با افزایش سن، پوست افراد دچار پیری شده و بروز مشکلاتی نظیر چین وچروک و افتادگی دور از تصور نیست. سن پیری پوست در افراد مختلف متفاوت است و به عواملی نظیر ژنتیک، میزان قرار گرفتن در معرض آفتاب و نحوه مراقبت از پوست در سنین جوانی بستگی دارد. مراقبت از پوست به روش‌های مختلفی قابل انجام است که یکی از این روش‌ها استفاده از کرم‌های مراقبتی است. کرم‌هایی که در انواع و اقسام مختلف با کاربردهای متفاوت در بازار وجود دارند و این تنوع گاه انتخاب را مشکل می‌کند. متخصصین پوست توصیه می‌کنند در انتخاب کرم مناسب که با نوع پوست شما سازگار باشد تنها یک متخصص می‌تواند شما را راهنمایی کند. اما این روزها فروش کرم‌ها و محصولات درمانی پوست و مو از طریق رسانه‌های جمعی و سایت‌های مختلف در حال انجام است و این بازارهای فروش مجازی گاه مشاورینی دارند که جای متخصصین پوست را گرفته و به افراد محصولات درمانی تجویز می‌کنند. برای آشنایی بیشتر با نقش کرم در درمان مشکلات پوستی و ادعایی که بعضا از سوی فروشندگان مجازی مبنی بر قدرت جادویی این محصولات مطرح می‌شود بنیتا گفت‌وگویی با یکی از پزشکان مطرح پوست ومو، دکتر همایون مژدهی آذر داشته است. با ما همراه باشید.
آقای دکتر آیا یک کرم می‌تواند تمام مشکلات پوستی را برطرف کند؟
خیر، از کرم نباید انتظار معجزه داشت. زمانی که کرم برای رفع یک اختلال تجویز می‌شود در اصل یک دارو است که بنابر مشکل پوستی نظیر سرخی، جوش، خشکی و آلرژی تجویز می‌شود. هر کرم برای مشکل خاصی تولید می‌شود. درگذشته تولید داروهای چند منظوره مرسوم بود به این صورت که یک دارو هم برای تب هم برای سرفه وهم سرماخوردگی کاربرد داشت، لیکن امروزه تولیدات بیشتر به صورت اختصاصی است به این معنی که فردی که سرما خورده باشد تب را با دارویی خاص کنترل می‌کنند وسایر مشکلات را با داروهایی دیگر. در مورد کرم‌ها هم این مسأله صدق می‌کند؛ فردی که مشکل خشکی پوست دارد باید کرمی مصرف کند که هدف آن رفع خشکی باشد و برعکس اگر چربی پوست مشکل فردی باشد باید کرمی مصرف کند که این چربی را کاهش دهد. البته مواردی هم وجود دارد که متخصصان داروساز کرمی را تولید کرده‌اند که قادر به رفع دو تا سه مشکل در پوست باشد. به طور نمونه کرم‌هایی وجود دارند که ضدآفتاب، مرطوب‌کننده و آرایشی هستند. اما در مورد این پرسش که یک کرم بتواند تمام مشکلات پوست را حل کند پاسخ منفی است و چنین کرمی وجود ندارد.
این روزها کرمی با همین ادعا، یعنی رفع تمام مشکلات پوستی در رسانه‌ها تبلیغات وسیعی دارد. نظرتان درباره آن چیست؟
اگر محصولی در داروخانه‌های کشور که محلی تخصصی برای فروش محصولات مورد تأیید وزارت بهداشت است به فروش رسد افراد می‌توانند نسبت به خرید آن مطمئن باشند. بسیاری از محصولات در داروخانه‌ها مجوز پخش ندارند منتهی در تبلیغات تلویزیونی و سایت‌های داخلی شاهد تبلیغ و ارائه آنها هستیم. بنابراین زمانی‌که وزارت بهداشت مجوز فروش کرمی را در داخل داروخانه نمی‌دهد باید نسبت به کیفیت آن شک کنیم. قطعا این محصول مجوز لازم را نگرفته و این موضوع در مورد محصولات آرایشی بهداشتی بسیار مهم است زیرا مستقیم با سلامت افراد در ارتباط است.
اگر ادعاهایی که این گونه کرم‌ها مبنی بر از بین بردن چین وچروک و یا افتادگی پوست دارند صحت داشته باشند و وزارت بهداشت این ادعا را تأیید کند می‌توانیم به سلامت این محصولات اعتماد کنیم. از طرفی در علم پزشکی مسأله شواهد بسیار مهم است و زمانی که محصولی به طور مثال مدعی رفع چین وچروک است این پرسش‌ها مطرح می‌شود که چند نفر این ادعا را تأیید کرده؟ و بر روی چند نفر امتحان شده است؟ و چه مدارکی برای اثبات آن موجود است؟ اگر مدارک و شواهد مطمئنی ارائه شود قطعا این محصول سلامت است و در صورتی که تا حدی این شواهد موجود باشد وزارت بهداشت اجازه فروش محصول را می‌دهد زیرا حداقل مطمئن است محصول عارضه‌ای برای افراد ندارد. بر روی این محصولات به وضوح اطلاعات درستی درج نمی‌شود زیرا شواهد قوی ندارند. بنابراین فرآورده‌هایی که از طریق متخصصین پوست در مطب تجویز می‌شوند و یا تنها با در دست داشتن نسخه می‌توان آنها را خریداری کرد اعتبار بیشتری دارند.
پس به چه علت برخی از این کرم‌ها در شبکه‌های تلوزیونی تبلیغ می‌شوند و دارای برچسب اطمینان وزارت بهداشت هستند؟
اینجا این پرسش پیش می‌آید که چرا در داروخانه‌ها فروش این محصولات ممنوع است؟ بسیاری از فرآورده‌ها ممکن است مناسب باشند ولی فروش آنها تنها از طریق وزارت بهداشت باید تأیید شود و مکانی برای فروش آنها وجود داشته باشد تا افراد بتوانند در صورت بروز مشکل به مکانی که کرم را خریداری کرده‌اند شکایت برند. اینکه محصولی از مرجع غیرقانونی و مکان نامعلومی خریداری شود قطعا انتخابی غیرعقلانی است. متأسفانه برخی از این محصولات در تلویزیون، بیلبوردهای خیابانی و حتی توسط هنرمندان ما تبلیغ می‌شوند ولی در داخل داروخانه‌ها وجود ندارند و حتی نامه وزارت بهداشت موجود است که به داروخانه‌ها نسبت به فروش این محصولات هشدار داده شده است. اینکه به چه علت در رسانه ملی تبلیغ می‌شود جای پرسش دارد.
آقای دکتر کرم‌ها تا چه سنی قادر به پیشگیری از چین وچروک هستند؟
در درجه اول علت چین وچروک در تعیین روش درمان نقش دارد؛ عوامل مختلفی نظیر تابش آفتاب، لاغری ناگهانی، تغییرات ژنتیکی، کهولت سن و حتی نحوه خوابیدن افراد در بروز چین و چروک موثر است. زمانی که علت شناسایی شد اگر از طریق استفاده از کرم قابل درمان بود پزشک اقدام به تجویز کرم می‌کند. از دوران کودکی می‌توان با مصرف ضد آفتاب مناسب مخصوص کودکان از پیدایش چین وچروک دوران بزرگسالی پیشگیری کرد. امروزه در دنیا مصرف ضد آفتاب از سنین چهارسالگی و حتی پایین‌تر توصیه می‌شود. در مواردی چین وچروک ناشی از خشکی پوست است. خشکی پوست از دوران کودکی آغاز می‌شود و بهتر است از همان سنین به کودکان آموزش مصرف صحیح کرم‌های مرطوب‌کننده را بدهیم تا در نوجوانی این کار برای کودک عادت شود. در سنین بالا هم افراد با استفاده از کرم‌های ضد پیری مانند فرآورده‌های لایه بردار، اسیدهای میوه و مشتقات ویتامین آ به صورت موضعی می‌توانند از پیری بیشتر پوست جلوگیری کنند. البته این کرم‌ها در اکثر مواقع قادر به ایجاد تغییرات به صورت صد در صد نیستند لیکن می‌توانند تا حدی به برگشت تغییرات به وضعیت قبلی کمک کنند.
چه توصیه‌ای به افراد برای استفاده از کرم‌های مراقبت پوست دارید؟
امروزه فرهنگ مردم تغییر کرده و اطلاع‌رسانی در خصوص حفظ ومراقبت از پوست بیشتر شده است. در چنین فضایی بهتر است افراد آگاهی خود را بالا ببرند. البته توصیه می‌شود این اطلاعات از مراجع موثق و به روز کسب شود تا دچار گمراهی نشوند چرا که در فضاهای مجازی اطلاعات کذب بسیار زیاد است. وزارت بهداشت و سازمان علوم پزشکی موظف هستند این آگاهی‌ها را به گوش مردم برسانند تا مسیر درست را انتخاب کنند. مشورت با افراد متخصص نظیر پزشکان پوست و مو و همچنین پزشک داروساز در داروخانه کمک بزرگی به افراد در زمینه انتخاب کرم مناسب برای پوست می‌کند. انتخاب فرآورده‌هایی که از سلامت و اعتبار آنها مطمئن هستیم از بروز بسیاری مشکلات می‌کاهد. با توجه به بازار گسترده این اقلام و توسعه تکنیک‌های درمانی برای افراد بسیار مشکل است که به تنهایی برای درمان مشکلات پوستی خود تصمیم بگیرند و این متخصصان هستند که راه درست و مطمئن را جلوی پای افراد می‌گذارند. توصیه می‌شود افراد گول تبلیغات غیرواقعی برای خرید فرآورده‌های آرایشی بهداشتی را نخورند؛ ادعاهای عجیب و غریبی که بعضا در این تبلیغات شاهد آن هستیم که فلان جلبک و یا گیاه دریایی خاصیت درمانی داشته و مشکلات پوستی را برطرف می‌کند صحت نداشته و افراد نباید تحت تأثیر این تبلیغات قرار بگیرند.