همسران و انتقام از هم

اگر تقوا به عنوان مقصد اصلی زندگی، مورد غفلت قرار گیرد همه چیز وارونه می‌شود. قرآن می‌فرماید: «یَا أَیُّهَا النَّاسُ اعْبُدُواْ رَبَّکُمُ الَّذِی خَلَقَکُمْ وَالَّذِینَ مِن قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ»؛ (1) این آیه می‌فرماید خداوند شما و گذشتگان را خلق فرمود و دستور به عبادت و بندگی داد تا متقی شوید، روشن می‌کند که مقصد خلقت تقوا و حاکم شدن حکم خدا بر تمام ابعاد انسان است. حال اگر در زندگی چنین رویکردی مورد نظر باشد، همه‌ی دستورات دین جای خود قرار می‌گیرند و زن و مرد نیز از وظایفی که خداوند به عهده هر کدام قرار داده است، راضی‌اند. اما وقتی از این موضوع غفلت شود، زن و مرد رقیب همدیگر قلمداد می‌شوند، در این حالت زن حس می‌کند مرد برای او یک شئ مزاحم است که جلو فعالیت‌های او را می‌گیرد، چون منِ او را کنترل می‌کند، و مرد هم نسبت به زن چنین احساسی دارد. هر دو یکدیگر را شیئ مزاحم می‌دانند و چون نمی‌توانند از همدیگر جدا شوند، سعی می‌کنند به زعم خود مزاحمت آن دیگری را به حدّاقل برسانند و او را تابع خود کنند، چون حقّ در میان نیست، من در میان است، هر من موقعی دلش حال می‌آید که آن دیگری نوکرش باشد. از طرفی چون در نظام الهی به واقع هر کدام توانایی‌ها و سرمایه‌هایی دارند که دیگری ندارد و لذا به یک‌دیگر نیازمنداند، بدون آن که از هم جدا شوند، همواره این جنگ ادامه می‌یابد، چون به جهت همان امکاناتی که هر کدام دارند به راحتی یکی نمی‌تواند دیگری را برده خود کند، و در نتیجه در این جنگ هیچ کدام پیروز نمی‌شوند و هر چند یکی از آن‌ها به ظاهر پیروز شود، به وقتش آن دیگری انتقام خود را می‌گیرد. و از آن طرف چون با حفظ منیت خود می‌خواهند زندگی را ادامه دهند، هر کدام برای دیگری ارزشی قائل نیست و به چیزی غیر از این زندگی نظر دارد و آرامش را در بیرون از خانه جستجو می‌کند، هر دو از صبح تا بعد از ظهر مشغول کار هستند، عصر هم آقا یک طور خود را در بیرون خانه مشغول می‌کند، خانم هم تا آخر شب به بازار می‌رود و عملاً به جای آمدن به خانه، به خوابگاه می‌آیند، اینها هیچ وقت نمی‌توانند با هم باشند. امیدشان به ناکجا آباد است «روم جایی که آن این جا نباشد».
اگر مرد و زن امامشان را درست انتخاب نکردند زندگی برایشان مردابی می‌شود که همدیگر را فرو می‌برند و عملاً بدون آن‌که بخواهند، در سراسر عمر بلای جان هم می‌باشند نه وسیله تعالی همدیگر. آری! وقتی منیت‌ها رشد ‌کند انتظاری جز این نباید داشت. آن‌هایی که سعی می‌کنند با به شغل‌رساندنِ زنان به زعم خود به آنان خدمت کنند و عملاً در مسائل اقتصادی به آنان میدان دهند، باید متوجه باشند با ضعف مردان و زنان همتای مناسب خود را از دست می‌دهند و وقتی توازن اقتصادی به نفع زنان تغییر کرد عملاً تناسب مرد و زن به‌هم می‌خورد و این شروع سقوط خانواده است.
خداوند می‌فرماید: «وَلَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُم مِّنَ الطَّیِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَى کَثِیرٍ مِّمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِیلاً»؛ (2) آدمیان را کرامت دادیم پس خود را با رشد منیت کوچک نکنید. دنیا دنی و پائین است و حفظ کرامت خدادادی به این است که انسان خود را در حدّ دنیا پائین نیاورد. در جایی که بندگی خدا در میان نیست انسان خود را در حدّ دنیا و نان و آب و پول پائین می‌آورد و لذا به جای نفی منیت در مقابل خدا، منیت‌ها رشد می‌کند و در چنین شرایطی هیچ کس با هیچ کس نمی‌سازد، حتی دو همسر در یک خانه. در آیه‌ی بعد می‌فرماید آدم‌ها روزی را به یاد آورید که شما را با امامتان می‌خوانند و شما جذب مقصدی می‌شوید که برای خود انتخاب کرده‌اید، در آن صورت اگر با پیدا کردن امامی قابل پذیرش، ابعاد راست و مبارک خود را رشد داده باشید حاصل حیات شما و برآیند زندگی شما همواره با یمن و مبارکی و راستی همراه است، چون جنبه‌های متعالی و مبارک خود را با خود به صحنه قیامت آورده‌اید، در آن‌جا به ابدیتی با برکت دست می‌یابید، بدون آن‌که احساس کنید مورد ظلم قرار گرفته‌اید. سپس می‌فرماید: «وَمَن کَانَ فِی هَذِهِ أَعْمَى فَهُوَ فِی الآخِرَه‌ی أَعْمَى وَأَضَلُّ سَبِیلاً»؛ (3) هرکس در این دنیا کور بود و امامی که او را هدایت کند انتخاب نکرد در آن دنیا نیز کور است و راه سیر به سوی سعادت را نمی‌شناسد و گمراهی‌اش صدها برابرِ گمراهی در دنیا است. چون الگوهایی که برای رسیدن به مقصد انتخاب کرده است او را به رشد منیت و پیروی از نفس امّاره دعوت کردند. خانم «سیمون‌دوبُوار» همسر ژان‌پل‌سارتر در مصاحبه‌ی خود با نشریه «ابزرواتور» می‌گوید:
«به عنوان اولین کار، زنان باید خارج از خانه کار کنند. در گام دوم در صورت امکان باید از ازدواج خودداری کنند، مسئله دوم شغل برای زنان است که به آن‌ها اجازه می‌دهد در صورت نیاز از همسر خود جدا شوند. با داشتن شغل آنان می‌توانند خرج خود و فرزندانشان را تأمین کنند... به خوبی می‌دانم کار در جامعه امروزی نه تنها رهایی بخش نیست، بلکه انسان را با خود بیگانه می‌کند. امّا در نهایت زنان باید میان یکی از این دو از خود بیگانگی را انتخاب کنند، خانه‌داری، یا اشتغال در بیرون خانه». (4)
بنده بدون هر شرحی عزیزان را به تأمل در سخنان این خانم دعوت می‌کنم تا معلوم شود چه چیزی را می‌خواهند از زنان ما بگیرند و چه چیزی را به جای آن پیشنهاد می‌کنند، آیا این نوع پیشنهادها مبارزه با مردسالاری و احیاء حقوق زنان است؟

پی‌نوشت‌ها:

1. سوره بقره، آیه 21.
2. سوره اسراء، آیه 70.
3. سوره اسراء، آیه 72.
4. نشریه «نوول ابزرواتور» آغاز سال 1972.

منبع مقاله :
طاهرزاده، اصغر، (1388) زن آن‌گونه که باید باشد، اصفهان: لُب‌المیزان، چاپ اول