بندر ترکمن، شهری است در غربیترین نقطه استان گلستان. نام آن پیش از انقلاب ایران «بندر شاه» بود. این شهر مرکز شهرستان ترکمن است.
بندرترکمن جزو شهرهایی است که در ابتدای کار راه آن در ایران ریلهای راه آهن به آن کشیده شد. این شهر درسال 1306 خورشیدی به فرمان رضاشاه بنیاد شد و سال بنیاد شهرداری آن 1309 میباشد.
بندر شاه در قدیم دارای سه اسکله بود که اکنون بازماندههایی از آنها بهجا مانده.
بر طبق سرشماری رسمی، در سال 1384، جمعیت آن (بخش مرکزی شهر بندرترکمن) بالغ بر 46900نفر بودهاست. از نقاط گردشگری آن میتوان به جزیره آشوراده در حدود یک کیلومتری ساحل آن اشاره نمود که تا چند سال قبل مسکونی بودهاست. این جزیره در حال حاضر در اختیار شیلات قرار گرفتهاست. اکثریت مردم این شهر ترکمن و سنی مذهب میباشند، ولی اقوام دیگر من جمله فارسها، ترکها، قزاقها، مازندرانیها،ارامنه و سیستانیها و… در کنار هم زندگی میکنند.
تا پیش از سال 1305 هجری شمسی نامی از این بندر در هیچ یک از منابع چاپی به چشم نمیخورد. سالنامه رسمی کشور در این سال دلایل ایجاد این شهر جدید را بالا آمدن عمق خلیج میانکاله و در نتیجه کاهش عمق آبخور بندر جز (گز فعلی) اعلام کرد. این شهر اولین شهر ایران است که به طور کامل توسط معماران تحصیل کرده نوین طراحی و معماری شدهاست. خیابانهای منظم و میادین وسیع آن نیز بر خلاف شبکه تارعنکبوتی اکثر شهرهای ایران نشان از همین معنا دارد.
افتصاد بندر ترکمن
اقتصاد شهر بر اساس راه آهن و بندر طراحی شده بوده که با بالا آمدن عمق دریا و کاهش آبخور کشتیها، امروزه عملا خاصیت بندر تجاری ندارد و تنها مواد سوختی و نفت خام در مقیاس بسیار ناچیز به مقصد نیروگاههای منطقه تخلیه میگردد. اقتصاد شهر در حال حاضر بر اساس تولید فرش و گلیم، صید و تولید خاویار، کشاورزی و صنایع دستی رونق اندکی دارد. بندر امیرآباد در نزدیکی بهشهر مازندران جایگزین بندر تجاری منطقه شدهاست.
دیدنیهای بندر ترکمن
از دیدنیهای این شهر خانههای چوبی دو طبقه در بخش گومش تپه میباشد و بندر آبسکون که محل مرگ آخرین پادشاه خوارزمی بودهاست در این شهرستان میباشد. جزیره آشوراده بزرگترین جزیره ایرانی خزر در این شهر قرار دارد
دیوار قزل آلان (دیوار دفاعی گرگان) مربوط به دوره ساسانیان که از شهرستان کلاله آغاز میشود با طی حدود دویست کیلومتر در این شهرستان به دریا منتهی میشود. این دیوار بزرگترین دیوار جهان پس از دیوار چین است.
دوشنبه بازار بندر ترکمن از دیدنیهای این شهر ترکمننشین است که در آن صنایع دستی ترکمن به ارزانترین قیمت عرضه میشود.
هرساله تنها در تعطیلات نوروز بیش از یک میلیون گردشگر داخلی از بندرترکمن، جزیره آشوراده و اسکله و بازارچه گمرکی آن بازدید میکنند.
فرش ترکمنی، پشتی ترکمنی، روسریهای زنانه و صنایع دستی ترکمنها مهمترین سوغاتی این شهر هستند. ضمن آنکه در اعیاد قربان و فطر نیز این منطقه دیدنی است. این دو عید بزرگترین عید ترکمنها به شمار میروند. مسلما از لحاظ رسیدگی به جاذبههای گردشگری این شهر اجحاف و کوتاهی های فراوانی شده که کم کم این وضعیت رو به بهبود است ولی امید است تا این جاذبههای با کمی همت مسئولان بیشتر به چشم بیاید رسیدگی لازم شده تا از طریق همین جاذبهها نرخ بیکاری کاهش چسم گیری داشته باشد .
آموزش عالی
در بندر ترکمن یک واحد دانشگاه پیام نور با رشتههای انسانی و ریاضی وجود دارد.