حجت‌الاسلام والمسلمین آقامیری، مدیر حوزه علمیه خواهران تهران در گفت‌وگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) گفت: در بیان تاریخچه بحث تمدن اسلامی باید گفت که نقطه ریشهای تمدن اسلامی در اسلام، از لحظه نامگذاری یثرب به مدینهالنبی شکل گرفته است.
اسلام به دنبال نجات مدینههای جاهلی در جهان است
وی افزود: ویژگی این تمدن‌سازی آن بود که پیامبر(ص) با این اقدام نمادین، یعنی تبدیل مدینه جاهلی به مدینه اسلامی بنیانگذاری تحول بنیادینی را در نظام خلقت و بشریت آغار کردند و نشان دادند که اسلام به دنبال نجات مدینههای جاهلی در جهان است.
تمدن‌سازی نیازمند تشکیل جامعه مدنی است
این کارشناس حوزوی یادآور شد: قرآن هم با توجه به اینکه منشور زندگی انسانی است یک نوع مدنیت را به روی انسان باز میکند؛ کارشناسان، قرآن را منشور زندگی بشر نامیدهاند و قرآن نقش کلیدی در این تمدن‌سازی دارد؛ این تفکر نوین اسلامی در ذیل یک جامعه مدنی اسلامی شکل میگیرد.
آقامیری اظهار کرد: در مباحث کلی چه در قرآن و چه روایات، همگی دال بر این است که ما باید در لا به لای کتب روایی و حدیثی به این نکته برسیم که اسلام و مکتب اهل بیت(ع) در حال بازکردن راه و مسیری نو برای تحقق یک مدینه فاضله هستند.
حوزه‌های علمیه در مسیر تمدن‌سازی باید مشارکتی فعال داشته باشند
مدیر حوزه علمیه خواهران تهران تصریح کرد: طبیعتا حوزه هم از این قضیه مستثنی نیست و تابع همین جریان است و باید در این مسیر پویا و فرهنگی مشارکت فعال داشته باشد.
آقامیری عنوان کرد: قرآن بازگو کننده کل این نظام است؛ نظامی که دربردارنده آداب فردی، اجتماعی و سیاسی و... است؛ برآیند آیات قرآنی بازگو کننده حضور یک جامعه مدنی است؛ کل قرآن در حقیقت در آنجایی که حدود را بیان میکند در جایی که اخلاق را سرلوحه زندگی بشری قرار میدهد یا جایی که عبودیت را از برجستگیهای انسان بر میشمرد، جایی که ایمان را ملاک ارزش قرار میدهد یا بحث حکومت را در آیه «أَطِیعُواْ اللّهَ وَأَطِیعُواْ الرَّسُولَ وَأُوْلِی الأَمْرِ» بیان میکند؛ کل این نظام را که در قرآن به صورت کلیات بیان شده است را جریان تمدنی اسلامی مینامیم.
وی گفت: قرآن صریحا به موضوع تمدن‌سازی اسلامی به صورت خاص اشاره کرده است؛ مثلا میتوان در این زمینه به خطاباتی که در جامعهسازی وجود دارد اشاره کرد؛ آنجا که میفرماید «وَمَا جَعَلْنَا لِبَشَرٍ مِّن قَبْلِکَ الْخُلْدَ أَفَإِن مِّتَّ فَهُمُ الْخَالِدُونَ»؛ در اینجا خداوند نظام توحیدی اسلامی را نظام جاودانه معرفی میکند؛ این جاودانگی که درون یک نظام توحیدی اسلامی رقم خورده است نیازمند یک نوع تمدن و بشریت جدید است.
این کارشناس حوزوی عنوان کرد: مثلا قراردادن جامعه بر یک نظام علمی که در آیه نفر بیان شده است از دیگر مباحث مطروحه در قرآن است؛ در این آیه حکمت تعلیم دینی طلاب و مردم مناطق مختلف به خوبی بیان شده است که همان توسعه علوم و معارف قرآنی و الهی در جوامع خود به منظور نزدیک شدن به مدینه فاضله است.
مدیر حوزه علمیه خواهران تهران بیان کرد: در روایات هم به تفسیر جزییات این کلیات پرداخته شده است؛ در این حوزه نظریات بسیار جامعی از متن قرآن برای ساخت نظام تمدنی مطرح شده است؛ مباحثی چون ولایت فقیه و اداره حکومت اسلامی که در قرآن و روایات عنوان شده تا مسایل جزیی در خصوص عبادات فردی، همگی در مدینه فاضله دینی مورد نظر است.
لزوم توجه به ابعاد اجتماعی و فردی فقه برای تمدن‌سازی
آقامیری تصریح کرد: مولفههای تمدن اسلامی در دو بخش خلاصه شده است؛ همین مباحثی که فقه را از آن تقسیمبندی کردیم در تمدن اسلامی نیز چنین دسته‌بندی باید صورت بگیرد؛ دو بخش فردی و اجتماعی، فقه ما را تشکیل میدهد؛ باب طهارت تا دیات و عبادات اکثرا ابعاد فردی است که این ابعاد به تنهایی میتواند بسیاری از نظامات تمدن سازی اسلامی را شکل دهد ولی از دیگر سوی باید به فقه اجتماعی نیز در حوزه‌های تمدن‌سازی به شکل اساسی نگریست زیرا تمدن‌سازی اسلامی، وابستگی بسیار زیادی به فقه اجتماعی دارد.
وی ادامه داد: تمدن اسلامی نیازمند پی‌ریزی حکومتی اسلامی است و برای پی‌ریزی حکومت اسلامی باید به ابعاد اجتماعی فقه توجه بیشتری داشت و مباحث اجتماعی را از منظر فقهی ساماندهی کرد.
ادامه دارد....
