شناسه : ۳۰۵۳۶۳ - چهارشنبه ۷ تیر ۱۳۹۶ ساعت ۱۶:۳۶
به بهانه کشتار نژادپرست آریایی/
سنجش نژادپرستی در میزان قرآن
گروه اندیشه: چند روز پیش جنایتی دیگر در اروپا اتفاق افتاد و یک ایرانی-آلمانی با الهام از نژادپرستی آلمانی خون به پا کرد. چنین رویکردی در نگاه تبعیضآمیز در میان انسانها در تضاد با آموزه برابری انسانها در قرآن است.
به گزارش خبرگزاری بینالمللی قرآن (ایکنا) علی سنبلی، ایرانی-آلمانی 18 ساله آلمانی در یک مرکز خرید مونیخ اقدام به جنایت کرد. اخبار از آغاز در این خصوص ضد و نقیض بود، اما آرام آرام معلوم شد که از قضا این بار نه داعش که فردی متاثر از راست افراطی این کار را انجام داده است. ریشه ایرانی جنایتکار مونیخ و تبعیت او از آرمان نژادپرستانه نازیسم مورد تاکید بسیاری از تحلیلگران واقع شده است. پیوند میان ایران و آلمان و نیز خودبرتربینی آریایی از سوی برخی ایرانیانی که افتخار خود را هنوز در هزاران سال پیش میدانند، میتواند از منظر برابریجویانه و انسانی قرآن مورد ارزیابی قرار بگیرد. از سوی دیگر خود اروپا در معرض همین نژادپرستی دست راستی آرام آرام از آرمانهای جهانوطنی خود جدا میشود.
کشتار نژادپرست ایرانی-آلمانی در مونیخ
جمعه 1 مرداد، مونیخ به خون نشست. اخبار مانند هر رویدادی، آرام آرام جزئیات قضیه را روشن کرد. اولین اخبار از وجود سه تروریست خبر میدادند و در همان ساعات اولیه خبر از خودکشی یکی از تروریستها منتشر شد. بسیاری گمان میکردند این اقدام نیز مانند رویداد چند روز پیش در نیس، کار یاران ابوبکر البغدادی باشد، اما آرام آرام داستان این رویداد مسیر دیگری را پیمود.
پلیس آلمان گفت: فرد مسلحی که در تیراندازی در یک مرکز خرید در شهر مونیخ آلمان، 9 نفر را کشته، یک شهروند 18 ساله ایرانی-آلمانی بوده که برای چندین سال در این شهر زندگی کرده است.
نقطه اشتراکی که میان جنایتکار نیس و مونیخ بود، ناشناخته بودن مرتکب جنایت بود. هوبرتوس آندری، رئیس پلیس مونیخ تصریح کرد که این جنایت تنها یک عامل داشته است که فرد شناختهشدهای برای مقامهای اطلاعاتی و امنیتی آلمان نبوده است.
اگر چه بر اساس تجربه این سالها در اروپا رسانهها انگشت خود را به سوی سیاهپوشان داعش گرفته بودند، اما ویدیویی که در شبکههای اجتماعی منتشر شد، فردی را نشان میداد که فریاد میزد "من آلمانیام" و همین ارتباط جنایت با گروههای دست راستی را در آلمان دامن زد.
در واکنش به این جنایت، رئیس دفتر آنگلا مرکل در مصاحبهای یادآوری کرد که زمان حمله دقیقا همان روزی است که 5 سال پیش آندرس برویک در نروژ 77 نفر را کشته بود.
آندرس برینگ برویک عامل حملات نروژ در سال 2011 بود. وی در 22 ژوئیه2011 ابتدا خودرویی بمبگذاری شده در نزدیکی ادارات اسلو را منفجر کرد و سپس به جزیره اوتوئیا محل برگزاری اردوی هواداران حزب کارگر نروژ رفته و در یک تیراندازی، بسیاری از شرکتکنندگان را که اکثراً نوجوان بودند، به قتل رسانده بود.
ساعاتی پس از رویداد مونیخ، پلیس آلمان، عکسی از دیوید یا علی سنبلی، عامل آلمانی-ایرانی تیراندازی که 9 کشته به جای گذاشت را منتشر کرد و اعلام کرد که او ارتباطی واضحی با عامل (راست افراطی) کشتار 77 نفر در نروژ در 2011 داشته است. تصویر پروفایل "واتس اپ" سنبلی، عکس معروف آندرس برویک، مهاجم نژادپرست نروژی در حال دادن "سلام نازی" بود.
نژادپرستی آریایی در ایران
نژادپرستی آریایی در ایران ریشه در تاریخ معاصر و گفتمان پهلوی دارد. پس از کودتا بر علیه سلطنت قاجار، رضا خان پهلوی با حمایت انگلستان روی کار آمد، اما در ادامه به حزب نازی در آلمان نزدیک شد.
رضاشاه اقدام به یکسانسازی اقوام ایرانی کرده و بسیاری از ایرانیان را به این سو و آن سو کوچانید. وی معتقد بود زبان فارسی باید از عربی، ترکی و ... پاکسازی شود.
رویه دیگر سیاستهای رضاشاه مذهبستیزی بود. اقدام به «کشف حجاب» و فاجعه گوهرشاد نیز از دیگر اقدامات دوران پهلوی اول بوده است.
نژادپرستی آریایی در ایران در رویکردی غیرانسانی، ایرانیان را به «ایرانی» و «غیرایرانی» تقسیم میکرد و در نتیجه زبانهایی ماندن عربی و ترکی را بیگانه میدانست. همین رویکرد غیرانسانی بود که رضاشاه را به آدولف هیتلر نزدیک ساخت.
در سال 1934 و در مراسمی به مناسبت هزارمین سالگرد زادروز فردوسی که زیر نظر وزارت فرهنگ و علوم آلمان در برلین برگزار شده بود، «دکتر فالن، معاون وزیر علوم آلمان از دوستی آلمان و به خصوص حزب ملی سوسیالیست کارگران آلمان با ایرانیان و فرهنگ غنی این کشور صحبت کرد. وی همچنین گفت که فرهنگ ایرانیان باستان با آلمانیهای امروز بسیار نزدیک است و هر دو از نژاد هندو-ژرمن(آریایی) هستند».(1)
با پایان کار هیتلر، ایده نژادپرستی در ایران نیز زوال یافت، هرچند مردهریگی از آن را میتوان در باورها واعتقادات امروز دید. یکی از نمونههای روشن این رویکرد را میتوان در ستایش از هیتلر و تاکید بر خواستگاه قومی مشترک ایران و آلمان، یافت.
این اعتقاد بر خلاف یافتههای جدید علمی صورت میگیرد. سارا احمدی در این خصوص مینویسد: تحقیقات زیستشناسی هم که هر چه بیشتر بیمعنا بودن دستهبندی سفت و سختی به عنوان «نژاد» را نشان دادهاند. با تمام اینها میتوان گفت «ایرانیبودن» یا «عرب بودن» معنایش بسیار کمتر از آن چیزی است که خیال میکنید. (2)
نژادپرستی آریایی هنوز در ایران حضور دارد. شاید این حضور به صورت مستقیم و پررنگ بسیار کمرونقتر از آلمان باشد، اما نمیتوان از وجود چنین افکاری در ایران امروز چشمپوشی کرد. یک گزارش به هزاران کاربر «نئونازی» شبکههای مجازی اشاره میکند که ایرانی هستند و به صراحت، حکومت آلمان نازی و آدولف هیتلر را ستایش میکنند. یک جستجو در سایتهایی مثل گوگل گرایشهای کمرنگ نازی در ایران را نشان میدهد و از این میان سایت «حزب نازی ایران»(3) گواهی بر این مدعاست.
یکی از این مجامع مجازی نازی نیز کانالی با نام «مرکز نازی» بر روی پیامرسان «تلگرام» است که بیش از 23 هزار نفر عضو دارد. این کانال، که در اول نوامبر 2015 (10 آبان 1394) راه اندازی شده است، هدف خود را «انتشار تاریخ جنگ جهانی دوم» و «همکاری با همدیگر برای پیش بردن آرمان نژاد آریایی» عنوان داشته است.
نفی نژادپرستی در قرآن
قرآن نژادپرستی را نفی کرده است. «یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاکُمْ مِنْ ذَکَرٍ وَأُنْثَى وَجَعَلْنَاکُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاکُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ خَبِیرٌ: اى مردم ما شما را از مرد و زنى آفریدیم و شما را ملت ملت و قبیله قبیله گردانیدیم تا با یکدیگر شناسایى متقابل حاصل کنید. در حقیقت ارجمندترین شما نزد خدا پرهیزگارترین شماست بى تردید خداوند داناى آگاه است»(حجرات، 13). این پرارجاعترین آیه قرآن در نفی نژادپرستی است. قرآن برای هدایت انسانها آمده است از این رو انسان برتر انسانی است که بیشترین حد تقوا را پیش گرفته باشد.
نگاهی به شان نزول این آیه دقیقا خبر از نفی رفتار نژادپرستانه در عصر نزول است. روایت شده است که زمانی که حضرت پیامبر به فتح مکه نائل شد، به بلال امر فرمود که بالاى بام کعبه رفته و اذان بگوید و این در حالی بود که بلال مخرج شین را نداشت و باعث میشد تا مردم خندیده و «بگویند مگر آدم قحطى است که این سیاه باید بالاى بام کعبه اذان گوید با اینکه مخرج شین هم ندارد. دیگری مىگفت خوشا به حال پدرم که فوت شد و اذان بلال را نشنید. دیگرى مىگفت کلاغ سیاه بالاى کعبه اذان گوید. طعن و ملامت بسیار نمودند، حضرت به جهت رفع تشنیع منافقان، فرمود بلال اذان نگوید. جبرئیل نازل شد که خداى تعالى فرماید به غیر از بلال کسى مأذون نیست اذان گوید و بالاى بام خانه من رود، چه او براى ما اذان گوید و ما سین او را بجاى شین قبول داریم»(4).
در آیهای دیگر عنوان میشود که خداوند از روح خویش در انسان دمیده است: «ثُمَّ سَوَّاهُ وَنَفَخَ فِیهِ مِنْ رُوحِهِ وَجَعَلَ لَکُمُ السَّمْعَ وَالْأَبْصَارَ وَالْأَفْئِدَةَ قَلِیلًا مَا تَشْکُرُونَ: آنگاه او را درستاندام کرد و از روح خویش در او دمید و براى شما گوش و دیدگان و دلها قرار داد چه اندک سپاس مىگزارید» (سجده، 9). خلق و جایگاه انسان در مرحلهای پیش از انتساب به اقوام است، از این رو انسانیت در همه انسانها وجود دارد.
همه انسانها از نظر خداوند دارای کرامت هستند، خداوند در آیه 70 سوره اسراء میفرماید: وَلَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُمْ مِنَ الطَّیِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَى کَثِیرٍ مِمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِیلًا: و به راستى ما فرزندان آدم را گرامى داشتیم و آنان را در خشکى و دریا [بر مرکبها] برنشاندیم و از چیزهاى پاکیزه به ایشان روزى دادیم و آنها را بر بسیارى از آفریدههاى خود برترى آشکار دادیم». مراد از بنیآدم در آیه فوق همه فرزندان آدم(ع) است و تمایزی از نظر نژاد، زبان و قومیت بین آنها برقرار نشده است. هرچند از نظر اسلام هدایتیافتگان کسانی هستند که از نظر و عمل صالح برخوردارند.
پس از گسترش اسلام در سرزمینهای گسترده در سطح آسیا و بعدها آفریقا و اروپا، مسلمانان با اقوام و ادیان مختلفی روبرو شدند، اما هیچگاه تبدیل خلافت اسلامی به خلافت عربی رویکرد غالب و مستمر اسلامی نبود و ما شاهد سلسلههای اسلامی با تبارهای متفاوت قومی و نژادی بودیم.
انحراف از آیین ناب محمدی باعث شد، حکومت اموی با سیاست تبعیض نژادی بین عرب و غیر عرب تضعیف شود. بسیاری از وزیران در خلافت بنیعباس و اموی از جمله ایرانیان بودند و بسیاری از سپاهیان و سرداران اسلامی از ترکها تشکیل میشدند.
تاریخ در جهان اسلام و پیش از پیدایش دولت-ملتهای جدید تاریخی غیرنژادی بوده است. شهید مطهری در این خصوص مینویسد: بسیارى از مردم امروز ایران که ایرانى و فارسى زباناند و داعیه ایرانىگرى دارند، یا عرباند یا ترک یا مغول، همچنان که بسیارى از اعراب که با حماسه زیادى دم از عربیت مىزنند از نژاد ایرانى یا ترک یا مغول مىباشند. شما اگر همین حالا سفرى به مکه و مدینه بروید، اکثر مردم ساکن آنجا را مىبینید که در اصل اهل هند یا ایران یا بلخ یا بخارا یا جاى دیگرى هستند. شاید بسیارى از کسانى که نژادشان از کوروش و داریوش است، الآن در کشورهاى عربى تعصب شدید عربیت دارند و بالعکس شاید بسیارى از اولاد ابوسفیانها امروز سنگ تعصب ایرانیت به سینه مىزنند. (5)
شیخ مفید، شیخ طوسی و علامه حلی از فقهای شیعه عرب و غزالی و ابوحنیفه و از بزرگان ایرانی اهل سنت هستند. مسلمانان در تکثری گسترده نژاد و ملیتهای باستانی را درنوردیدند و جهانی از نو ساختند.
کشتار نژادپرست آریایی و برابری انسانها در قرآن
قومگرایی یکی از آفات جهان امروز است که محلی برای تکیه احزاب و سیاستهای دست راستی میشود. شاید اصطلاحات «راست» و «چپ» در علوم سیاسی اهمیت زیادی داشته باشند، اما جایگاه قوم و خطر سقوط به ورطه نژادپرستی و قومگرایی در اندیشههای دستراستی یکی از تهدیدهای انسان امروز است.
نگاه به ترور اخیر در مونیخ، روند اعتراض به ورود مهاجران به اروپا و حتی شاید جدایی اروپا از اتحادیه اروپا نشان میدهد «قوم» و «قومگرایی» دوباره در شکل منفی خود به جهان انسانی نزدیک میشود. «احزاب راستگرای اروپا که مخالف اتحادیه اروپا هستند، از خروج انگلیس از این نهاد سیاسی - اقتصادی استقبال کرده و خواستار برگزاری رفراندوم مشابهی در کشورهای خودشان شدهاند». (6)
بیشک و فارغ از پیوند جنایتکار ایرانی-آلمانی در مونیخ با نازیسم ایرانی، شعار «من آلمانیام» تاکید بر «هویتی» جدا و حقبه جانب دارد. علی سنبلی هر چند 18 سال داشت اما خود را در ادامه تروریست دست راستی ... و هیتلر میدید که قصد داشت تا با شلیک به دیگران حقانیت خود را ثابت کند.
کشتار نژادپرست آریایی نشان از تاثیر ایدئولوژی مدرن بر جنایتهایی است که نمونههای گسترده آن توسط هیتلر انجام شد. قرآن به عنوان مهمترین کتاب و نص مسلمانان انسانها را برابر عنوان میکند و از نژادپرستی پرهیز میدهد. انسان در دیدگاه قرآن باید به دنبال عمل صالح باشد، رویکردی که چه داعش و چه نژادپرستان آن را نقض میکنند.
مآخذ:
1: Die Firdosi-Feier in Berlin - Zeitschrift der Deutschen Morgenlaendischen Gesellschaft 1934
2: http://meidaan.com/archive/7998
3: http://www.nazissm.blogfa.com/tag/%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%AD%D8%B2%D8%A8-%D9%86%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86
4: http://wiki.ahlolbait.com/%D8%A2%DB%8C%D9%87_13_%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AD%D8%AC%D8%B1%D8%A7%D8%AA#%D8%A7%D8%AB%D9%86%DB%8C%20%D8%B9%D8%B4%D8%B1%DB%8C
5: خدمات متقابل اسلام و ایران، شهید مرتضی مطهری، تهران، انتشارات صدرا، چاپ شانزدهم، 1370، ص 60
6: http://www.isna.ir/news/95040102404/%D8%B4%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7-%D8%A7%D8%B2-%D8%A8%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D8%AA
میثم قهوهچیان