در میان جوانان نسل امروز داشتن اندام باریک و لاغر از لحاظ زیبایی یک ارزش به شمار می‌آید و در نتیجه تبلیغاتی که برای لاغری میشود و با وجود امتیازهایی که برای لاغر شدن بیان میشود، بسیاری از نوجوانان - حتی آنهایی که وزن عادی دارند- با هراس از چاقی، به رژیم‌‌ها‌ی لاغری و کاهش وزن روی می‌آورند.زمانی که این هراس منجر به ایجاد وسواسی شود که در آن فرد با وجود گرسنگی، هیچ رغبتی به خوردن غذا ندارد، با بیماری بی‌اشتهایی عصبی مواجه خواهیم شد..
بی‌اشتهایی عصبی نوعی اختلال روانی است که طی آن بیمار با وجود گرسنگی، از خوردن غذا امتناع میکند و به قدری وزن کم میکند که لاغر و نحیف میشود. این بیماری در سال 1874 نام گذاری و برای اولین بار علایم آن توصیف شد. این اختلال تقریبا یک درصد نوجوانان و به‌طور عمده دخترها را گرفتار میکند (میزان ابتلای زنان15 تا 25ساله به بی‌اشتهایی عصبی حدود یک در 100 نفر است، هرچند که بروز آن در پسرها نیز رو به افزایش است.
علایم بی‌اشتهایی عصبی
در این عارضه، بیمار علاوه بر اینکه دریافت انرژی را اغلب به کمتر از 600 کیلوکالری در روز می‌رساند، از طریق استحمام بیش از حد، ورزش اضافی، استفراغ عمدی، استفاده از مسهل‌ها و ملین‌ها، دفع را افزایش می‌دهد و وزن خود را کم میکند.
باید توجه داشت که بی‌اشتهایی عصبی با اختلالات تغذیهای که به موجب آنها فرد شدیدا لاغر میشود، متفاوت است. به طور کلی بیماری بی‌اشتهایی عصبی را می‌توان از روی نشانه‌هایی شناسایی کرد که مهم ترین آنها در زیر آورده شده‌اند:
• کاهش وزن بدون اینکه بیماری جسمانی وجود داشته باشد.
• در صورتی‌که انرژی فردی برخلاف تحلیل رفتن بدن در حد مناسب باشد.
• ترس زیاد از چاقی وجود داشته باشد.
• افسردگی در فرد دیده شود.
• بی‌اشتهایی و عدم تمایل به مصرف غذا در فرد وجود داشته باشد.
• نتواند سرما را تحمل کند.
• از حفظ حداقل استاندارد وزن برحسب سن و قد خودداری کند.
• در برداشت ذهنی از شکل بدن اشکال داشته باشد. یعنی اینکه بیمار با داشتن لاغری زیاد، هنوز فکر کند که چاق است.
• قاعدگی او متوقف شود.
• گاهی خود را وادار به استفراغ کند.
• گوشه‌گیر و منزوی باشد.
• دچار یبوست باشد.
چرا و به چه علت؟
اگر چه محققان با مطالعات فراوان توانسته‌اند عواملی را که در بروز بی‌اشتهایی تاثیرگذار هستند شناسایی کنند، اما در عین حال هنوز علل اصلی بروز این عارضه ناشناخته است. برخی محققان بر این باورند که عواملی مانند تعارضات خانوادگی و داخلی(تعارضات جنسی)، ترس مرض‌‌گونه از اضافه‌‌وزن، فراگیر شدن لاغری به عنوان مد روز و مظهر زیبایی و افسردگی یا اختلال شخصیت میتواند موجب شود تا احتمال بروز بی‌اشتهایی عصبی در افراد افزایش یابد. در این میان عوامل زیر نیز می‌توانند احتمال بروز این بیماری را در شما بیشتر کنند:
• فشار دوستان و همسالان یا فشار اجتماعی برای لاغر بودن
• سابقه اضافه وزن مختصر، شخصیت تکامل طلب، وسواسی یا پیروزی خواه، استرس روانی، مشاغل خاص مثل ورزشکاران یا مانکن‌ها
عوارض بی‌اشتهایی
بی‌اشتهایی عصبی میتواند عوارض زیادی به سلامت تحمیل کند که هم به جسم و هم به روان فرد آسیب می‌رساند. این عوارض از آنجا شدت پیدا میکند که اغلب مبتلایان در دوران نوجوانی بوده و با افزایش سطح نیاز روزانه برای رشد مورد انتظارشان مواجه هستند.از سوی دیگر اغلب به دلیل ناشناخته بودن این بیماری خیلی دیر متوجه وجود آن می‌شوند، در نتیجه شدت عوارض ایجاد شده اغلب زیاد است. ابتلا به انواع کمبود ریز مغذی‌ها و عوارض ناشی از این کمبودها، اختلالات خلقی تضعیف سیستم ایمنی و سایر سیستم‌های بدن و برهم زدن عملکرد طبیعی آنها، اختلالات الکترولیتی یا نامنظمی‌ضربان قلب که ممکن است زندگی فرد را به مخاطره بیندازد. پوکی استخوان، ناتوانی و ایجاد افکار خودکشی که نهایتا میتواند به خودکشی یا مرگ بیمار بینجامد از عوارض مهم بی‌اشتهایی به حساب می‌آیند.
پیشگیری از بی‌اشتهایی عصبی
آموزش علایم و نشانه‌‌ها‌ی این بیماری به خصوص به نوجوانان گام اولیه در برخورد با این بیماری به منظور پیشگیری است.به علاوه هر فردی که تمایل دارد خود را در مقابل این بیماری و عوارض ناشی از آن ایمن کند باید مشکلات شخصی خود را به طور منطقی حل کند. افراد باید سعی کنند با کمک مشاوران، درمانگران، خانواده و دوستان مشکلات را برطرف کنند و در صورت حل نشدن مشکل با آنها کنار بیایند. در صورتی که بیمار خود به وجود اختلال عاطفی پی ببرد، برای جلوگیری از بروز بی‌اشتهایی عصبی باید به سرعت کمک بخواهد و همکاری خوبی طی درمان داشته باشد تا بتواند ظرف مدت زمانی کوتاه این عارضه را درمان کند. بدون درمان، این وضعیت میتواند موجب ناتوانی دایم یا حتی مرگ شود. بیماران مبتلا به بی‌اشتهایی عصبی به میزان زیادی دست به خودکشی می‌‌زنند، زیرا عزت نفس شان پایین است.درمان بی‌اشتهایی ممکن است چند سال ادامه یابد. در این میان باید توجه داشت که عود کردن بیماری بسیار شایع است، به خصوص زمانی که فرد تحت استرس شدید قرار بگیرد.
... و اما درمان
هدف از درمان بی‌اشتهایی عصبی این است که بیمار دوباره الگوی مناسب غذاخوردن را سرلوحه قرار دهد تا وزن وی به حالت طبیعی باز گردد. به این منظور لازم است درمان در هر دو بعد جسمی و روانی صورت بگیرد. برای درمان‌‌ها‌ی روانی بیمار باید با تمرینات مخصوص برای تغییر رفتار زیرنظر متخصص به این مهم دست یابد. انواع داروهای مورد استفاده در روان‌پزشکی تا حدی موثر هستند اما هیچ داروی مشخصی وجود ندارد که تاثیر آن بر این بیماری قطعی باشد. کنترل رژیم غذایی پس از تخفیف علایم روانی به جبران کمبودهای تغذیهای کمک خواهد کرد.
منبع: http://www.salamat.com
/ج