مواد غذایی، اعم از نان، غذا[1] ، میوه و سبزیجات است که اسلام نسبت به هر کدام توصیه های تغذیه ای دارد . اما آن چه در همه این توصیه ها مشترک است، پرهیز از زیاده روی در مصرف آن ها ست . به عنوان مثال از دور ریختن نان ، میوه و غذا نهی شده است و توصیه به استفاده بهینه و حداکثری از آن ها شده است . در سیره امام سجاد(ع) آمده است که هر گاه ایشان می دیدند نانی در خانه اش افتاده، گرچه باندازه دم کش مورچه ای بود، از وعده غذایی خانواده اش به اندازه آن می کاست.
[2] در روایات بر مصرف ریزه های نان و غذا توصیه بسیاری شده است . از باقی گذاشتن میوه و استفاده از نیم خورده آن توصیه شده است . از دعوات قطب راوندی نقل شده است که، پیغمبر صلی اللَّه علیه و آله فرمود: «هر که یک لقمه افتاده یافت و آن را خوب پاک کرد و خوب شست و خورد، در درونش
جا نگیرد تا خدایش از دوزخ آزاد کند»
[3]. در محاسن از امام صادق ( علیه السّلام) نقل شده است: که هر که میوه یا تیکه نان که روی زمین افتاده برگیرد و پاک کند و بخورد در درونش جاگیر نشود، جز این که، بهشت او را بایست گردد».
[4] از سوی دیگر، پر خوری و زیاده روی در مصرف مواد غذایی نهی شده است. چنان که امام باقر(ع) فرموده اند: «هیچ چیز نزد خداوند مبغوض تر از شکم پر نیست»
[5]. لذا از آداب غذا خوردن دست کشیدن از غذا پیش از سیری است: امام رضا(ع) در این باره می فرمایند: «و ارفع یدیک من الطعام و یک الیه بعض القرم و عندک میل فإنه اصلح لمعدتک و بدنک و اذکی لعقلک و اخف علی جسمک»
[6]. در حالی که هنوز گرسنگی باقی و میل و اشتها برقرار است دست از طعام بردار که این چنین غذا خوردن برای معده و بدن اصلح و برای عقل پاکیزه تر و بر جسم و تن باری سبک تر است.
.[1] مجله پگاه حوزه، تیر 1388، شماره 257.
[2] . آسمان و جهان،ترجمه کتاب السماء و العالم بحار، ج10، باب بیستم خوردن تکه نان و ریزه خوان، ص: 209.
[5] . همان، باب پنجم در نکوهش پرخوری، ص 133.
[6] . طب و بهداشت از امام رضا علیه السلام، نصرالدین امیر صادقی، نشر معراجی، 106.