گُنبَدِ کاووس یا گنبد قابوس مرکز شهرستان گنبد کاووس در استان گلستان ایران است که جمعیت آن براساس سرشماری سال 1385،درحدود 127,167 نفر بوده‌است.
اکثریت مردم آن را ترکمن‌ها تشکیل می‌دهند. این شهر به خاطر دارا بودن یکی از بلندترین برج‌های آجری دنیا با همین نام که در قرن یازدهم میلادی بنا شده‌است، معروف است.
تاریخچه
شهر گنبدکاووس در دوران کهن به جرجان معروف بوده و به دلیل قرار داشتن در جاده ابریشم از اهمیت بسیاری در بازرگانی برخوردار بوده‌است. در طول دورانهای متمادی، هنگام حکمرانی سسلسه‌های آل زیار و آل بویه، این شهر پایتخت ایران بوده‌است. و از آن دوران برج آجری قابوس که احتمالاً مدفن سلطان آل زیاری، قابوس بن وشمگیر است، ساخته شده که قدیمیترین ارامگاه سبک ترکمانان سلجوق بوده و ارتفاع آن به 60 متر می‌رسد و بین سالهای 1006 تا 1007 میلادی بنا شده‌است.بعد از دورانی بدلیل زلزله شهر گنبد قابوس که نمادی از تمدن اسلامی و جهانی بود با خاک یکسان شده و بعدها بقایای آن در قسمت شرقیِ شهر گنبد قابوس کشف شد.
شهر کنونی به سال 1305 هجری شمسی، در دوران سلسله پهلوی جهت سکونت عشایرترکمن، به‌دستور رضاشاه بنیان نهاده شد و به سپاس از قابوس بن وشمگیر نام آن‌را گنبد قابوس (که اکنون به گنبد کاووس تغییر یافته‌است) نهادند. نقشه اصلی این شهر توسط کارشناسان آلمانی، مطابق با اصول شهرسازی طراحی شد و از اینرو خیابانهای متقاطعی داشته و با الگوی شطرنجی فاقد معابر تنگ و قدیمی است. گنبد کاووس جزو اولین شهرهای ایران است که در آن شهرداری قدمت درازی دارد. این شهر امروزه از شهرهای زیبا و دیدنی استان گلستان محسوب می‌شود.
اقلیم و آب و هوا
آب و هوای آن معتدل و مرطوب است و میزان بارش سالانه حدود 500 میلی متر است. گنبدکاووس دارای آب و هوای مساعد و خاکی حاصل‌خیز است. آب کشاورزی از رودها و چاه‌ها فراهم می‌شود و محصولات کشاورزی عبارتند از: گندم، جو، پنبه، بنشن، و میوه جات. این شهرستان همچنین پنبه و غلات تولیدی را به کشورهای دیگر صادر می‌کند.
