ر عرصه سینما و هنر هفتم، فیلمی که گویای بخش بزرگی از ویژگی های نبوی و یا شرایط خاص آن دوره زمانی باشد، ساخته نشده است. هنوز هنرمندی با نگاهی عمیق و جامع، به اصالت دین اسلام و یا شخصیت ویژه پیامبر(ص) نپرداخته است، بویژه که اهمیت ارائه تصویری ماندگار از رسول خاتم و دین کامل اسلام در شرایط کنونی، از جانب مسلمانان، بیش از پیش احساس می شود و این خلاء هنری، در پیکره هنر دینی و اسلامی ما محسوس است. شاید تنها و بهترین فیلم ساخته شده با مضمون اسلام و پیامبر(ص) به جامعه هنری، فیلم «الرساله» باشد که در ایران، با نام «محمّد رسول الله(ص)» نمایش داده شده است.
این فیلم توسط «مصطفی عقّاد» کارگردان و تهیه کننده شهیر و فقید سوری، ساخته شده است. وی فرزند ارشد خانواده ای ده نفره بود که در سال 1930 م، در حلب سوریه، متولد شد. وی در سال 1950 م، در کالیفرنیا مشغول تحصیل رشته فیلم سازی شد. با سمت دستیار تولید، فعالیت هنری خود را آغاز کرد و تهیه کنندگی، کارگردانی، بازیگری و ... را در طول سه دهه کار در سینما، در کارنامه هنری خود اضافه کرد.
او طی سال های 1976 تا 1981 م، تهیه کنندگی و کارگردانی دو فیلم «الرساله (محمّد رسول الله)» و «شیر صحرا (عمر مختار)» را به عهده داشت. فیلم محمّد رسول الله(ص)، جدّی ترین کار اوست که در خاورمیانه، با استقبال گسترده ای روبه رو شد. با این حال، با اکران این فیلم در واشنگتن، گروه های مسلمان امریکایی، به آن اعتراض کردند و آن را توهین به مقدّسات اسلامی دانستند. عقّاد، بیش از هفده میلیون دلار، برای ساخت این فیلم، صرف کرد و توانست در عرصه رقابت های اُسکار، جایزه بهترین فیلم نامه غیر اقتباسی را از آنِ خود کند.
عقّاد، این فیلم را با هدف ایجاد پلی میان مسلمانان و مسیحیان (و به طور کلی، غیرمسلمانان) و اثبات حقانیت اسلام به جهانیان ساخته است.
این فیلم، با نام های دیگری چون «وحی» و «داستان اسلام» نیز در جهان، معرّفی و نمایش داده شده است.
مصطفی عقّاد، برای نگارش فیلم نامه فیلم، سه سال وقتْ صرف کرده است که این امر، بیانگر تعلّق خاطر و علاقه درونی وی بر ساخت فیلم هایی با مضامین دینی و اسلامی است. نقش آفرینی بازیگران معروف ایتالیایی و امریکایی چون «آنتونی کویین» و «ایرنه پاپاس» در نقش های کلیدی فیلم، بر ارزش هنری آن افزوده است.
عقّاد، بعد از سفری که در سال 1371، به ایران داشت، تصمیم گرفت که فیلمی در خصوص امام خمینی(ره) بسازد که متأسفانه این امر، محقّق نشد؛ چرا که وی به همراه دخترش در یک عملیات تروریستی، در آبان 1384، در اردن کشته شد.
اگر چه فیلم محمدرسول الله(ص) چندان در بردارنده همه حقایق و رویدادهای تاریخی نیست و بیشتر بر روی جنگ های پیامبر تأکید دارد، ولی هنوز فیلمی جامع تر از آن، برای زندگی فردی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی پیامبر(ص) ساخته نشده است.
انیمیشن (به عنوان یکی از بخش های هنر سینما و دارا بودن طیف مخاطبان خاص)، از دیگر حوزه های مورد بررسی در حیطه موضوعی و محتوایی به زندگی و شخصیت پیامبر(ص) است. انیمیشن «محمّد، پیامبر خاتم»، از دیگر تولیدات هنری در این عرصه است که با مضمونی دینی، به زندگی، رسالت و ویژگی های پیامبر اسلام پرداخته است.
نکته قابل توجّه در این انیمیشن، نویسندگی و کارگردانی افراد غیرمسلمان آن است. این انیمیشن، به نویسندگی «برایان نیسن» و کارگردانی «ریچارد ریچ» ساخته شده است که تصویرسازی آن را «برنوئن باری» ، «کریس چو» ، «النا کراوِتس» و «تیموتی پو» به عهده داشتند. (196 هزار تصویر، در دو سال کار مداوم). این فیلم، توسط شرکت فیلم سازی و پخش «فاین مدیا گروپ» در استودیو «ریچ کِرِست» ساخته شده و «بدر اینترنشنال» و «ریچارد ریچ» از جمله تهیه کنندگان این اثر هنری اند که در سال 2002 م، در امریکا تولید شده است.
با انتخاب «ریچارد ریچ» (از کارگردانان معروف فیلم های انیمیشن هالیوود که قبل از این انیمیشن، کارگردانی هشت فیلم بلند کارتونی را به عهده داشت)، انتظار موفّقیت و استقبال عمومی گسترده ای از فیلم «محمّد، پیامبر خاتم» می رفت، ولی حتّی با انعکاس گسترده آن در نشریات، روزنامه ها و خبرگزاری های خارجی، چندان مورد استقبال و پذیرش مسلمانان قرار نگرفت. سطحی بودن و نگاهی گذرا به زندگی و شخصیت پیامبر(ص) و نیز مصادف شدن اکران عمومی آن، در چهل شهر امریکا و کانادا، با واقعه یازده سپتامبر را می توان از علل ناکامی فیلم برشمرد.
گفتنی است که علی حاتمی، کارگردان فقید و شهیر ایرانی نیز قصد ساخت فیلمی درباره پیامبر(ص) می کند که متأسفانه، مرگ، این آرزوی وی را محقّق نساخت.
