درج عبارت «صد درصد ایرانی» بر روی کیسه های برنج که در خواربار فروشی ها و سوپر مارکت ها به فروش می رسد و علاقه شدیدی که اکثریت قریب به اتفاق مصرف کنندگان ایرانی نسبت به مصرف محصول برنج داخلی دارند، بهترین پاسخ به کسانی است که مردم ایران را به رویگردانی از مصرف تولیدات داخلی و گرایش به مصرف محصولات خارجی و وارداتی متهم می کنند و با طرح شعارهای تاریخ مصرف گذشته که هیچ تناسبی با جریان تجارت آزاد امروز جهان ندارد، به زعم خود می خواهند مردم را به مصرف تولیدات داخلی تشویق کنند که البته انگیزه اصلی طرح چنین شعار هایی را می توان در رویکردهای جدید دولت در خصوص افزایش تعرفه واردات جستجو کرد.
گرچه امروزه درصد نسبتاً بالایی از مصرف کنندگان ایرانی به دلیل پایین بودن سطح درآمد و بالا بودن شدید قیمت محصول برنج داخلی، قدرت خرید برنج ایرانی را ندارند و در نهایت اکراه و اجبار تن به مصرف برنج های ارزان قیمت تر وارداتی می دهند، اما اشتیاق شدید عموم مردم نسبت به مصرف برنج خوش عطر و بو و خوش پخت ایرانی حاکی از آن است که اگر تولیدات داخلی از کیفیت لازم برخوردار بوده و با قیمت مناسب به بازار عرضه شود، کمتر مصرف کننده ای را می توان پیدا کرد که علاقه به مصرف محصولات مشابه خارجی داشته باشد.
امروز اکثریت مردم خودشان محصول خوب و مرغوب را که به قیمت مناسب و منصفانه به بازار عرضه می شود از محصول نامرغوب و بی کیفیت به خوبی تشخیص می دهند و اگر بعضاً به سراغ محصولات خارجی و وارداتی می روند دلیلش آن است که یا محصولات مشابه ساخت داخل از کیفیت لازم برخوردار نیست یا اگر محصول باکیفیتی در داخل تولید می شود، قیمت آن مثل برنج داخلی به قدری گران و از توان خرید اکثریت مردم خارج است که آن ها را اجباراً به سوی محصولات خارجی ارزان قیمت سوق می دهد.
به عبارت دیگر تا زمانی که تولید کنندگان داخلی ما محصول قابل رقابت با محصولات مشابه وارداتی چه از نظر کیفیت و چه از جهت قیمت تولید نکنند، منطقی و منصفانه نیست که مردم را با وضع انواع محدودیت ها وادار کنیم، صرفاً به خاطر حمایت از تولیدات داخلی به زیان سطح درآمد محدود خود مصرف کننده محصولات بی کیفیت اما گران قیمت داخلی باشند. عرق ملی و احساس مسؤولیت در قبال حمایت از تولیدات داخلی به جای خود، اما مردم نیز به عنوان مصرف کننده حقوقی دارند که تولید کنندگان ما باید به آن احترام گذارند و دائماً در تلاش نباشند تا با استفاده از اهرم هایی که قانون در اختیار دولت قرار داده است، حق انتخاب را از مصرف کننده سلب کنند.
کسی به درستی نمی داند آیا کسانی که بدون در نظر گرفتن این واقعیت ها بیشتر با هدف و جیهه المله شدن مرکب و تحکیم موقعیت شعار ایرانی، «جنس ایرانی بخر» سر می دهند خود مصرف کننده بی چون و چرای تولیدات داخلی هستند و در چهاردیواری منازل مسکونی؛ دفاتر کار و ویلاهای ییلاقی و ساحلی آن ها هیچ اثری از محصولات خارجی و وارداتی مشاهده نمی شود؟
یقیناً واقعیت چنین نیست و اگر روزی به فرض محال امکان انجام تحقیقی در این زمینه وجود داشته باشد، مصداق سخن خواجه شیراز که می فرماید «چون به خلوت می روند آن کار دیگر می کنند» بر مردم آشکار خواهد شد.
مسلما برای هر ملت افتخاری از این بالاتر نیست که مصرف کننده تولیدات کشور خود باشد. اما این افتخار با اما و اگرهایی همراه است که اگر مورد توجه دولت ها و صنعتگران و تولید کنندگان قرار نگیرد، حتی ناسیونالیست ترین ملت ها نخواهند توانست به طور کامل به چنین افتخاری نایل شوند.
این که گفته می شود بسیاری از اجناس ارزان قیمت وارداتی از کشورهایی چون چین، تایوان فاقد کیفیت است، حرف درستی است. اما اولاً درصد بالایی از مصرف کنندگان ایرانی به دلیل کمی درآمد و تنگی معیشت چاره ای جز مصرف این اجناس بی کیفیت ارزان قیمت را ندارند و ثانیاً با کمال تاسف مشابه همین اجناس بی کیفیت که در داخل کشور تولید می شود قیمتی به مراتب بالاتر از اجناس وارداتی دارند و به همین سبب اگر قرار بر مصرف کالای بی کیفیت باشد، هر آدم عاقلی نوع ارزان تر آن را به انواع مشابه گرانتر ترجیح می دهد و کسی نباید از مصرف کنندگان ایرانی انتظار داشته باشد که به قول معروف هم چوب را بخورد و هم پیاز را یعنی هم پول بیشتری بپردازد و هم جنس بدون کیفیت مصرف کند.
مصرف کنندگان ایرانی اعم از فقیر و غنی ثابت کرده اند که مصرف محصولات مرغوب و با کیفیت داخلی را به انواع مشابه خارجی آن ها ترجیح می دهند و این واقعیت به خوبی در ارتباط با بسیاری از محصولات کشاورزی و باغی مصداق بارزتری دارد که برنج ایرانی فقط یک نمونه آن است.
اما همین مردمی که برای مصرف برنج و بسیاری از دیگر محصولات کشاورزی کشورشان سر و دست می شکنند وقتی نوبت به انتخاب چای مورد پسندشان می رسد اگر توان مالی داشته باشند، حتما به سراغ چای خارجی (محصول هند و سریلانکا) می روند.
گناه پایین بودن کیفیت یا طعم و مزه چای محصول داخل هم به هیچ وجه متوجه چایکاران شمال کشور نیست و عمدتاً مربوط به جنس خاک ویا شرایط آب و هوای شمال کشور است چون باغ های چای ما در مجاورت همان شالیزارهایی قرار دارد که مرغوب ترین و خوش عطر و بوترین محصول برنج دنیا در آن ها کشت می شود.
با این تفاوت که برنج ایرانی حتی نوع درجه دو، سه آن بیشتر از معروفترین برنج های وارداتی با ذائقه ی مصرف کننده ایرانی سازگاری دارد. اما طعم چای باغ های شمال کشور با همین مصرف کننده چندان سازگار نیست و فقط به این دلیل است که اغلب مردم اگر دستشان برسد، مصرف چای خارجی را به چای ایرانی ترجیح می دهند. بنابراین در ارتباط با موضوع چای نه کشاورزان چایکار ما تحصیلی دارند و نه مصرف کنندگان. این فقط حکم ذائقه است که مصرف کننده ایرانی را به مصرف چای محصول هندوستان یا سیلان (سریلانکا) تشویق می کنند.
در ارتباط با لوازم برقی خانگی، خودرو و دیگر لوازم ضروری زندگی امروز هم همین مشابهت ها را میان کیفیت و قیمت محصولات وارداتی و محصولات ساخت داخل مشاهده می کنیم، اما تولید کنندگان ما به جای تلاش درراه ارتقاء کیفیت رقابتی کردن محصولات خود و پیروی از فرهنگ مشتری مداری که ضامن داوم و بقای بنگاه های اقتصادی و صنعتی است، همه کاسه، کوزه ها را بر سر آزادی واردات می شکنند و با پیش کشیدن دائمی معضل بیکاری که همچون شمشیر دموکلس بر سر مصرف کنندگان ایرانی قرار گرفته، دولت را برای بالابردن هر چه بیشتر دیوار تعرفه ها تحت فشار قرار می دهد.
این که تولید کنندگان و صنعتگران ما امروز با کوهی از مشکلات دست و پنجه نرم می کنند در هیچ فرد صاحب نظری پوشیده نیست. اما کلید اصلی حل این مشکلات نه در دست مصرف کنندگان که در درجه اول دردست دولت و در درجه بعد در دست خود تولید کنندگان است.
دولت باید و می تواند با دادن انواع یارانه های تشویقی به تولید کنندگان، کاهش بار مالیاتی از دوش آن ها و قایل شدن انواع تسهیلاتی که موجبات کاهش هزینه تولید را فراهم می سازد، شعارهای موسمی حمایت از تولید کنندگان و کارآفرینان را به عمل تبدیل کنند و تولید کنندگان نیز باید روز آمد کردن شیوه مدیریت، پرهیز از ریخت و پاداش و هزینه های غیرضروری و رضایت دادن به حداقل حاشیه سود، منافع واقعی خود را در افزایش تولید، کاهش قیمت ها و تلاش در راه جلب هر چه بیشتر رضایت مشتریان و مصرف کنندگان جستجو کنند و چنانچه تولید کننده کالاهای بادوام هستند تامین منافع مشتریان خود را نیز از راه توسعه کمی و کیفی خدمات پس از فروش جدی بگیرند.
زیرا تنها در سایه چنین امکانات و سیاست هایی است که مصرف کننده ایرانی به خرید و مصرف جنس ایرانی ترغیب و تشویق خواهد شد و تولید کننده ما دیگر نیازی به طرح شعارهای کلیشه ای و تاریخ گذشته همچون «ایرانی جنس ایرانی بخر» احساس نیاز نخواهند کرد. صنعتگران و تولید کنندگان ما باید این واقعیت را بپذیرند که امروز در دهکده جهانی تجارت بستن دروازه ها به روی واردات بدون تلاش در راه رقابتی کردن تولیدات داخلی راه بجایی نخواهد برد.
