عصر ایران ؛ بهزاد زهرایی* - سونسوز فیلمی ناتورالیستی با بیانی کمیک و تراژدی ساخته رضا جمالی و تهیه‌کنندگی سلمان عباسی همه را در جشنواره چهل و سوم غافلگیر کرد.
فیلم «سونسوز» روایت یک جامعه کوچک روستایى است که در آنجا طی اتفاقاتى صحبت از حقوق زنان مى شود؛ مستندسازى داریم که فیلمى در مورد نازایى زنان روستامى سازد و روستاییان متوجه مى شوند و فیلم و راش هاى او رامى سوزانند. ٢٠ سال پس از این ماجرا میکَذرد تا اینکه خانم دکترى به روستا آمده و متوجه مى شود که عمده مشکلات از مردان روستا بوده است، مرد فیلمساز متوجه مسئله شده تصمیم میگیرد دوباره فیلمى بسازد و این بار حقوق زنان را به این جامعه ی کوچک خاطر نشان کند و گذشته را جبران کند، اما مشکلات زیادى در این راه پیش رو دارد که دستمایه داستان و طنز فیلم می‌شوند.
فیلم بدرستی خود را درگیر پیچیدگی‌های فرمی نمی‌کند. دوربین ثابت است و اساس تمرکز بر روایت داخل قاب است و میزانسن‌دهی با عمق میدان نقش کلیدی در روایت ماجرا ایفا می‌کند. کارگردان با تسلط بالایی در استفاده از جلو، میانه و انتهای قاب داستانش را پیش می‌برد و این قرارداد درونی را تا انتهای فیلم حفظ می‌کند.
ما در فور گراند شاهد اتفاقات طنز هستیم و تلخی‌ها همه در میانه و بیشتر در پس زمینه‌ی قاب رخ می‌دهند و در تمامی لانگ شات‌های از طبیعت کاراکترها در آرامش هستند، گویی فیلمساز به ما یادآور می‌شود که جدایی از طبیعت و یا شاید فراموشی طبیعت خودمان موجب بحرانهای متعدد در زندگی امروزی شده‌اند، فیلم با تکیه بر استفاده از نور طبیعی همچنان در حفظ اصالت فرمی خود می‌کوشد، ترکیب غالب فیلم با نابازیگران کهنسال شوخ و شیرین بیان آذری ست و تنها هنرپیشه حرفه‌ایی فیلم خانم دکتر روستا است، انتخابی درست و ونهان در راستای فرم فیلم؛ دکتر باید حرفه‌ایی و متخصص فن باشد تا بتواند در کار خود موفق باشد و جامعه‌ی روستا نیز باید خود واقعی‌شان هستند.
در این فیلم تصویربرداری پس از بازیگران نقش بالایی در ارایه فرم روایی دارد و در این همراهی تصاویر بدیع طبیعت بکر آذربایجان با قاب‌های زیبا لذت بصری فیلم را غنی‌تر می‌کند.
موسیقی با مینیمال‌ترین حجم ممکنه در فیلم حضور دارد و چیزی را بر تماشاگر تحمیل نمی‌کند. با دیدن فیلم متوجه می‌شویم که با کارگردانی دانا و آگاه مواجهیم که نوع روایت و ابزار بیانی مدیوم خود را برای رسیدن به فرم مطلوبش بخوبی می شناسد و زهی سعادت علیرغم اینکه فیلم به زبان ترکی و با زیرنویس فارسی نمایش داده می‌شود با اقبال منتقدین و رضایت تماشاگران عادی سینما نیز مواجهه شده است، این امر متضمن پیامی مهم برای سینماگران و هنرمندان است؛ مردمان ساده و مردمان خوب می‌فهمند.
*بهزاد زهرایی؛ منتقد و مدرس سینما
