شهر چغابل

شهرستان رومشگان یکی از شهرستان‌های استان لرستان است که در جنوب غرب این استان قرار گرفته و آب و هوای معتدل کوهستانی دارد. مرکز آن شهر چقابل است و کار مردمش بیشتر کشاورزی و دامپروری است. ساکنان رومشگان با زبان لری و لکی مکالمه می‌کنند.
چَقابَل (چَغابَل) یکی از شهرهای استان لرستان در جنوب غرب ایران است. این شهر مرکز شهرستان رومشکان است.

جمعیت این شهردر سال 1385، برابر با 4٫810 نفر بوده‌است

از مهمترین آثار باستانی شهر،تپه معروف چِغابَل(چغا به معنی تپه، بل به معنی بلند)در شمال شهر است. که قدمت آن به پیش از تاریخ میرسد وجزو آثار ثبت شده در استان است.نام چغابل نیز از همین تپه گرفته شده است؛این تپه حدود25 متر بلندی وحدود200 متر قطر دارد وبر روی آن ودر اطرافش آثار سفالی مطعلق به دوران پیش از اسلام ،سفال های منقوش،سنگ های چخماق وآثار تاریخی دیگر مانند ظروف پایه دار سفالی بدست آمده است.

پیشینه

در مورد پیدایش روستای چقابل بنا برآثار باستانی که در این دیار کشف شده می توان گفت این روستا قدمتی قبل از اسلام داردودر پاره ای از زمان هاخالی از سکنه بوده است. در سال 1170هجری شمسی طایفه قره نره شیر که شاخه ای از طایفه حسنوند ساکن شهرالشتر لرستان می باشداز راه کوه گرین که مرز بین شهرستانهای بروجردوسلسله می باشدمهاجرت کردندودر آن زمان ملک روستا جز ملک روستای سهران شهرستان نهاوندبوده است . بزرگ مهاجرت کنندگان شخصی به نام علی داد معروف به کیخا ملک مذکور رااز مالک آن که 24جفت بود خرید وبرروی خرابه های روستای قدیمی روستای چقابل را احداث نمود. کیخا دارای سه پسر به نام های امیدعلی وشمس علی وغلام علی بود . کل پیرزادی های چقابلی از نوادگان این سه تن می باشند.

مولف مرآت البلدان درمورد چقابل نویسد: «مزرعه ای است در سه فرسخی نهاوند که خاکش متصل بخاک بروجرد است . محلی است کوهستانی و در زمستان پربرف که در سمت جنوب چشمه آب و دره ای دارد که بدره باغ معروف است و آب چشمه به سمت شمال جاری است و اراضی مزرعه را که متصل به کوه است آبیاری میکند. این آبادی قریب 200 تن جمعیت دارد و قسمتی از محصولش دیمی است ..

در جای دیگر به نوشته سال2535شاهنشاهی آمده است :دهی است از دهستان برده سربخش اشترینان شهرستان بروجرد که در 15 هزارگزی باختر اشترینان ، کنار راه مالرو بروجرد به باباقاسم واقع است کوهستانی و معتدل است و 333 تن سکنه دارد. آبش از رودخانه . محصولش غلات . شغل اهالی زراعت و راهش مالرو است .

نام اولیه آن چقاول بوده است که بعدازجداشدن از خاک نهاوندوالحاق به خاک بروجرد به چقابل تغییر یافته است درگویش محلی هنوز نام اولیه یعنی چِقوأل پابرجاست.
خاندان پیرزادی

به منظوربرتخت نشستن کریم خان زنددرشیراز،اقوام مختلف لر نقش بسزایی داشتندیکی ازاین طایفه ها طایفه حسنونداز لرکوچک بودکه در واقع طایفه زندهم شاخه ای از همین طایفه می باشدکه ازشمال لرستان امروزی مهاجرت کرده ودربخش زند ملایر امروزی ساکن شدند. از طایفه حسنوند، شاخه های زیادی منشعب شده است یکی ازاین شاخه ها،شاخه قره نره شیر به معنی طایفه نره شیران می باشدکه در زمان حکومت زند به شیراز مهاجرت کردند وسهمی در حکومت وسپاه آن داشتند. بابه حکومت رسیدن آغامحمد خان قاجاردر سال1170هجری شمسی وشکست لرها ودر پی لرستیزی ترکان قاجار،طایفه های مختلف لر برای در امان بودن از حملات قاجار به سرزمین های مادری خود برگشتندو طایفه قره نره شیرهم به الشتر امروزی مهاجرت نمود وتعدادی از آنها به سمت بروجردآمدندودر سال 1170هجری شمسی روستای چقابل رادر دامنه کوه گرین رشته کوه زاگرس بنا نمودنداین طایفه ازسال 1307هجری شمسی شهرت پیرزادی رابرای خود برگزیدند واز آن پس به طایفه پیرزادی مشهور شدند.

بزرگ خاندان پیرزادی کربلایی عزیز اله پیرزادی معروف به کربلایی عزیز است و طی سندی که در تاریخ 24آذر ماه سال 1307باسربرگ وزارت داخله شاهنشاه در شهرنهاوند بلوک علیا قریه چقاول با نمره اظهارنامه 1 ثبت شده است اولین شخصی است که با فامیلی پیرزادینامش ثبت شده است آقای عزیزاله پیرزادی فرزند مرحوم عیسی به تاریخ تولد بیست وچهارم قوس یکهزارودویست وچهل وهفت هجری خورشیدی به شماره شناسنامه 31بوده است که باشهادت علی محمد ولی الهی وکربلایی جعفرخان پیرزادی ثبت گردیده است [4]و شجره آن به این صورت است عزیزاله فرزند عیسی ،عیسی فرزند موسی ،موسی فرزند امید علی وامیدعلی فرزند کیخا می باشد. به علت جوخاص ناامنی وغارت روستاهاکه درسال1307برکشورحاکم بودمردم روستاهای مجاور برای درامان بودند درمقابل مهاجمان خود راتحت حمایت بزرگ منطقه میکردندوبنابه احترام خاصی که به حامی خود کربلایی عزیزچقابلی داشتند فامیلی خود راپیرزادی گرفتندازاین روستاهامی توان مگسان ،قسمتی از کمره، پیرزادی های تکه وباباقاسم،گرک وغیره رانام برد از بزرگان آنها می توان افرادذیل رانام برد که :کربلایی عزیزاله،کربلایی جعفرخان،باقرخان،سلیمان،حاج آقاحسین،حاج غلام حسین،حاج محمد (محمدتقی )،حاج علی نقی،اله داد،خداداد،حاج علی راس ،حاج هدایت….طایفه پیرزادی ها به گروههای کوچکتری تقسیم شده اند که جمعیت هرکدام حدود2000تن می باشد که نام این ایلات ازبزرگان آنهاگرفته شده است مهمترین آنهاعبارتند از :ایل عزیز(فرزندان کربلایی عزیزوعیدی )ایل جعفر خان (فرزندان کربلایی جعفر خان)ایل باقر(فرزندان باقرخان )ایل خداداد(فرزندان خدادادواله داد)

جمعیت این قوم درسال 1392حدود10000ده هزارتن تخمین زده شده است .
اقتصاد

اقتصاددر این شهر برپایه کشاورزی ودامپروری مخصوصا پرورش گوسفند به واسطه مرتع عالی ووسیع کوههای گرین وپرآبی آن بوده است ولی در سالهای 1345هجری شمسی به بعدسیل مهاجرت به شهر بروجرد شروع شد به طوری که در سال 1387خالی از سکنه شداما مهاجرین در شهر بروجرد وغرب کشور توانستند به تدریج موقعیت خود راتثبیت کنند ودر چندین رشته فعالیت توانستندپیشرو شوند از آن جمله می توان به صنعت مرغداری که بیش از 70درصد تولید استان را در انحصارخود دارند وصنایع جانبی آن از قبیل پخش نهاده های مورد نیاز طیور، خوراک آماده طیور،تجهیزات واتوماسیون مرغداری هاکاملادر انحصار این طایفه است که بیش از 100واحدمرغداری فعال در اختیار دارندشرکتهای زیادی درمالکیت یا وابسطه به خانواده پیرزادی می باشد از آن جمله می توان به موارد فوق اشاره کرد :شرکتهای خدمات مرغداری برادران پیرزادی ،شرکت ماد ماشین بروجرد،شرکت ماد دانه بروجرد،شرکت تعاونی مرغداران بروجرد ودهها شرکت دیگرمی توان نام برد بخش دیگر این طایفه به سمت کامیون داری وخدمات وابسته به آن روی آوردند که دارای دهها کامیون باری ونمایندگی های پس از فروش آنهاوچندین پمپ بنزین در شهر بروجرد می باشند .
زبان ومذهب

درسال1170هجری شمسی به زبان لکی لهجه حسنوندی صحبت می کردند اما با گذشت زمان وتاثیرپذیری از واریانس محیط کم کم زبان آنها تغییر کرد به طوری که امروزه بالهجه لری خاصی تکلم میکنند که مابین لری منطقه گودرزی بروجردولری خرم آبادی می باشند که در منطقه بروجرد به لهجه لری چقابلی معروف است .

مذهب 100درصد آنها مسلمان شیعه دوازده امامی است .