طرح‌ تولید ضربتی بنزین راهی برای کاهش واردات

با رشد 7.4 درصدی مصرف روزانه بنزین در ایران و رسیدن به 122 میلیون لیتر در آبان ماه، وزارت نفت به افزایش تولید و ارتقای کیفیت سوخت اقدام کرده است؛ طرح‌های تولید ضربتی بنزین در پاسخ به تقاضای فزاینده، اجرایی شده اما مسئولان بر لزوم مدیریت مصرف و همکاری گسترده برای جلوگیری از بحران در شبکه تأمین سوخت تأکید دارند.

 

به‌گزارش ایسنا، حدود 80 درصد مصرف سوخت کشور به بنزین وابسته است که این به‌خاطر نبود برنامه‌ریزی جامع انرژی است. این وابستگی به مصرف بی‌رویه و افزایش آلودگی هوا، به‌ویژه در شهرها، منجر شده است. همچنین، فرسودگی 50 درصد ناوگان حمل‌ونقل و 90 درصد موتورسیکلت‌ها باعث مصرف بیش از حد سوخت و آلودگی محیط زیست شده است.

 

پالایشگاه‌ها در حداکثر ظرفیت فعالیت می‌کنند، اما وزارت نفت با وجود توزیع روزانه بیش از 260 میلیون لیتر سوخت، با چالش‌هایی مواجه است؛ مصرف بنزین در ایران به‌طور قابل‌توجهی در حال افزایش بوده، طبق آمار، از ابتدای امسال تا 12 آبان، به‌طور میانگین روزانه 124 میلیون لیتر بنزین توزیع شده، در حالی که این رقم در مدت مشابه سال گذشته 116 میلیون لیتر بوده است، همچنین، میانگین مصرف روزانه در آبان 1403 به 122 میلیون لیتر رسیده که در مقایسه با 114 میلیون لیتر سال قبل، رشد 7.4 درصدی را نشان می‌دهد. این افزایش مصرف، نگرانی‌هایی درباره پایایی عرضه و نیاز به مدیریت تقاضا ایجاد کرده است.

 

در پاسخ  تقاضای رو به افزایش بنزین، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی با اجرای طرح «تولید ضربتی بنزین» طی 76 روز گذشته موفق به افزایش بیش از 8 میلیون لیتر در تولید روزانه بنزین کشور شده است. در این دوره، پالایشگاه‌هایی مانند ستاره خلیج‌فارس، تهران، اصفهان و تبریز سهم عمده‌ای در افزایش تولید داشتند. این افزایش تولید به وزارت نفت کمک می‌کند تا با کاهش ناترازی میان تولید و مصرف، وابستگی به واردات بنزین را کاهش دهد.

 

آنطور که کرامت ویس کرمی - مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی اعلام کرده عمده واردات بنزین ایران به صورت سوآپی است و در 6 ماهه نخست امسال به طور متوسط روزانه 8.5 میلیون لیتر واردات بنزین داشتیم؛ میزان واردات بنزین در مهرماه به 9 میلیون لیتر در روز رسید، کیفیت بنزین وارداتی براساس شاخص‌های استاندارد ملی و حداقل یورو 4 است.

 

درواقع یکی از مسائل مهم در تولید و توزیع بنزین، کیفیت سوخت و رعایت استانداردهای زیست‌محیطی است. هم‌اکنون 70 درصد از بنزین تولیدی پالایشگاه‌ها مطابق با استاندارد یورو 4 است و طبق مصوبه هیئت وزیران، در صورت تجاوز مصرف بنزین از 85 میلیون لیتر در روز، وزارت نفت الزامی به تأمین بنزین یورو 4 در تمامی کشور ندارد.

 

در عین حال، بنزین یورو 4 در کلان‌شهرهای بزرگ مانند تهران، مشهد، شیراز و تبریز توزیع می‌شود. همچنین، پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس و پالایشگاه شیراز توانایی تولید کامل بنزین یورو 4 را دارند و پالایشگاه شیراز نیز به تازگی تولید آزمایشی بنزین یورو 4 را آغاز کرده است.

 

در حوزه نفت‌گاز نیز، 75 درصد از تولیدات پالایشگاه‌ها مطابق با استاندارد یورو 4 است و برخی از پالایشگاه‌ها مانند تبریز و اصفهان، نفت‌گاز با استاندارد یورو 5 تولید می‌کنند که دارای گوگرد کمتر از 10 پی‌پی‌ام است. این کیفیت بالای نفت‌گاز در کاهش آلاینده‌ها و بهبود کیفیت هوای کلان‌شهرها نقش مؤثری ایفا می‌کند.

 

افزایش تولید بنزین به‌تنهایی نمی‌تواند پاسخگوی نیاز روزافزون مصرف باشد؛ از این رو، مسئولان تاکید می‌کنند که مدیریت مصرف و همکاری بین‌سازمانی ضروری است. تحقق این هدف نیازمند همکاری نهادهای مختلف است و باید اقداماتی جدی برای مدیریت مصرف و فرهنگ‌سازی در سطح جامعه انجام شود تا فشار بر تأمین سوخت کاهش یابد و پایداری بیشتری در شبکه عرضه بنزین ایجاد شود.

 

در مجموع، با توجه به روند رو به رشد مصرف بنزین، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی گام‌های مهمی در جهت افزایش تولید و رعایت استانداردهای کیفی برداشته است. اما ادامه این روند نیازمند اعمال سیاست‌های مدیریت مصرف و همکاری گسترده‌تر دستگاه‌های دولتی و بخش خصوصی برای دستیابی به یک شبکه تأمین سوخت پایدار است.