مردم توانایی شگفت انگیزی دارند که اختیار عواطف و احساسات خود را به دست بگیرند. آنها وقتی شاد هستند میخندند، در درد (فیزیکی و یا عاطفی) گریه میکنند و وقتی ناراحت هستند، عصبانی میشوند. اما برخی افراد وجود دارند که قادر نیستند این کار را انجام دهند و ابرازات عاطفی غیر ارادی حالات روحی را دارند که این حالت به ناپایداری عاطفی مشهور است.
ناپایداری عاطفی به اثر ناپایدار، اثر کاذب، خندیدن و گریه کردن ناخوشی شناسی و یا اختلال ابراز عاطفی غیر ارادی (IEED) نیز مشهور است.
عواطف و احساسات زیادی در ما انسانها ودیعه نهاده شده است و هرچه بزرگتر میشویم، توانایی ابراز آنها به روش مناسب را نیز رشد میدهیم. تقریباً هر کسی مستعد گفتن حرف با خنده، کج خلقی ناگهانی و یا حملهی گریه و ناراحتی است. این چیزها اغلب به عنوان منفذی برای بیرون دادن عواطف فرو خورده عمل میکنند – که اغلب نرمال است. اما گاهی اوقات کارها از کنترل و درک ما خارج میشود ولی برای برخی افراد این اتفاقات، مکرر و متناوب و بیش از حد اغراق شده هستند که این حالت میتواند به صورت ناپایداری عاطفی عنوان شود.
فرد ناپایدار از لحاظ عاطفی ممکن است در مراسم دفن و یا در یک حادثه و آسیب جدی بخندد و یا برای یک جوک هق هق گریه کند و یا بدون هیچ دلیل ظاهری، آزرده و عصبانی شود. درک و شناخت این عواطف آنی و فوری و شاید غیر ارادی و کمی نیرنگ آمیز است.
ناپایداری عاطفی چیست؟
ناپایداری عاطفی یک اختلال است که ابرازات عاطفی غیر ارادی حالات روحی را نشان میدهد که بسیار سریع و اغراق شده هستند. فردی که از این حالت رنج میبرد، کشمکش خنده، عصبانیت و گریهی غیر قابل کنترل را دارد. این عواطف و احساسات به حالت عاطفی فرد مربوط نیستند.
دلایل ناپایداری عاطفی :
افرادی که از ناخوشیهای ویژه، ضربهی سر و یا سکته مغزی رنج میبرند، مستعد آن هستند. اما این حالت میتواند ناشی از دو دلیل عمده باشد : آسیب فیزیکی به مغز و یا اختلال عاطفی و احساسی. در آسیب فیزیکی، اگر مغز و سیستم نورولوژیکی به خاطر پیری و یا ضربهی روحی آسیب ببیند، فرد مستعد ناپایداری میشود. اگر فردی با فقدانهای مکرر و وقایع غم انگیز تجربه شده، مثل از دست دادن خانواده، روابط، شغل و غیره مواجه و روبروشود، این امر نیز میتواند ناپایداری را تحریک کند.
دلایل پزشکی ممکن برای ناپایداری عاطفی :
آسیب مغزی اکتسابی
اختلال کم توجهی – بیش فعالی (ADHD)
بیماری آلزایمر
بیماری اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS)
زوال مغز
تومور مغزی
بیماریهای مزمن
بیماری کروتز فلد – جاکوب
سندروم کوشینگ
دیوانگی، جنون
افسردگی
ضربهی سر
ایدز
بیماری هانتینگتون
مسمومیت با سرب
آماس مخ نهایی
افسردگی پس از زایمان
فلج بصل النخاعی کاذب
روان پریشی بعد از زایمان
بیماری روانی
بیماری نورونهای حرکتی
جنون چند انفارکتوسی
تصلب چند گانه (MS)
سیفلیس اعصاب
هیدرو سفالی (ازدیاد غیر عادی مایع) با فشار نرمال
سکتهی مغزی
آسیب تروماتیک مغز
سندروم آشر
انگیزههایی که موجب ناپایداری عاطفی میشوند :
نکتهی مهمی که در اینجا باید خاطر نشان کرد این است که عواطف شخصی که از این مشکل رنج میبرد، در تمام اوقات ناپایدار نیست. در واقع شرایط ویژهای میتوانند این فورانها و طغیانها را تحریک کنند. برخی از محرکهها عبارتند از :
خستگی
انگیزش بیش از حد (جمعیت، توقعات بالا، سرو صدا)
محیط ویژه
اضطراب
عدم تعادل انسولین
شرایط سخت و فشار آور
عواطف و احساسات قوی از طرف دیگران (داستانها، فیلمها و غیره)
تغییر ناگهانی
عدم تعادل هورمونی / تیروئید
قاعدگی / سندروم پیش از قاعدگی / یائسگی
فشار
درمان ناپایداری عاطفی :
حالا که علت این واکنشهای عاطفی را شناختید و دانستید که چه نکاتی میتوانند آنها را تحریک کنند، وقت آن است که گام بعدی را بردارید و آن بخش درمان است. درمان معمولاً بر روی تدریس چگونگی کنترل این طغیانهای ناگهانی به فرد، از طریق درمان رفتاری - شناختی، مشاوره، گروههای حمایتی، یوگا، ورزشهای تنفسی، تکنیکهای تمدد اعصاب، نرمش و غیره تمرکز میکند. در زیر برخی کارهایی که میتوانید انجام آنها را در نظر بگیرید، آورده شده است.
مراجعه به دکتر :
قبل از شروع هر گونه درمان، توصیه میشود به دکتر مراجعه کنید. آنها قادر خواهند بود که دلیل اصلی مشکل را تعیین کنند و دارو و درمان موثر را تجویز کنند.
آموزش :
افراد اطراف بیمار میتوانند محرکهای کلیدی برای طغیان و فوران باشند. در نتیجه به بیمار و افراد اطراف او در مورد ناخوشی و بیماری آموزش دهید. هم چنین این کار به بیمار کمک خواهد کرد که از تنش و استرس آزاد باشد. این کار هم چنین آنها را از هر گونه شرمندگی بعدی حفظ خواهد کرد در نتیجه فشار روی آنها را کاهش خواهد داد.
وقفه داشته باشید :
وقفههای کوتاه داشته باشید و به پیاده روی بروید و یا بنشینید و با یک فنجان چای آسوده باشید که این کار نیز فشار را کاهش خواهد داد و به کنترل اضطراب کمک خواهد کرد.
چشم پوشی بکنید :
چشم پوشی کردن از رفتار نیز، کمی از فشار روی فرد میکاهد که بعداً به آسودگی فرد کمک میکند. رفتار را ناچیز در نظر بگیرید – چه خنده باشد، چه عصبانیت و چه گریه. به صحبت ادامه دهید تا این که کشکمش تمام شود.
از استرس دهندهها دوری و اجتناب کنید :
از موضوعات ویژهای که میتوانند به بیمار استرس دهند، اجتناب کنید. سعی کنید موضوع را عوض کنید و حواس فرد را پرت کنید. از مکانهای بسیار شلوغ و پر جمعیت و سر و صداهای بلند دوری کنید. فعالیتهایی را برنامه ریزی کنید که به آسیب پذیری عاطفی فرد دامن نزنند.
مشاوره و حمایت :
ثبت نام بیمار در مشاورهی روان شناختی و گروههای حمایتی، کمک خواهد کرد که او با مشکلات عمیق و ریشه دار خود مقابله کند و علت اصلی مشکل خود را تعیین کند. مشاور و روان شناس میتواند ابزار کافی به بیمار بدهد تا به سازگاری او با شرایط دشوار کمک کند. در موارد ویژهای داروها نیز میتوانند تجویز شوند.
تشخیص زود هنگام همراه با درمان درست، میتواند هم به فرد و هم به روابطش کمک کند که از آسیب بعدی محفوظ بمانند. کمک به بیمار متناسب با وضعیت او خواهد بود و عمدتاً نه تنها بیمار را مجهز خواهد کرد بلکه افراد نزدیک و صمیمی او نیز به حمایت از درمانهای حرفهای کمک خواهند کرد.
منبع مقاله :
متن منابع