گفتگو با دکتر محمدحسین دشتی، متخصص پروتزهای دندانی
« تا حرف می‌زنم، از دهانم بیرون می‌پرد» و یا «کافی است شکلات و یا غذای چسبناک بخورم، دست دندانم از دهانم جدا می‌شود و لق می‌زند». اینها شکایاتی است که در مطب دندانپزشکی از پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها زیاد می‌شنویم. ولی واقعا با یک دست دندان لق باید چه کنیم؟ می‌توان لقی آن را با کمک دندانپزشک یا چسب‌های دندان مصنوعی برطرف کرد؟ دکتر دشتی، متخصص پروتزهای دندانی توصیه‌های خوبی برای شما دارند.
آقای دکتر، خیلی از پدربزرگ‌ها یا مادربزرگ‌ها، از فرزندان یا نوه‌هایشان می‌خواهند برای رفع لقی دست دندان‌شان برایشان «چسب دندان مصنوعی» بخرند. برایتان پیش آمده که بیماران‌تان از شما چنین چیزی را بخواهند؟
بله. چسب‌های دندان مصنوعی موادی هستند که به صورت خمیر یا پودر و یا نوارهایی در داخل دست دندان به وسیله بیمار قرار داده می‌شوند و سپس داخل دهان گذاشته می‌شوند. این چسب‌ها سبب چسبندگی دست دندان با مخاط بیمار می‌شوند. استفاده از چسب‌ها دو فایده دارد. یکی اینکه گیر دست دندان را در دهان بهتر می‌کند و دوم اینکه با تشکیل لایه‌ای نسبتا نرم، جویدن غذا را کمی راحت‌تر می‌کنند. استفاده از آنها به شرطی که هر شب از داخل پروتز تمیز شوند و روز بعد مواد جدیدی به کار گرفته شوند، مانعی ندارد. این چسب‌ها باید استاندارد و مورد تایید انجمن دندانپزشکی نیز باشند. فراموش نکنید که اگر قرار است از چسب دندان مصنوعی استفاده کنید، باید دندانپزشک آن را به شما توصیه کرده باشد.
اصلا چرا یک دست دندان در دهان لق می‌شود که نیاز به استفاده از چسب دندان مصنوعی باشد؟
لقی دست دندان علت‌های متعددی در هر بیمار دارد. گاهی دست دندان برخی از افراد با دهان‌شان انطباق کافی را ندارد. در برخی از بیماران شکل استخوان فک جوری است که دست دندان گیر کافی را در دهان پیدا نمی‌کند. برای مثال، استخوان فک تحلیل رفته است و یا کام‌شان خیلی گود است. اگر بزاق هم کش‌دار باشد در زیر دست دندان انباشته شده و انطباق آن را بر هم می‌زند. اگر بیماری هم دچار خشکی دهان باشد و بزاق دهان وی خیلی کم ترشح شود، دست دندان نمی‌تواند به وسیله بزاق به مخاط دهان متصل شود و دست دندان لق می‌شود. دندان‌های جلویی و عقبی دست دندان هم باید تماس هم‌زمان دوطرفه داشته باشند و برخی از دندان‌ها زودتر از بقیه به هم نرسند که این عامل نیز دندان مصنوعی را در دهان لق خواهد کرد.
حالا مگر زندگی با یک دست دندان لق چه مشکلی ایجاد می‌کند؟
اگر شما یک دست دندان لق در دهان‌تان داشته باشید، مخاط دهان شما بیشترین آسیب را می‌بیند. اگر دندان مصنوعی دایم در بستر خود جابه‌جا شود، در هنگام جویدن غذا بخشی از آن فشار بیشتر و متمرکزتری به مخاط وارد می‌آورد و این فشار سبب زدگی و درد مخاط در آن ناحیه می‌شود و به دنبال آن، تحلیل استخوان در آن بخش از فک شما شتاب می‌گیرد. به آهستگی، این تحریکات مخاط را به واکنش وادار می‌کند و ضایعات گوشتی برجسته‌ای در مخاط دهان‌تان ممکن است ایجاد شود که حتی گاهی رو به بدخیمی می‌روند.
با این حساب، کار دهان به جاهای باریک می‌کشد. برای جلوگیری از آن چه کاری می‌توان انجام داد؟
حتما کسانی که دست‌دندان دارند باید سالی یک بار به دندانپزشک مراجعه کنند و این مشکلات دست‌دندان‌شان را اصلاح‌کنند. اگر دست‌دندان‌شان لق است، آن را به دندانپزشک اطلاع دهند تا لقی آن را برایشان برطرف کند.
خوب، مشکل اینجاست که خیلی از دست‌دندان‌ها در ابتدا در دهان لق نیستند ولی پس از گذشت مدت زمانی پس از تحویل آن در مطب دندانپزشکی، در دهان لق می‌شوند. مشکل از کجاست؟
این اتفاق تقریبا برای همه بیماران پیش می‌آید. پس نگران نباشید. علت اصلی آن هم تحلیل استخوان هر دو فک بر اثر گذشت زمان است. البته تحلیل استخوان فک پایین بیشتر و سریع‌تر از فک بالا است. اگر شما دچار پوکی استخوان و یا برخی بیماری‌های غده تیرویید باشید و یا دندان قروچه داشته باشید، این اتفاق بیشتر ممکن است برایتان پیش بیاید.
لقی دست دندان‌‌مان را چگونه از بین ببریم؟
دیدار هر ساله با دندانپزشک، اولین و بهترین راه رفع لقی دست‌دندان در دهان بیمار است. دندانپزشک با معاینه شما می‌تواند علت اصلی لقی دست‌دندان را پیدا کرده و راه حل آن را پیشنهاد کند. اگر شما مشکلی به جز لقی دست‌دندان مصنوعی نداشته باشید و دندان‌هایتان سایش بیش از اندازه‌ای نداشته باشند، دندانپزشک می‌تواند با آستر دادن زیر دست دندان، آن را در دهان‌تان انطباق بیشتری دهد. این کار «ریلاین» نامیده می‌شود. فراموش نکنید که روش‌های خانگی که برخی از بیماران برای رفع لقی دست دندان مصنوعی خود به کار می‌برند، مشکلات تازه‌ای را برایشان به وجود می‌آورد.
خود بیمار چه طور؟ آیا می‌تواند با کنترل عضلات صورت و دهان به از بین بردن لقی دست دندان کمک کند؟
بله، یکی از عواملی که درگیر دست دندان در داخل دهان نقش دارد، هماهنگی عضلات گونه، لب و زبان است. به عنوان مثال، اگر دندان مصنوعی فک بالای یک بیمار لق باشد، بیمار با بخش عقبی زبان خود آن را در دهان نگه می‌دارد و از سقوط آن جلوگیری می‌کند. با کنترل حرکات صورت مانند خندیدن ملایم، آرام صحبت کردن، بردن غذا به دهان به صورت تکه‌های کوچک و جویدن غذا به صورت دو طرفه و آهسته، تا حد زیادی می‌توان از لقی دست دندان جلوگیری کرد.
خوب، اگر روش‌هایی مانند آستردادن لقی دست دندان را برطرف نکرد، باید چه کار کرد؟
اگر به دلایل متعدد مانند تحلیل شدید استخوان، آستردادن دست دندان فایده‌ای نداشت و گیر آن در دهان بهبود نیافت، باید به درمان‌های پیشرفته‌تری پرداخت. مانند گذاشتن ایمپلنت داخل دهان و روش‌های دیگری مانند افزایش ارتفاع استخوان هم وجود دارد. روش دیگر عمیق کردن دهلیزهای دهان و پیوندهای گوناگون است که تشخیص آن بر عهده دندانپزشک است.
3 نکته در استفاده از چسب دست دندان
1) مدتی توصیه می‌شد از این چسب‌ها استفاده نشود و علت این بود که به دلیل رعایت نشدن اصول علمی پروتزی ساخته می‌شد که در دهان گیر نداشت و با استفاده از چسب دندان مصنوعی در دهان نگه‌داشته می‌شد. این‌گونه استفاده از چسب کاملا غلط است. دندان مصنوعی باید گیر و ثبات لازم را در دهان داشته باشد، ولی اگر در موقعیت‌های خاصی مثل سخنرانی یا بهتر خوردن برخی غذاها نیاز به چسبندگی بیشتر دست دندان در دهان باشد، در این موارد استفاده از چسب دندان مصنوعی اشکالی ندارد.
2) این چسب‌ها دو نوعند. یک گروه با آب معمولی شسته می‌شوند و گروه دیگر با آب معمولی شسته نشده و از روی پروتز پاک نمیشوند. انواعی که بر مبنای ترکیبات گیاهی ساخته می‌شوند مناسب‌ترند، زیرا بافت‌های دهان را آزرده نمی‌کنند و مصنوعی نیستند و با آب معمولی شسته می‌شوند. فقط اگر کسی برای سخنرانی یا خوردن غذا از آن استفاده می‌کند، پس از اتمام کار خود، باید پروتز را با آب و صابون معمولی بشوید تا چسب کاملا از درون پروتز پاک شود. برخی چسب‌ها با آب معمولی شسته نمیشوند. اگر از این چسب‌های مصنوعی استفاده می‌کنید، باید محلول پاک کننده چسب را نیز تهیه کنید. در غیر این صورت چون این چسب‌ها با آب شسته نمیشوند، لایه‌لایه روی هم انباشته شده، محلی برای تجمع میکروب‌ها خواهند بود.
3) استفاده از چسب دندان مصنوعی اشکالی ندارد اما به شرط استفاده در شرایط خاص و زمان محدود و فقط برای کمک به گیر پروتز نه رفع نقص و عیب آن. معمولا در دوره خودآموزی، یعنی دو ماه اول دریافت پروتز برای عادت به آن می‌توان از چسب دندان مصنوعی استفاده کرد.
منبع: http://www.salamat.com
منبع: