مسجد سلیمان را شاید بتوان اولین شهر پارسی در خوزستان و جنوب باختر ایران نامید. این منطقه در 145 کیلومتری شمال شهر اهواز قرار دارد و نام آن برگرفته از تختگاه تاریخی سر مسجد و آتشکده است. در دوره عیلام احتمالا جزیی از ایالات سیماش بوده است. بعدها به واسطه ضعف عیلامیان مسکن پارسیان شده و در دوره هخامنشیان با نام پارسومانش شناخته شده است. آثار به جا مانده از این ناحیه حداقل به هزاره پانزدهم پیش از میلاد برمی‌گردد. مسجد سلیمان مرکز تحولات شگرفی در عرصه اقتصاد ایران بوده است که از آن می توان پالایشگاه بی‌بی‌یان (قدیمی ترین پالایشگاه نفت در ایران و خاورمیانه) اشاره نمود. صفه سر مسجد، بردنشانده، چهارطاقی سیم بند در اندیکا، قلعه های لیت و بردی در اندیکا، نقش برجسته های بی‌شمار و بازرفت، قبرستان انگلیسی ها و ارامنه، چاه شماره یک، پالایشگاه، شهر بنوار، بقعه امام‌زاده شاه ابوالقاسم، بقعه امام‌زاده بابااحمد و بقعه هفت شهیدان از جمله مهم‌ترین دیدنی های شهرستان مسجد سلیمان به شمار می‌آیند.
مکان های دیدنی و تاریخی
صفه سر مسجد، بردنشانده، چهارطاقی سیم بند در اندیکا، قلعه های لیت و بردی در اندیکا، نقش برجسته های‌بی‌شمار و بازرفت، قبرستان انگلیسی‌ها و ارامنه، چاه شماره یک، پالایشگاه، شهر بنوار، بقعه امام‌زاده شاه ابوالقاسم، بقعه امام‌زاده بابااحمد و بقعه هفت شهیدان از جمله مهم‌ترین دیدنی های شهرستان مسجد سلیمان به شمار می‌آیند.
صنایع و معادن
علاوه بر صنعت نفت که سبب گسترش تاسیسات نفتی در این منطقه شده است کارخانه‌های متعدد دیگری از جمله کارخانه گوگرد سازی، کارخانه تانک سازی و کارخانه تصفیه شکر از نیشکر را نیز می توان در این ناحیه نام برد. عمده ترین معادن این شهرستان نفت، گچ و سنگ های ساختمانی هستند.
کشاورزی و دام داری
کشاورزی در این منطقه به صورت دیمی و آبی انجام می‌شود. عمده‌ترین محصول کشاورزی مسجد سلیمان گندم و جو بوده و قسمتی از این منطقه را مزارع دیم گندم و جو تشکیل می دهد.
مشخصات جغرافیایی
مسجد سلیمان با 9/6327 کیلومتر مربع مساحت، در شمال خاوری استان خوزستان واقع شده و مرکز آن شهر مسجد سلیمان است. این شهرستان از شمال به استان چهارمحال و بختیاری و دزفول، از خاور به استان چهارمحال و بختیاری و شهرستان ایذه، از باختر به شهرستان های شوشتر و اهواز و از جنوب به شهرستان رامهرمز محدود می‌شود. شهر مسجدسلیمان با 6/27 کیلومتر مربع مساحت در 150 کیلومتری شمال خاوری اهواز بین 31 درجه و 59 دقیقه ی پهنای شمالی و 49 درجه و 17 دقیقه ی درازای خاوری نسبت به نصف النهار گرینویچ قرار دارد و بلندی آن از سطح دریا 260 متر برآورد شده است. رودخانه کارون از این شهرستان می‌گذرد و آب و هوای آن گرم و مرطوب است.
راه آسفالته اصلی به سوی شمال باختری و از آن جا به سوی جنوب باختری به درازای 135 کیلومتر تا اهواز و راه آسفالته فرعی به سوی جنوب خاوری تا مرکز شهرستان رامهرمز به درازای 102 کیلومتر از جمله راه های دسترسی به این ناحیه هستند.
وجه تسمیه و پیشینه تاریخی
آثار و بقایای یک پرستش‌گاه قدیمی که قبلا به گفته گیرشمن به دوره های پیش از ساسانیان مربوط است، در این شهر که قبلا مردم بومی آن را مسجد سلمان یا سلیمان می گفتند موجب شد که این شهر مسجد سلیمان نام گذاری شود. این شهرستان در سده های وسطی«تلغر» نامیده می شد و این نام به سرزمینی گفته می شود که از کنار رودخانه کارون تا زمین های خاوری چشمه نفت امتداد داشت. در این ناحیه، قسمت بالایی آن را«ترک دز» و پایین تر را «مسجد سلیمان» می خواندند. بلوک تلغر در قدیم سرزمین آبادی بوده و روستاهایی داشته است. یاقوت می گوید که در حوالی ایذه ( احتمالا مسجد سلیمان فعلی) آتشکده ای بوده که تا زمان هارون الرشید فروزان بوده است. شرکت نفت «دارسی» بنای شهر مسجد سلیمان را درسال 1906 شروع کرد و چون اولین حفاری ها در این منطقه ایران به نفت رسید مرغوبیت آن توجه شرکت را جلب کرده و شروع به ساختن راه ها و کندن چاه های دیگر نمودند وخانه های زیادی را برای کارکنان اروپایی، هندی و ایرانی بنا کردند. چون کار در آن جا فراوان شد مردم بسیاری از هر سو به این منطقه آمده و این سرزمین رو به توسعه و پیشرفت نهاد و اکنون از شهرهای مهم صنعتی خوزستان به شمار می رود.
