رفته بودیم خرید. بازار را می گشتیم برای پیدا کردن جنسی که به دنبالش بودیم. چند جا قیمت کردیم. دیگر داشتیم خسته می شدیم از بس از این مغازه به آن مغازه رفته بودیم. به یکی از فروشنده ها گفتم: «آقا من در خرید این نوع جنس هیچ تخصصی ندارم. می شه یک توضیحی بدهید که چی به چیست؟» گفت: «بله بله. دنبال من بیا». ما را هدایت کرد به طرفی دیگر از بازار و مدتی راه برد تا رسیدیم به مغازه ای. گفت: «این مغازه ی دوم ماست. نگاه کن ببین چیزی که می خواهی اینجا هست یا نه.» در مغازه گشتیم و اتفاقا جنسی را پیدا کردیم که به نظرم مطلوب بود. گفتم: «قیمت این چه قدر است؟» فروشنده که فهمیده بود از آن خوشمان آمده است گفت: «این جنس عالی است. درجه یک. از ترکیه آوردیم...» داشت ادامه می داد که گفتم: «متاسفم!» فروشنده تعجب کرده بود. ادامه دادم: «واقعا از این خوشمان آمده بود، ولی حالا که می گویید ترک است، دیگر نمی خواهمش. جنس ایرانی می خواهم. گرچه این را پسندیده ام، ولی نمی ارزد که جنس کشور خودم و اقتصاد کشور خودم را رها کنم و جنس ترکی بخرم!» فروشنده که فهمیده بود عجب غلطی کرده است و مشتری دارد می پرد، دستپاچه گفت: «نه آقا! حالا ما یه چیزی گفتیم. این ها اکثرا ایرانی هستند...»
با لبخند از مغازه خارج شدیم. حالا که به ماجرا فکر می کنم می بینم که بهتر می بود، به جای روی خوش، برای ادب فروشنده، با دلخوری برخورد می کردم. به دلیل مهربانی و حیای نابجایی که دارم، فرصت این کار خیر از دستم رفت. منظور از کار خیر یعنی اقدام به تربیت فروشنده، و اگر ممکن نبود، به رسوا کردن او پیش مشتری های دیگر. امیدوارم خدا ببخشد مرا.
سوال هایی در ذهنم است:
1. چرا باید برای مرغوب بودن یک جنس، آن جنس خارجی باشد؟ ما که بعد از چرخ و گذری در بازار، جنس ایرانی مورد نظرمان را پیدا کردیم. قبول دارم که در بعضی اجناس، خط تولیدها و تکنولوژی های کشورهای پیشرفته تر بر روی کیفیت کالا تاثیر مثبت می گذارد، ولی به نظر من این یک مرض است که تا می شنویم یک جنس خارجی است، تصور می کنیم خوب است. من حاضر هستم برای کمک به کشورم جنس ایرانی بخرم، حتی اگر کیفیت آن کمی بدتر هم باشد.
2. چرا دروغ به این شکل فراگیر در بین کاسب ها وجود دارد؟ چرا وقتی می رویم خرید باید مواظب باشیم تا «سرمان کلاه نگذارند»؟ معلوم است وقتی به این سادگی مال حرام می خورند، در جایی دیگر از زندگی بلایی سرشان می آید. آن وقت اعتراض می کنند که چرا وضع این طور است!؟ معلوم است که در جامعه ای که مال حلال و حرام خوردن برای عده ای هیچ فرقی نمی کند، سرطان و زلزله و بدبختی باید زیاد باشد.
