – آموزش دادن به همسر فردی که حسادت دارد .
4 – نشان دادن پیامدها و رهاوردهای منفی ناشی از حسادت .
5 – جانشین نمودن رفتارهای دیگری به جای حسادت در افراد .
6 – از بین بردن نیاز وابستگی داشتن به دیگران .
7 – به کار گیری روش های درمانی شناختی ( شناخت درمانی ) در جهت رفع این مشکل .
8 – توجیه کردن افراد حسود مبنی بر اینکه می توانند حسادت خود را تحت کنترل خویش در آورند .
و کلام آخر
امیدواریم روزی فرا برسد که دیگر شاهد پیدایش ، گسترش و دامن گیر شدن این قبیل رفتارها در زندگی زناشویی زوج های جوان این مرز و بوم نباشیم به امید آنکه پیوندهای سبز که از ابتدا با سبزی فصل بهار آغاز می شوند همچنان پایدار و استوار ، بهاری بمانند و هیچ پدیده ای از جمله حسادت ، خیانت ، بدبینی و ...... در زندگی زناشویی نبینیم و شاهد گسترش اعتماد ، اعتقاد ، اطمینان و خود باوری و دیگر باوری در بین زن و شوهرها باشیم .