عیادت به شرط سلامت (۲)

برای بیمار چه ببریبم؟
 

هیچ‌کس دوست ندارد در بیمارستان و یا خانه بستری شود ولی وقتی به ناچار بیمار و بستری می‌شوید، هیچ‌چیز به اندازه چهره‌هایی شاد که به عیادت‌تان می‌آیند، خوشحال‌تان نمی‌کند. هر چند حضور عیادت‏کنندگان به تنهایی بیمار را شاد می‏کند و روحیه‏اش را بهتر می‏کند اما رسم است که دست خالی به عیادت بیمار نمی‌روند. گل، شیرینی، کمپوت و میوه هدایایی است که برای بیمار برده می‏شود. در انتخاب هدیه برای بیمار لازم است تمام مسایل را درنظر گرفت تا ملاقات به یک عیادت کامل و مفید تبدیل شود.

دسته گلی برای بیمار
 

بسیاری از عیادت‏کنندگان ترجیح می‏دهند برای بیمار گل ببرند. گل در تقویت روحیه بیماران موثر است. نتایج پژوهشگران رفتارشناسی دانشگاه روگرز در نیوجرسی آمریکا نشان می‌دهد که دریافت هدایایی مانند گل بیش از هر چیز شادی و طراوت را به انسان هدیه می‌کند. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که خریدن گل و نگاه‌کردن به آن موجب برانگیخته شدن احساس شادی و آرامش و طراوت و مثبت‌اندیشی و دوری از غم و اندوه می‌شود. پرفسور جنت هاویلند جونز، روان‌شناس و استاد دانشگاه روگرز می‌گوید: «نکته جالب توجه درباره نقش گل در سلامت روانی افراد آن است که فرد با تماشا کردن به گل و لذت بردن از طراوت، رنگ و عطر زیبای آن می‌تواند حالت روانی نامتعادل خود را تغییر دهد و به حالت طبیعی بازگردد، در واقع گل عاملی برای تعدیل رفتار در طول شبانه‌روز بوده و هر بار نگاه‌کردن به گل عاملی برای ایجاد اتصال عصبی مثبت در مغز است.»
نتایج مطالعات زیادی رابطه میان هدیه‌دادن گل به بیماران و بهبود سلامت آنها را نشان داده است:
گل و گیاه و حتی شاخه‌ای گل به سرعت می‌تواند روحیه بیمار را تغییر داده و او را شاد و هیجان‌زده کند. نشانه آن هم لبخند بیمار است و این نشانه بروز یک تغییر در روحیه است.
نگاه‌کردن به گل و گیاه بر رفتار و حالت روانی بیمار تاثیر مثبت دارد. بررسی‏ها نشان داده است افرادی که در محیط اطراف‌شان گل و گیاه وجود دارد، دو تا چهار برابر آرام‌تر، مهربان‌تر و شادتر از دیگران ارزیابی شده‌اند و می‌توانند این حس را با رفتار مثبت خود به دیگران نیز منتقل کنند. پژوهشگران توصیه می‌کنند همواره یک شاخه گل یا یک گلدان کوچک گل در معرض دید بیمارتان قرار دهید.
گل و گیاه سبب ایجاد حس نگرش مثبت به زندگی و آرامش، شادی و رضایت، صمیمیت و آرامش در بیمار می‌شود.
وجود گل‏ها و گیاهان موجب شادی و آرامش و کاهش استرس در افراد می‏شود. دکتر برونو کورتیس، متخصص قلب دانشگاه شیکاگو می‏گوید: «گیاهان موجب می‏شوند افراد احساس آرامش بیشتری کنند و مثبت اندیش‏تر شوند.» بررسی‏ها نشان داده است بیماران بستری در بیمارستان که تخت‏شان روبروی پنجره‏ای با نمای باغ است خیلی سریع‏تر از بیمارانی که تخت‏شان رو به دیوار است بهبود پیدا می‏کنند.مراقب باشید: عطر و بو و گرده گل و گیاهان ممکن است برای برخی از بیماران حساسیت‌های شدیدی را به وجود آورند. اگر بیمارتان به این گرده‌ گل‌ها حساسیت داشته باشد، دچار آب‌ریزش بینی، خارش، عطسه و خارش گلو می‌شود. این علایم به ویژه اگر بیمارتان به دلیل بیماری‌های تنفسی و ریوی در بیمارستان بستری شده است، خطرناک است. در ضمن گل‏ها احتمال انتقال عفونت را نیز افزایش می‏دهند. دکتر محمد فرح‏بخش، متخصص بیماری‏های عفونی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در این باره می‏گوید: «وجود گل و گیاه در بیمارستان‏ها به دلیل اینکه احتمال انتقال عفونت را افزایش می‏دهد، توصیه نمی‏شود.»

کنسروها و کمپوت‌ها
 

بسیاری از عیادت‌کنندگان برای بیمار کمپوت میوه می‌برند. شاید این کار با این انگیزه رواج پیدا کرده که فرد نمی‏تواند مواد غذایی دیگر را راحت بخورد و مصرف کمپوت برایش بهتر است، اما این باور درستی نیست، به خصوص اگر بدانیم که برای تهیه کمپوت از مقدار زیادی قند و شکر و مواد افزودنی استفاده می‏شود که خواص اولیه میوه تازه را از بین می‏برد و کالری قابل توجهی دارد. همین طور بردن شیرینی برای بیمار کار درستی نیست، به خصوص اگر بیمار به علت بیماری قلب و عروق بستری باشد، اضافه وزن داشته باشد و یا مبتلا به دیابت باشد. کمپوت‌ها و کنسروها حاوی مواد نگه‌دارنده‌ هستند و ممکن است بیمار به این مواد نگه‌دارنده حساسیت داشته باشد. شاید بردن میوه‏های تازه برای بیمار بهترین گزینه باشد چون مصرف میوه برای بیشتر افراد منعی ندارد و از نظر تغذیه‏ای هم ارزش‏های غذایی میوه تازه بسیار بیشتر از کمپوت و آب‌میوه است. هنگام خرید کمپوت و کنسرو میوه به تاریخ مصرف روی قوطی توجه کنید. قوطی‏هایی که دیواره آنها زنگ زده یا باد کرده است را خریداری نکنید. در صورت باد کردگی و زنگ‏زدگی دیواره خارجی قوطی احتمال سوراخ شدن دیواره و فساد محتویات آن وجود دارد.

هدیه‏ای ماندگار
 

عادت کرده‌ایم برای عیادت بیماران گل، کمپوت و کنسرو ببریم اما هدایای دیگری هستند که می‌توانند سال‌ها برای بیمار باقی بمانند و دلیله عیادت شما را در آن روزها در ذهن‌اش زنده نگه دارند. خرید یک لباس زیبا که بپوشد و از بیمارستان بیرون بیاید، قاب عکس یا نقاشی، یک کارت پستال با تصویری از گلی زیبا که در چند جمله روحیه‌بخش احساس امید، بهبود و به دست آوردن سلامتی را در فرد زنده ‌‌کند و یا حتی کتابی خوب و جالب برای گذراندن دوران بیماری، همه می‌توانند جایگزین‌های خوبی برای عیادت بیماران باشد که انتخاب‌اش به ذوق و سلیقه عیادت‏کننده بستگی دارد.

عیادت از بیمار باید و نبایدها
 

اهمیت عیادت در حفظ و ارتقای سلامت بیماران خیلی مهم است؛ آن‌قدر مهم که امروزه محققان دریافته‏اند این دیدار از بیماران، در سلامت آنها نقش موثری دارد و حتی به صورت مجازی با اینترنت، سعی در سود بردن از این فواید دارند: عیادت از بیماران در سی‌سی‌یو و آی‌سی‌یو در دنیای مجازی. اما برای اینکه توجه شما را به هدف نهایی عیادت جلب کنم و بگویم آن سود و فایده‌ای که دیدارکننده باید ببیند چیست، باید سه جزء عیادت را مورد بررسی قرار دهم؛ یعنی دیدارکننده، دیدار شونده و محیط دیدار که هر کدام مشخصه‌های خود را دارند. اگر این بایدها و نبایدها از جانب دیدارکننده و دیدار شونده رعایت نشود و یا برای محیط دیدار در نظر گرفته نشود، از هدف اصلی فاصله می‌گیریم و هرگز درک درستی از عیادت نخواهیم داشت.

10 توصیه به عیادت کننده
 

1 نیت به کار خیر کنید تا متمرکز شوید چه کار مهمی برای خود و دیگری انجام می‌دهید. اگر باور کنید در این کار،‌ خیری برای شما نهفته طلبکار نخواهید بود و نمی‌گویید لطف کردم و به عیادت فلانی رفتم و بنابراین منتی در کار نخواهد بود چون برای خودتان قدم برداشته‌اید.
2 زمان دیدار را موقعی در نظر بگیرید که تراکم جمعیت بالای سر بیمار ایجاد نکنید.
3 به کوتاه بودن زمان دیدار توجه کنید چون زمان طولانی دیدار بیمار را خسته می‌کند. متون علمی بین یک ربع تا نیم ساعت را توصیه می‌کنند، مگر اینکه بیمار مصرانه خواهان زمان بیشتری باشد. پیامبر اسلام (ص) زمان ملاقات را به اندازه نوشیدن شیر شتر دانسته‌اند.
4 هدیه خریدن یادتان نرود. امام علی(ع) می‌فرمایند که وقتی به ملاقات می‌روید هدیه ببرید. مطالعات امروزی محققان هم نشان می‌دهد که بهترین هدیه، گل است اما بسته به بخش بستری و ایجاد آلرژی توسط گل، گاهی گل‌ها هم ممنوعیت دارند.
5 شما باید تا حدی با نوع بیماری فردی که به ملاقات‌اش می‌روید نیز آشنا باشید تا این بهانه‌ای برای آموزش باشد.
6 همکاری با پرسنل بیمارستان هم مهم است. ما نباید مدام دنبال ایراد بگردیم. باید بدانیم از پزشک و پرستار تا نگهبان در بیمارستان، همه و همه، قصد کمک به مریض ما را دارند. متاسفانه بعضی‌ها به قصد نشان دادن دلسوزی کاذب، در حضور بیمار یا پرستار بحث کرده و جو را متشنج می‌کنند. یادتان باشد شما به عنوان کادر درمانی و همکار آنها جزو تیم درمانی محسوب می‌شوید و حضورتان در روند درمان موثر است. آیا آدم با همکارش این‌طور رفتار می‌کند؟!
7 بالای سر بیمار با صدای آرام صحبت کنید. قرار است شما انرژی مثبت به بیمار بدهید و این کار با کلام ملایم شما و لبخندتان میسر می‌شود.
8 لباس مناسب بپوشید. رنگ و نوع لباس و آراستگی شما تاثیر زیادی روی بیمار دارد.
9 حفاظت از اطفال را جدی بگیرید. با اینکه ورود بچه‌های زیر 14 سال ممنوع است اما من معتقدم بد نیست بچه‌ها را هم گاهی به ملاقات ببریم. مگر نه اینکه عیادت کار خوبی است، پس چرا بچه‌ها نباید با این کار خوب آشنا شوند؟ در همه جای دنیا تحت سرپرستی یک بزرگ‌تر، این کار امکان‌پذیر است. این حق بیمار است که کودک خود را ببیند. حتی هیچ معنی ندارد که بگوییم ملاقات روز جمعه یا روزهای زوج است. بیمار حق دارد هر روز عزیزان خود را ولو برای مدت محدودی ببیند.
10 دخالت نکردن در کار پرسنل را فراموش نکنید؛ حتی اگر خودتان پرستار یا پزشک هستید. اگر متوجه شده‌اید که چیزی به نفع بیمار نیست، باید به طور خصوصی در اتاق پرستاری و البته با کلامی مشورت‌گونه، موضوع را مطرح کنید.

3 توصیه به عیادت‌شونده
 

1 حتما حکایت ناشنوا و بیمار را در مثنوی ‌معنوی خوانده‌اید. اگر کسی به ملاقات ما می‌آید، نباید در آن چند دقیقه، به جای کلمات مثبت و امیدوارکننده، دایما وارد فاز منفی شویم.
2 رعایت دستورات پزشکی نیز الزامی است. اگر پزشک‌تان گفته که: «باید استراحت مطلق کنید» نباید در رودربایستی این و آن، روی تخت بنشینید یا از فلان غذا و میوه که آورده‌اند، به رغم منع پزشکی، بخورید و بگویید: «زشت است، ناراحت می‌شوند!»
3 نه تنها نباید حالات عجزگونه از خود نشان دهید؛ بلکه باید در صورت توانایی با همه آنهایی که به دیدارتان آمدند، به خصوص اطفال خوش و بش کنید و خوشرو باشید.

نکاتی درباره محیط دیدار
 

از آنجا که ما ایرانی‌ها در مهمان‌نوازی زبانزد هستیم، اگر یک بیمار در خانه‌مان بستری باشد، از نظر استقبال و مهمان‌داری جای هیچ بحثی نمی‌ماند. موضوع بحث ما محیط بیمارستان است. ثابت شده است ملاقات از بیماران در درمان آنها به صورت غیرمستقیم و گاهی حتی مستقیم نقش دارد. اگر بیمارستان‌ها و کادر بیمارستانی این موضوع را درک کنند و آن را مدنظر بگیرند کفایت می‌کند؛ چون با یک همکار که قصد کمک به بیمار آنها را دارد به شایستگی رفتار کرده و شرایط رفاهی او را مهیا می‌کنند. متاسفانه گاهی شاهدیم هیچ امکان رفاهی برای همکار خود (دیدارکننده) مهیا نمی‌کنند. در شماره‏های قبلی «سلامت» عکسی توسط عکاس خوش‌فکر شما گرفته شده بود که همراه بیمار، روی زمین، دستمالی پهن کرده و نشسته بود و خستگی از چهره‌اش می‌بارید. به عقیده من، وزارت بهداشت و درمان باید به این مساله بها بدهد و هزینه کند. حضور عیادت‌کننده و عمل عیادت بر درمان سریع‌تر و بهتر بیماران ما نقش دارد. اتفاقا هدف این وزارتخانه همین است؛ یعنی تامین سلامت برای همه افراد جامعه، تا آنها به آسایش کامل جسمی‌ و روانی و اجتماعی برسند. اتفاقا برای این هدف‌اش هم بسیار می‌کوشد و روی سه قسمت کار می‌کند:
1) کمک می‌‌کند کسی بیمار نشود.
2) اگر کسی بیمار شد، سریع و صحیح درمان‌اش می‌کند.
3) به بیماران غیرقابل علاج کمک می‌کند تا رنج کمتری متحمل شوند.
ما می‌گوییم اگر عیادت نقش مهمی در بهداشت و درمان دارد باید مسوولان به آن توجه کنند.

پیشنهادی برای مسوولان
 

فقط آموزش دادن و تربیت پزشک، کافی نیست؛ بلکه آموزش مردم و قشرهای مختلف اجتماعی هم مهم است. عیادت‌کننده باید آموزش ببیند که این شخص بیمار که از آشنایان او بوده و تا دیروز سالم زندگی می‌کرده، چرا و تحت چه عوامل خطرسازی روی این تخت خوابیده است؟ باید باور کنیم که اگر محیط ملاقات را به یک مکان آموزشی تبدیل کنیم، موفق خواهیم بود؛ مثلا با جزوات آموزشی، او می‌تواند در وقت عیادت، راجع به عوامل خطرساز آن بیماری خاص اطلاعات کسب کند. شاید بتوان فیلم کوچکی در این خصوص نمایش داد تا در مواردی که بالین بیمار شلوغ است و در سالن انتظار منتظر دیدار او می‌شوید به این صورت از آنها پذیرایی شود. کمی همت و حمایت از سوی وزارت بهداشت و البته تلاش کادر درمانی و خود مردم می‌تواند به همه ما کمک کند که عمل عیادت را درک کنیم و آن را به عنوان ابزاری برای ارتقای سلامت جامعه بدانیم.
شاید خواندن چند جلد کتاب یا تماشای چند فیلم نتواند چنین اثری روی افراد بگذارد چون آنها الان با چشم خود می‌بینند که فرد عیادت‌شونده به دلیل عدم توجه به برخی نکات، سلامت‌اش را از دست داده است. عیادت‌شونده به آنها می‌گوید که من چنین و چنان کردم، شما این کارها را نکنید تا روی این تخت جای نگیرید.
منبع:www.salamat.com
/ک