شیوة قرآن پژوهی

اشاره

پژوهش های کلاسی و مراجعه مستقیم دانشجویان به منابع اسلامی با همیاری و راهنمایی اساتید، بستری را فراهم می آورد تا دانشجویان بتوانند ذوق و استعداد خود را در این زمینه بیازمایند و از سوی دیگر بیش از پیش با معارف اسلامی و منابع آن آشنا شوند. چرا که آشنایی با منابع اسلامی و شیوه مراجعه و استفاده از آن زمینه ساز فعالیت گسترده دانشجو در آینده می شود و تحول عظیم در او و جامعه را به ارمغان می آورد. به ویژه آنکه منبع مورد مطالعه کتابی سراسر نور، رحمت، روشنگری و هدایتگری باشد و انسان به تأمل و تدبر در آن انس گیرد.

نشریه معارف به منظور انتقال تجربیات ارزشمند اساتید محترم در زمینه فعالیت های علمی - کلاسی دانشجویان، در این شماره «شیوه ارائه پژوهش در زمینه تفسیر قرآن کریم برای دانشجویان» را تقدیم اساتید گرامی به ویژه استادان درس تفسیر موضوعی قرآن کریم می نماید.

با تقدیر از استاد ارجمند حجت الاسلام و المسلمین دکتر علی نصیری عضو محترم هیأت علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه علم و صنعت که این متن(تجربه) را در اختیار ما گذاردند. امیدواریم از تجربیات دیگر اساتید نیز بهره مند شویم.

معارف

1. در آغاز ترم، دانشجویان کلاس را بر مبنای ده جلسه به ده گروه تقسیم کنیم.

2. در همان جلسه نخست، زمان بندی به منظور برگزاری کنفرانس های علمی دانشجویان را تنظیم کنیم (ده گروه در ده جلسه).

3. در همان هفته نخستین، ارائه کنفرانس را در هفته سوم قرار دهیم و دو هفته نخست را برای انجام پژوهش نخستین گروه در نظر بگیریم.

4. مبنای توزیع برای هر گروه 5 تا 10 آیه یا نیم تا یک صفحة قرآن باشد.

5. سوره های پژوهش دانشجویی را سوره هایی همچون کهف/اسراء/انبیاء و ... قرار دهیم که در کنار آموزه های اخلاقی دارای قصه و داستان نیز هستند.

6. تفاسیر مورد مراجعه دانشجویان را ترجمه تفسیر المیزان (فقط برای کلاس های با سطح علمی بالا)؛ تفسیر نمونه؛ تفسیر راهنما؛ تفسیر نور و در صورت تمایل دانشجویان به وسعت دامنه منابع تفسیر احسن الحدیث و تفسیر کوثر قرار دهیم.

7. واژه های دشوار آیات موردنظر هر گروه را مشخص و تبیین مفاهیم واژه ها را بر اساس منابع لغت در دسترس نظیر المنجد، قاموس القرآن و... جزو مراحل پژوهش اعلام کنیم.

8. ارائه ترجمه آیات بر اساس ترجمه آیت الله مکارم شیرازی یا ترجمه آقای فولادوند و در صورت استقبال، مقایسه ای میان این دو ترجمه از مراحل پژوهش خواهد بود.

9. حداقل نمره تحقیق 5 نمره و 1 نمره برای ارائه مطلوب و فعال در نظر بگیریم.

10. تمام گروه های تحقیقاتی را به ارائه پژوهش تفسیری خود (از سوی نماینده گروه) در آغاز هر جلسه درسی حداکثر 20 دقیقه، براساس جدول زمان بندی از قبل اعلام شده ملزم کنیم.

11. دانشجویان را به مراجعه مستقیم به چهار تفسیر پیشگفته و تهیه خلاصه ای گویا و رسا از تفاسیر ترغیب کنیم.

12. اجتناب از گرته برداری و نقل مستقیم مطلب را از امتیازات پژوهش اعلام کنیم.

13. تایپ مقالات پژوهشی، تنظیم مقدمه و نتیجه گیری را جزو اصول تحقیق اعلام کنیم.

14. اسامی گروه های تحقیقاتی، آیات توزیع شده برای هر گروه، جدول زمانی کنفرانس های دانشجویی و شیوه تحقیق را برای سامان دهی متقن به کار، در تابلوی اعلانات اعلام نماییم.

15. در آغاز هر جلسه همزمان با ارائه خلاصه ای از پژوهش توسط نماینده گروه، مقالة تحقیقی آنها را می توانیم ارزیابی کرده و برای راهنمایی دیگران نقاط قوت و ضعف آن را به صورت خلاصه بازگو نماییم.

16. پس از ارائه کنفرانس دانشجویی مناسب است به پرسش های دانشجویان در زمینه تفسیر آیات پاسخ دهیم یا برخی از نکات تکمیلی را ارائه کنیم.

17. مراحل انجام تفسیر پژوهی بدین شرح است:

1. ارائه ترجمه آیات از ترجمه آیت الله مکارم شیرازی یا استاد فولادوند و در صورت تمایل مقایسه ای میان آنها.

2. تبیین سبب یا شأن نزول آیات در صورتی که دارای سبب یا شأن نزول باشند.

3. تبیین مفاهیم واژه های دشوار که از پیش اعلام شده است.

4. ارائه نکات و پیام های برگرفته شده از آیات با الگوگیری از تفسیر راهنما و نور.