سرویس فرهنگی فردا: روزنامه جوان در شماره امروز خود با انتشار گزارشی به بررسی تاثیر فضای مجازی به ویژه نرم‌افزارهای تلگرام و اینستاگرام بر افزایش اعتراضات به فاجعه داوری در جشنواره فیلم فجر پرداخت.
اتهامی که چند روز پیش و برای اولین بار توسط محمدرضا هنرمند یکی از داوران جشنواره فجر در دفاع از داوری ضعیف جشنواره امسال مطرح شد و البته با واکنش‌های مختلفی هم روبرو شد. در ادامه گزارش این روزنامه را با هم می‌خوانیم:
فراگیرتر شدن جشنواره فیلم فجر در افکار عمومی اتفاقی بود که در دوره سی‌و‌پنجم اتفاق افتاد و گفته می‌شود که مردم بیش از سال‌های پیش پیگیر اخبار و تحلیل‌ها درباره فیلم‌های جشنواره بودند، با این وجود می‌توان امیدوار بود که جشنواره فیلم فجر در سال‌های آتی به سمت مردمی شدن بیشتر برود. از جمله عواملی که سبب‌ساز این پدیده شد فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی در این فضا بود. خیلی‌ها این مسئله را مثبت ارزیابی کرده‌اند، اما عده‌ای هم هستند که انگار از طرح فراگیر مسائل و اخبار جشنواره فیلم فجر زیاد راضی نیستند.
شهر را شلوغ کردند!
هوشنگ گلمکانی، سردبیر مجله فیلم و از مدیران گروه دولتی هنر و تجربه که نزدیکی فکری زیادی با آرای مدیران سازمان سینمایی دارد، جزو کسانی است که تأثیر فضای مجازی بر جشنواره امسال را مثبت نمی‌داند: «دوره‌های قبل هم به آرای داوران اعتراض‌هایی می‌شد، منتها آن موقع یک تفاوت مهم با سال‌های اخیر داشت؛ نه از تلگرام خبری بود و نه از اینستاگرام. فیس‌بوک البته بود، اما استفاده از تلگرام و اینستاگرام خیلی آسان‌تر از فیس‌بوک است. ملت ما خیلی احساساتی است و این دو رسانه امکان این را به آدم‌های احساساتی می‌دهد که در لحظه احساس خود را بروز دهند و این ابراز احساسات، جو می‌سازد، شهر شلوغ شده و هیاهو برپا می‌شود. رسانه‌ها هم نقش مهمی دارند و نیز خود سینماگران که این هم به رعایت نکردن قواعد بازی مربوط می‌شود.»
محمدرضا هنرمند، عضو هیئت داوران بخش سودای سیمرغ این دوره از جشنواره فیلم فجر نیز نگاهی منفی به تأثیر فضای مجازی بر فضای جشنواره امسال دارد. به اعتقاد این سینماگر «گسترش فضای مجازی و دسترسی راحت به آن، بی‌مسئولیتی در قبال نشر اکاذیب و جوسازی و البته جنجال‌های برنامه «هفت» و... از جمله دلایل افزایش هجمه‌ها در این دوره از جشنواره فیلم فجر بوده است.»
نباید گناه‌ها را گردن فضای مجازی انداخت
علیرضا رئیسیان، کارگردان سینما در گفت‌و‌گو با «جوان» درباره تأثیر فضای مجازی بر جشنواره فیلم فجر امسال نظر متفاوتی دارد: «تکنولوژی مقتضیات خاص خود را دارد و به میل ما عمل نمی‌کند و قرار نیست به طور کامل در خدمت مدیران و جریان‌ها باشد. ذات تکنولوژی‌های نوین ارتباطی و فضای مجازی، اطلاع‌رسانی در کوتاه‌ترین زمان ممکن است و این اتفاق در جشنواره فجر امسال افتاد. فضای مجازی، اسمش رویش است، ممکن است همه داده‌ها که آنجا وجود دارد واقعی نباشد، اما نباید همه گناه‌ها را گردن این فضا انداخت.»
خطاهای داوری جنجال درست کرد
این فیلمساز معتقد است: درباره موج‌سازی که در فضای مجازی ایجاد می‌شود احتمالاً یک علت خارجی مخرب وجود دارد که به این موج دامن می‌زند. آنچه امروز در فضای دیجیتال و تبلیغات و ضدتبلیغات اتفاق می‌افتد به میل و اشتیاق کسی مثبت و منفی نمی‌شود. در فضای مجازی یک روح جمعی وجود دارد که بیشتر وقت‌ها قابل کنترل نیست. به اعتقاد این سینماگر حواشی و جنجال‌های جشنواره فیلم فجر در سال گذشته بسیار کمتر از امسال بود و علت آن بیش از اینکه ریشه در توسعه فضای مجازی داشته باشد در اشتباهات مدیریتی این دوره است. امسال اتفاقاتی در داوری هم افتاد که فضای مجازی بر آن سوار شد. روی ضعف داوری امسال همه اتفاق‌نظر داشتند و تا این علت نبود امکان نداشت فضای مجازی واکنش نشان دهد.
هیچ جای جهان گناهان را گردن فضای مجازی نمی‌اندازند
او در ادامه توضیح داد: البته فضاهای جدید همیشه عمیق و آگاهی‌بخش نیست و خیلی اطلاعات در این فضا در سطح اتفاق می‌افتد، ولی در هیچ کجای جهان هم کسی گناهان را گردن این فضا نمی‌اندازد، چراکه قرار نیست همه چیز به میل دست‌اندرکاران پیش برود.
این سینماگر درباره مردمی شدن جشنواره فیلم فجر امسال اینگونه اظهارنظر کرد که این اتفاق تا حدی در این دوره افتاده است و به نظر می‌رسد که بیشتر از قبل ذهن مردم به سینما معطوف شده است و البته برنامه هفت هم در ایجاد این حساسیت مثبت در میان مردم در کنار فضای مجازی نقش پررنگی ایفا کرد، هرچند معتقدم در دامن زدن به موضوع دوتابعیتی‌ها قدری زیاده‌روی کرد، اما در مجموع در این دوره از جشنواره مردم بیش از گذشته اخبار و تحلیل‌ها درباره جشنواره را دنبال می‌کردند و به نظرم از این توجه مردم می‌توان به نفع سینما بهره‌برداری مثبت انجام داد.
علیرضا داوودنژاد از کارگردان‌هایی که امسال به واسطه فیلم سینمایی «فراری» در جشنواره فیلم فجر بار دیگر نگاه‌ها را به خود جلب کرد نیز در گفت‌و‌گو با «جوان» درباره تأثیر فضای مجازی بر جنجال‌های این دوره از جشنواره گفت: فضای مجازی جایی است که همه چیز در آنجا منعکس می‌شود و البته مزایا و معایب خاص خود را دارد. اغلب ممکن است نظرات غیرکارشناسی هم در این فضا منعکس شود و موج ایجاد کند. برخی مواقع گرایشات هیجانی در این فضا اتفاق می‌افتد، ولی در کل تأثیر این فضا را در جشنواره فجر منفی نمی‌دانم.
در مجموع به نظر می‌رسد که فضای مجازی در مردمی شدن جشنواره فیلم فجر تأثیرگذاری مثبتی داشته است و اینکه عده‌ای از برگزارکنندگان و عوامل جشنواره جنجال‌ها و اعتراضات که در رأس آنها مباحث مربوط به داوری بود را به گردن گسترش فضای مجازی می‌اندازند، گزاره منطقی به نظر نمی‌رسد و قاعدتاً می‌تواند نوعی فرافکنی و البته توهم توطئه تلقی شود.
