زردی یکی از تظاهرات شایع کلینیکی است که در چند روز اول تولد برای اغلب نوزادان، اتفاق می افتد. در بیشتر موارد طبیعی است، ولی در مواردی دلایل مختلف پاتولوژیک (غیرطبیعی) عامل بروز زردی است. بیش تر نوزادانی که از شیر مادر استفاده می کنند زردی فیزیولوژیک در آن ها شدت یافته، یا این که زمان آن طولانی تر خواهد بود.
زردی فیزیولوژیک
این نوع زردی در یک نوزاد کامل از روز دوم تولد شروع شده و در روز سوم به حداکثر رسیده (بیلی روبین 7-6 میلی گرم در دسی لیتر) و از روز سوم میزان بیلی روبین رو به کاهش می رود.
در نوزادان نارس، زردی در روز پنجم تا هفتم به حداکثر میزان خود - بیلی روبین حدود 12-10 میلی گرم در دسی لیتر - می رسد و ممکن است تا یک ماه، یا بیش تر طول بکشد. زردی ناشی از شیر مادر به دو نوع زودرس و دیررس تقسیم می شود:
نوع زودرس
علت این نوع زردی دریافت نکردن کافی شیر مادر در روزهای اول تولد است. حدود 12 درصد از بچه هایی که با شیر مادر تغذیه می شوند، دچار این نوع زردی می گردند. مکونیوم محتوی بیلی روبین غیر کونژوگه در روده باقی مانده وجذب خون می شود که باعث بروز زردی می گردد. برای پیش گیری از این مسأله شروع اولین تغذیه نوزاد در اولین فرصت پس از تولد بسیار مهم است. تکرار دفعات شیردهی تا جریان یافتن شیر مادر به خصوص در بچه های اول لازم است.
نوع دیررس
این نوع از روز پنجم پس از تولد، به سرعت افزایش می یابد و در پایان هفته دوم به حداکثر خود می رسد. علت این نوع زردی وجود میزان بالای اسیدهای چرب آزاد است. این نوع زردی نیز خوش خیم است و تاکنون موردی از ضایعه مغزی ناشی از این نوع افزایش زردی خون در نوزادان گزارش نشده است. قطع شیر در این مورد با صلاح دید پزشک به مدت 24 تا 48 ساعت اثر تشخیصی و درمانی دارد. پس از آن می توان تغذیه با شیر مادر را دوباره آغاز نمود.
لازم به ذکر است که دادن ترنجبین، خاکشیر، کره و سایر موارد رایج به نوزادان نه تنها هیچ گونه اثر قطعی در کاهش بیلی روبین خون ندارد، بلکه منجر به عوارض بی شمار می گردد. در این موارد تغذیه خوب مادر به خصوص مایعات کافی، حمایت عاطفی روانی مادر به خصوص از جانب همسر با افزایش میزان شیر مادر و امکان شیردهی مکرر به کاهش بیلی روبین خون نوزاد و رفع زردی کمک شایان می کند. متخصصان قطع شیر مادر را به صلاح نوزاد نمی دانند. (1)
منبع:مجله نامه ی جامعه شماره 39/س
