وقتی که کودکان در کنار هم قرار می گیرند، دعوا کردن به یک مساله بسیار عادی تبدیل می شود. چند عامل موجب دعوا کردن کودکان می شود. خلق و خوی کودکان، محیط پیرامون، سن و سال و مهارت ها. اگر بتوانید روی این عوامل کار کنید، می توانید از میزان دعواهای آنها بکاهید.
آیا می دانید که:
تحقیقات نشان می دهد که کودکان یک خانواده( هم نژاد) در سنین زیر پنج سالگی، به طور معمول هر 10 دقیقه یکبار با هم دعوا می کنند و جای تعجبی هم ندارد که در اینگونه مواقع شما نقش داوری را ایفا می کنید که با یک نزاع بی پایان روبه روست.
دعوا کردن:
دعوا کردن در میان کودکان امری رایج و طبیعی است. این دعواها هر بار شکلی دارند؛ اما خبر خوب اینکه دعوای کودکان با بزرگ شدن و رشد کردن کاهش می یابد و همزمان مهارت های اجتماعی آنها بارورتر می شود. در حقیقت، دعوا کردن به کودکان کمک می کند تا مهارت های شان را رشد دهند. راه کلیدی کاهش دعواها همان کاری است که شما به هنگام آرام بودن و دعوا نکردن کودکان انجام می دهید؛ یعنی آموزش مهارت های اجتماعی و عاطفی و یاد دادن بازی بدون دعوا.
از همین راه می توانید پی به علت دعوای کودکان نیز ببرید.
دعوای بین کودکان نتیجه ترکیبی از عوامل زیر است:
* خلق و خو و حالات کودک
* محیط
* سن و میزان مهارت ها
خلق و خوی کودک چگونه روی دعوا کردن او تاثیر می گذارد؟
به نظر می رسد که برخی کودکان بیش از سایر هم سن و سال های شان دعوا می کنند که اصطلاحاً به آنها دعوایی می گوییم. دلیل این مساله خلق و خوی کودک است؛ یعنی شخصیتی که با آنها متولد می شود و به طور طبیعی روحیه تهاجمی تری دارد. انسان ها به طور طبیعی یک جنبه تهاجمی در شخصیت خود دارند و دعوا کردن یک راه بسیار عادی برای ابراز آن است. برخی افراد زودتر خشمگین می شوند و کمتر قادر به کنترل خود هستند. در شرایطی که بزرگ ترها علی رغم داشتن مهارت های اجتماعی و شخصیت رشد یافته، هنگام خشونت به سختی خود را کنترل می کنند، از کودکان چه انتظاری می توان داشت. کودکان وقتی که متولد می شوند، نمی دانند چگونه باید با اختلافات و مخالفت ها کنار بیایند. اما همه کودکان کم کم مهارت های لازم را برای کاهش اختلافات یاد می گیرند.
تاثیر محیط روی دعوا کردن کودکان:
کودکان با نگاه کردن به بزرگ ترها و تقلید از رفتارهای اطرافیان خود یاد می گیرند که چگونه با اختلافات کنار بیایند. بنابراین اگر آنها شاهد رفتارهای درست و مثبت شما به هنگام رویارویی با اختلافات باشند، این شیوه رفتاری را یاد می گیرند و تقلید می کنند که به آن الگوبرداری رفتارهای خوب می گوییم. کودکان رفتارهای غلط و نادرست را نیز می بینند و یاد می گیرند. اگر قانون شما کتک زدن فردی که با او اختلاف دارید باشد، کودک شما هم یاد می گیرد که با برادر یا خواهرش و یا حتی دوستانش کتک کاری کند. آنها وقتی دعوا کردن را انتخاب می کنند که:
* به طور مداوم شاهد خشونت اطرافیان خود باشند؛ به خصوص خشونت و ناسازگاری والدین و خواهر و برادر بزرگ تر.
* وقتی که با هل دادن، پرت کردن و دعوا کردن به آن چیزی که می خواهند، دست می یابند.
* پدر و مادر کودک هیچ محدودیتی در قبال خشونت و رفتارهای تهاجمی او در نظر نگرفته اند.
* خشونت زیادی را در تلویزیون می بیند و یا بازی های ویدئویی خشن و جنگی زیاد بازی می کنند. کودکان این درس های عملی را در سنین بسیار پایین یاد می گیرند. اما هرگز نمی توانند معنای همکاری و تقسیم کردن را یاد بگیرند، مگر آنکه در یک جمع و لو دو نفره قرار بگیرند. کودکانی که در جمع های دو نفره شان به راحتی با هم کنار می آیند، در صورت ورود فرد یا افراد جدید به جمع شان، دچار مشکل نمی شوند.
چطور سن و سال و مهارت ها روی دعوا کردن کودکان تاثیر می گذارد؟
روش کنار آمدن با اختلافات و ناسازگاری ها تا حد زیادی به سن و سال و میزان مهارت ها بستگی دارد. رفتارهای تهاجمی در میان کودکان کم سن و سال متداول است. این مساله با بزرگ شدن کودک و یادگیری روش ها و شیوه های بهتر کنار آمدن با اختلافات، حل می شود. کودکان تا قبل از دو سالگی به خاطر وسایل خود، مثل اسباب بازی های شان سریع شروع به دعوا می کنند و به محض اینکه چیزی را که دوستش دارند از آنها بگیرند، عصبانی می شوند. آنها هیچ درک و فهمی از قوانین بزرگ تر ها و توانایی لازم برای بیان احساس خود را ندارند؛ بنابراین بیشتر واکنش های فیزیکی دارند تا از این راه خشم خود را نشان دهند.
کودکان در سنین 3-4 سالگی
آنها کم کم با همکاری و شراکت آشنا می شوند و همین مساله باعث می شود کمتر دعوا کنند؛ اما همچنان نیاز به حمایت بیشتر و تذکر و یادآوری دارند.
کودکان در سنین 5-7 سالگی
آنها کم کم در مهارت هایی مثل قسمت کردن، مصالحه و صحبت کردن، استاد می شوند و بدون نیاز به وساطت بزرگ ترها، راه حل مسائل و اختلافات خود را پیدا می کنند؛ اما همچنان نیاز به تشویق بیشتری دارند.
کودکان در سنین 8-12 سالگی
در این سنین کودکان اعتراض و شکایت کردن کلامی را یاد می گیرند و این کار را زیاد انجام می دهند. بیش از قبل اجتماعی می شوند، با دوستان مدرسه روابط صمیمانه تری برقرار می کنند، در کارهای گروهی بیشتر شرکت می کنند و معنای همکاری، مذاکره و مصالحه را درک کرده و عملاً آنها را به کار می گیرند.
احساس پدر و مادرها
دعوای کودکان می تواند در سنین بسیار پایین ( وقتی که کودک تازه شروع به راه رفتن می کند) اتفاق بیفتد. اگر کودک تان با بچه های دیگر زیاد دعوا می کند و این مساله موجب ناراحتی تان شده است، باید بدانید که شما در این مورد استثنا نیستید. گاهی اوقات حتی جر و بحث های کوچک کودکان نیز می تواند در والدین ایجاد استرس و نگرانی کند.
پدر و مادر برای مدیریت دعواهای کودکان خود می توانند از راهکارهای زیر استفاده کنند:
* کمک به یادگیری و رشد * مهارت های اجتماعی در کودکان
* کمک به خوب بازی کردن آنها
* حمایت بیشتر از کودکان کم سن و سال تر
* کنترل حسادت کودکان
اگر دعوا کردن کودک شما همیشگی نیست و فقط گاهی اوقات با سایر کودکان دعوا می کند، بهتر است از یک روانشناس کودک کمک بگیرند. تحقیقات به عمل آمده چه چیزی راجع به دعوا کردن کودکان نشان می دهند؟
دختران و پسران به یک اندازه دعوا می کنند اما روش های متفاوتی را برای دعوا کردن انتخاب می کنند. اختلاف سنی کم، خواهر و برادرهایی که اختلاف سنی کمتری با هم دارند، بیشتر با هم دعوا می کنند. تاثیر پدر و مادرها در رفتارهای کودکان خود، نوع رفتاری که پدر و مادرها با یکدیگر و با فرزندان خود دارند، اثر مستقیمی روی رفتارهای کودکانشان دارد. دعوا کردن وقتی پیش می آید که کودکان احساس می کنند با آنها به خوبی رفتار نمی شود. وقتی که زیاد سرزنش شوند، رفتارهای تهاجمانه تری از خود نشان خواهند داد. گاهی اوقات بی اعتنایی و بی توجهی به دعواهای کودکان، عکس العمل مناسبی نیست، اما اغلب، توجه زیادی والدین به فرزندانشان به این مساله دامن می زند. اگر بیش از حد به دعوای کودکان اهمیت دهید، در واقع این نوع از رفتار فرزندتان پرورش می دهد و این مساله روز به روز بیشتر می شود.
منبع: دنیای سلامت( شماره 61)
ae
