قصه‌ی پندآموز یا فابل، قصه‌ی تمثیلی و معمولاً کوتاهی است که پند و اندرز یا نکته‌ای اخلاقی را بیان می‌کنند. در این قصه‌ها که به نظم یا نثر نوشته می‌شوند، حیوانات و گاهی حتی جمادات به کارهایی می‌پردازند که از انسان‌ها سر می‌زند و سخنانی بر زبان می‌رانند که انسان‌ها به زبان می‌آورند. چهره‌ها یا شخصیت‌های قصه‌های پندآموز معمولاً حیوانات هستند، اما حضور انسان‌ها و جمادات نیز در این قصه‌ها منتفی نیست. کلیله و دمنه و مرزبان‌نامه در ادبیات کلاسیک ایران از این نوع قصه‌ها شکل گرفته‌اند.
پند دادن و عبرت‌آموزی از مشخصات محوری قصه‌های پندآموز (فابل) است. تفاوت قصه‌های پندآموز با دیگر داستان‌های حیوانات در این است که حیوانات در قصه‌های پندآموز انسان‌هایی هستند که در پوشش حیوان جای گرفته‌اند. پانجا تانترا و قصه‌های ازوپ از قدیمی‌ترین فابل‌هایی است که به ما رسیده‌اند. سابقه‌ی فابل‌های نخستین به قرن پانزدهم پیش از میلاد و پیشینه‌ی فابل‌های ازوپ به قرن ششم پیش از میلاد می‌رسد. ازوپ برده‌ای از اهالی تراکیه بود که در یونان می‌زیست. بسیاری از فابل‌هایی که او جمع‌آوری کرده، به احتمال زیاد از شرق به یونان رفته است. تعدادی از این فابل‌ها از زبان یونانی به زبان سُریانی و از این زبان به زبان عربی برگردانده شده و غالباً با انتساب به لقمان حکیم در سرزمین‌های اسلامی رواج یافته است. به‌طورکلی اغلب قصه‌های پندآموز، ریشه در فرهنگ عامه (فولکلور) دارند.
لافونتن نویسنده و شاعر بزرگ فرانسوی از کسانی است که از این قالب ادبی بهره‌ی زیادی گرفته و آن را به مدارج تازه‌ای از رشد ارتقاء داده است. او با بهره‌گیری از فابل‌های ازوپ و فابل‌های رایج در سده‌های میانه و پیوند دادن آن‌ها با روح زمان خود، برخی از اخلاقیات معاصرانش را به نیشخند گرفته است. افسانه‌های پندآموز لافونتن به صورت یکی از ارکان ادبیات فرانسه درآمده است و کودکان فرانسوی همواره از آن استقبال کرده‌اند. برخی از این فابل‌ها توسط ایرج میرزا به صورت منظوم ترجمه شده که روباه و کلاغ نمونه‌ای از آن‌هاست. خصوصیات ادبی و هنری فابل‌ها از جمله ماجراهای مهیج آن و تصویر سهل و ممتنعی که از حقیقت می‌دهند، آن‌ها را به صورت مواد خواندنی خوب و جالبی برای کودکان درآورده است. علاوه بر این، در این قصه‌ها همواره درایت، درستکاری و نیکویی پاداش می‌گیرد و سبک مغزی، فریبکاری و ستمگری به جزای خود می‌رسد. این مشخصات به غنای ذهنی و تعادل روحی کودکان کمک می‌کند و آن‌ها را به هوشیاری و نیکی دعوت می‌نماید. غیر از لافونتن، شاعر فرانسوی، که در قرن هفدهم میلادی از این قالب ادبی استفاده کرد، در دوره‌های متأخرتر نیز نویسندگان مشهوری در قالب فابل به خلق آثار ارزشمندی پرداخته‌اند. از جمله‌‌ی آن‌ها می‌توان از لسپنگ در آلمان، گای در انگلستان، کریلف در روسیه و نویسندگان بزرگی چون کیپلینگ در انگلستان نام برد. البته بسیاری از آثاری که این نویسندگان خلق کرده‌اند، در چارچوب آفرینش برای کودکان نبوده است اما کودکان نیز می‌توانند از این آثار بهره ببرند. در ایران نیز فابل‌های لافونتن از نخستین آثاری بود که توسط ایرج میرزا و دیگران برای کودکان ترجمه شد.
منبع مقاله :
پولادی، کمال؛(1391)، مروری بر انواع ادبیات کودک و نوجوان، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، چاپ اول. 