گفت وگو با محسنیان راد
همشهری، 24 و 25/2/81
در گفت وگو با مهدی محسنیان راد، کارشناس ارتباطات، نقش و سهم رسانه ها در شکل گیری، تثبیت و رواج خشونت بررسی می شود .
محسنیان راد خشونت را پدیده ای تقلیدی می داند که سه عامل زیر، همراه با یکدیگر، در شکل گیری آن دخیل می باشند:
1 . سائقه ی موجود در انسان: خشونت غریزه ای است که در انسان و حیوان وجود دارد .
2 . ناکامی: افراد، پس از تلاش ناموفق خویش در راه یک هدف، ممکن است به خشونت بگرایند .
3 . تقلید و یادگیری: تحقیقات تجربی و آزمایشگاهی نشان داده است که دیدن خشونت می تواند به تقلید از آن منتج شود . تقلید و یادگیری از رسانه ها، امروزه امری پذیرفته شده است . البته چنان نیست که علت خشونت صرفا دیدن خشونت باشد; بلکه رسانه ها صرفا «آن چنان را آن چنان تر می کنند» .
این کارشناس ارتباطات، در ادامه، نظریه های موجود درباره ی نقش رسانه ها در زمینه ی رواج خشونت را بر می شمارد:
الف - رسانه ها شیوه ی خشونت را آموزش می دهند; یعنی کسی که عوامل دیگر ایجادکننده ی خشونت در او فراهم شده است، از طریق رسانه ها می آموزد که چگونه عمل کند .
ب - رسانه ها حساسیت جامعه به خشونت را کاهش می دهند; یعنی حضور مستمر خشونت، قبح آن را از میان می برد .
ج - حضور مستمر خشونت در رسانه ها قید و بندهای بازدارنده ای را که در برابر خشونت وجود دارد، از میان می برد . در جامعه، قید و بندهایی وجود دارد که موجب می شود افراد از خشونت پرهیز کنند; برای مثال، فرد، از بیم مواجه شدن با انتقام، به خشونت متوسل نمی شود که با حضور مستمر خشونت در رسانه ها، این قید و بندها کاهش می یابد .
4 . حضور خشونت در رسانه ها، شیوه ی حل مسئله را در جامعه تغییر می دهد .
محسنیان راد سپس به مشکلی در ایران اشاره می کند که در جهان معاصر، کاملا خاص و استثنایی است . تلویزیون در ایران با منع های منحصر به فردی مواجه است که در تلویزیون های دیگر جهان، در این حد، وجود ندارد . استفاده ی ابزاری از زن، نمایش حرکات موزون و نمایش آلات موسیقی، بخشی از آن چیزهایی است که ممنوع شمرده می شود . ورود به عرصه ی رقابت تلویزیونی، وجود مخاطبانی جوان و محدودیت هایی که بر سر راه تغذیه ی مناسب رسانه ها وجود دارد، در کنار آن ممنوعیت ها، ایران را به یکی از مصرف کنندگان بی نظیر خشونت در تلویزیون بدل ساخته است .
