به گزارش خبرگزاری بینالمللی قرآن (ایکنا) حجتالاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در این نشست که دیشب 5 خرداد برگزار شد گفت: یکی از مهمترین فعالیتهایی که ناظر به مقایسه تفاوت دو دیدگاه اسلام و غرب در موضوعات مرتبط با علوم اجتماعی و علوم انسانی است، بازشناسی تفکرات مبدا و مقصد است.
وی افزود: در حوزه علوم اجتماعی متداول غربی، سه مرحله توصیف انسان مطلوب، توصیف انسان محقق همچنین نقد انسان محقق و مطلوب انجام میشود که در این رابطه روش‌شناسی متفاوتی نیز در نظر گرفته میشود.
رییس موسسه حکمت و فلسفه ایران، تصریح کرد: متفکران غربی الگوی خود را در توصیف انسان مطلوب مد نظر قرار میدهند و این پژوهشگران در حوزه علوم اجتماعی مدرن، انسان کامل را مد نظرقرار نمی‌دهند بلکه به دنبال بیان ویژگی‌های انسان مطلوب هستند.
وی گفت: توصیف انسان محقق دومین ویژگی است که پژوهشگران غربی به دنبال آن هستند البته کاری که آنها انجام میدهند بیشتر با روش تفسیری و تبیینی انجام میشود.
خسروپناه بیان کرد: فعالیت سومی که آنها انجام میدهند، نقد و تبدیل وضع موجود به مطلوب است که در این مسیر از تکنیکهایی نیز استفاده میکنند ولی در واقع در حوزه روش‌شناس حکمی این مسیر مورد نظر نیست.
وی گفت: یکی از مسایلی که در حوزه روش‌شناسی اجتهادی در اسلام مورد توجه است، همراهی مسایل حکمی با اجتهاد است البته در روشی که بنده در این طریق احصاء کردهام چهار قسم اجتهاد را مد نظرقراردادیم.
تاکید بر اجتهاد موضوعی
وی بیان کرد: اجتهاد قسم اول همخوان تعریف اصلی متداول حوزوی است و قسم دوم شامل تعریف موضوعی و اجتهاد موضوعی است که شهید صدر و علامه طباطبایی روی آن تاکید داشتند و دیالوگی که در این حوزه ایجاد میشود در حوزه هرمونوتیک جای میگیرد.
این استاد فلسفه با ذکر این مطلب که اجتهاد قسم سوم عرضه انسان مطلوب برگرفته از متون دینی به واقعیتها و استنطاق و دریافت پاسخ است، گفت: نکتهای که در اینجا جالب توجه است این است که اگر به دنبال روش اجتهادی قسم اول باشیم، دین، مفهوم واقعی خارجی انسان را به ما ارایه میدهد.
تعریف قرآن از انسان کامل
وی یکی از مزایای تعریف قرآنی را تعریف کامل قرآن از انسان دانست و گفت: قرآن به دنبال ارایه چهره منطقی از انسان است و انسان محقق را انسانی معرفی میکند که دارای نکات مثبت و منفی و نفس اماره و... است پس تعریف دین از انسان تعریفی نوعی است.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تصریح کرد: پنج مرحله فعالیت علمی در اینجا لازم است که گام اول آن توصیف انسان و دوم توصیف انسان محقق نوعی است.
وی ادامه داد: گام سوم توصیف انسان محقق صنفی و چهارم نقد انسان محقق صنفی است و در گام نهایی بحث تغییر انسان محقق صنفی به انسان مطلوب مد نظر قرار میگیرد.
تبیان بودن قرآن منوط به تفسیر ائمه(ع) است
استاد حوزه علمیه با اشاره به این نکته که قرآن در بردارنده علم ما کان و ما یکون است، گفت: قطعا قرآن تبیان کل شی است و اگر قرار است که تبیان باشد باید این قرآن توسط ائمه اطهار(ع) توضیح و تفسیر داده شود و گوهرهای ناب آن به دیگران ارایه شود.
وی با بیان اینکه توصیف انسان مطلوب، شامل دو بخش دینی و غیر دینی است تصریح کرد: باید این نظریه را به شکلی که قابل ارایه مطابق با استانداردهای علمی جهان باشد به دنیای فلسفه عرضه کنیم تا دنیا به ظرفیتهای عالی قرآن پی ببرد.