باقلا گیاهی است با نام علمی VICIA FABA از خانواده نخود. بشر از قدیم با این گیاه آشنا بوده و حداقل 6 هزار سال قبل از میلاد در مناطق وسیعی از شرق مدیترانه کشت میشده است. باقلای تازه و سبز تا 80 درصد و نوع خشک آن تا 18 درصد آب دارد. ترکیبهای مهم آن شامل اسیدهایآمینه مختلف، ویتامینها و مواد معدنی است.
باقلا دارای مقدار زیادی ال-دوپا (L-DOPA) است؛ مادهای که سالهاست در درمان پارکینسون مورد استفاده قرار میگیرد. اثر دیگر باقلا در کنترل پرفشاری خون است. بنابراین به کسانی که فشار خون دارند، خوردن آن توصیه میشود. علاوه بر اینها باقلا دارای خاصیت افزایش دهندگی قوای جنسی است. اما باید دانست که این ماده غذایی سرشار از تیرامین بوده و افرادی که داروهای مهارکننده منوآمیناکسیداز (MAO) مصرف میکنند، باید از خوردن آن خودداری کنند. همچنین باقلا برای افرادی که دارای کمبود آنزیم گلوکز 6 فسفات و هیدروژناز هستند (مبتلایان به فاویسم)، ممنوع است؛ چون دارای ترکیبهای ویسین، کنویسین و ایزواورامیل است و ممکن است باعث خطر مرگ شود.
کشت باقلا از قدیم در نواحی مرکزی ایران و به خصوص کاشان مرسوم بوده است. بهترین باقلای ایران از نظر کیفیت و پخت مربوط به این ناحیه است. مصرف باقلا میتواند به صورت تازه یا از خشک شده آن یا نوع فریزکرده آن صورت گیرد. گاهی باقلا را به صورت کنسروشده هم مصرف میکنند. اما مهمترین خواصی که تاکنون در منابع علمی از باقلا گزارش شده است از جمله ضدپارکینسون، افزایشدهنده قوای جنسی، ادرارآور، خلطآور، دارای خواص استروژنی، مقوی معده و تنظیمکننده پرفشاری خون است. باوجود تمامی این خواص، باقلا به شدت نفاخ بوده و به همین دلیل از قدیم در ایران، آن را با مواد معطر و گیاهان ضدنفخ مصرف میکردهاند. با توجه به اینکه شرایط آب و هوا در ترکیبها و آثار گیاهان به طور مستقیم تاثیر میگذارد، آمار ایجاد حساسیت و مسمومیت حاصله از باقلای نواحی شمالی ایران بیشتر از باقلای کاشان و نواحی دیگر است.
در کتاب مخزنالادویه که یکی از منابع مهم طب سنتی ایران در جهان است و امروزه در رشتههای طب و داروسازی سنتی دانشگاه تدریس میشود راجع به باقلا چنین نوشته است:
«باقلا که به عربی فول نامیده میشود از حبوب معروف است. طبیعت تازه آن سرد و تر است و خشک شده آن سرد و خشک است. مقوی قوای جنسی، تسکین و درمان زخم معده و اسهال و استفراغ است. آرد رقیق آن با روغن بادام و قند برای سرفه و خشونت سینه و حلق نافع بوده و باعث نفخ میشود و برای جلوگیری از مضرات آن بهتر است آب پخته آن دور ریخته شود و پس از پختن با روغن بادام و ادویههای تند مانند فلفل و دارچین مصرف شود. نفخ باقلای کهنه کمتر از تازه آن بوده و نوع بدون پوست آن نسبت به باقلای با پوست دارای نفخ کمتری است.»
منبع:www.salamat.com