تاریخ خبر :1393/09/09-گروه گردشگری، عاطفه نبوی: در سال 2013 گردشگران حدود 1300 میلیارد دلار برای سفر به دیگر کشورها پول خرج کردند؛ این یعنی 6 درصد تولید ناخالص داخلی جهان.
پیش‌بینی می‌شود در سال 2014 این رقم از 1500 میلیارد دلار هم فراتر رود. صنعت گردشگری بعد از نفت و خودرو سومین صنعت درآمدزا و اشتغال‌زا در جهان است و درآمد حضور یک گردشگر با فروش 15 بشکه نفت برابری می‌کند. ایران اگر با توجه با رتبه‌های خوبی که به لحاظ جاذبه‌های طبیعی و تاریخی بالقوه گردشگری خود دارد می‌توانست یک چهلم این درآمد را هم کسب کند، به آورده‌ای بیش از 30 میلیارد دلار دست می‌یافت؛ درحالی‌که در خوش‌بینانه‌ترین برآوردها در سال گذشته از این رهگذر حدود سه میلیارد دلار درآمد داشته که بخش اعظم آن نیز مربوط به حضور گردشگران زیارتی است.
در گزارشی که اخیرا در کمیسیون کسب‌وکار اتاق بازرگانی ارائه شده است، ایران با وجود رتبه نازل خود در میزان درآمد حاصل از گردشگری، رتبه اول را در رشد حوزه کسب‌وکار گردشگری داشته است و این نشانه خوبی برای بازار گردشگری خواهد بود. از سوی دیگر در برنامه چشم‌انداز 1404 مبلغ
25 میلیارد دلار درآمد و جذب 20 میلیون گردشگر پیش‌بینی شده که این به معنای وجود اراده‌ای در بخش دولتی برای رشد کسب‌وکار گردشگری است، البته درآمد 25 میلیاردی که برای 1404 هدف‌گیری شده، از درآمد 35 میلیاردی(با 10 میلیون گردشگر) امروز کشور ترکیه کمتر است؛ همچنین کشور کوچک امارات در سال 2013 حدود 19 میلیارد دلار (با سه میلیون گردشگر) از طریق جذب گردشگر درآمد داشته است.
رشد توریسم ما نرم‌افزاری است
رئیس اتاق بازرگانی ایران و ایتالیا درباره شرایط و امکان تحقق این برنامه با توجه به وضعیت فعلی ایران به «دنیای اقتصاد» گفت: چنانچه از آمار پیدا است ورود گردشگران به ایران در یک‌سال اخیر رشد چشمگیری داشته و این رشد، خود را در همه حوزه‌های گردشگری از ضریب اشغال هتل‌ها گرفته تا بازدید از اماکن و سایت‌های تاریخی و… نشان داده است. این رشد بیش از هر چیزی مدیون بخش نرم‌افزاری و اثر روانی وضعیت ایران و منطقه است و ارتباط چندانی با رشد یا تکمیل زیرساخت‌های گردشگری در ایران ندارد. احمد پورفلاح اثر مباحث هسته‌ای و توافق احتمالی پیش رو را در تداوم این رشد حیاتی دانست و تصریح کرد: به نظر می‌آمد که بازار گردشگری برای رشد و توسعه بیشتر خود چشم به راه توافق هسته‌ای در وین بود، اما با به تعویق افتادن این توافق نمی‌توان تداوم این رشد را در ماه‌های پیش رو انتظار داشت و در بهترین حالت با زیرساخت‌های کنونی می‌توان امید بست بازار به وضعیت کنونی باقی بماند، چراکه به نظر می‌رسد با زیرساخت‌های موجود، گردشگری در بالاترین نقطه نمودار رشد خود قرار گرفته و چنانچه گزارش‌ها نشان می‌دهد هتل‌های 4و5ستاره ایران تا سال 2015 رزرو شده‌اند. در یک‌سال اخیر به جز ایجاد جو روانی مثبت و توجه به مسائل نرم‌افزاری اتفاق قابل ملاحظه‌ای برای جلب گردشگر خارجی صورت نگرفته است. وی در ادامه تاکید کرد: ابتکاراتی که در حوزه گردشگری ایران به‌کار گرفته می‌شود از جمله استفاده از کلبه‌های بوم‌گردی یا تغییرکاربری ساختمان‌های قدیمی به کاروانسرا و هتل کارهای خوبی است اما واقعیت این است که تامین‌کننده نیازهای اساسی این بخش مانند کمبود هتل‌ها و خدمات استاندارد گردشگری نیستند و با حداکثر توان و ضریب اشغال خود نیز پذیرای تعداد کمی گردشگر خواهند بود.
چالش تخصیص بودجه
رئیس اتاق ایران و ایتالیا بالا رفتن توان رقابت‌پذیری ایران در بازار گردشگری را منوط به سرمایه‌گذاری اصولی در این بخش دانست و افزود: سهم ایران با وجود رشدی که به آن اشاره شد همچنان از درآمد 1500 میلیاردی گردشگری بسیار ناچیز است. اگر بخواهیم این سهم را افزایش دهیم و جایگاه بهتری در این عرصه بیابیم نیاز به سرمایه‌گذاری و تخصیص بودجه‌ای اساسی و اصولی از طرف دولت هستیم. به‌عنوان مثال همان‌طور که برای کسب درآمد بالا در نفت سرمایه‌گذاری کلان می‌شود، باید برای رسیدن به سوددهی در این بخش نیز سرمایه‌گذاری اولیه در راستای تکمیل زیرساخت‌ها انجام شود.
پورفلاح در تشریح موانع موجود در مسیر توسعه گردشگری گفت: یکی از موانع اساسی که بر سر راه گردشگری و در واقع تخصیص بودجه به این بخش وجود دارد این است که اقتصاد وابسته به نفت اساسا احساس نیازی به رشد دادن بخش‌های دیگر و درآمدزایی از آنان ندارد. دولتی که پول دارد به تولید صادرات‌محور یا صادرات نامرئی گردشگری احساس نیاز نمی‌کند و فقط زمانی که درآمدش در این حوزه کم شد به سراغ آن بخش‌ها می‌رود.
وی ادامه داد: در حال حاضر به نظر می‌آید با کمبود موانع موجود، گردشگری همچنان باید چشم به راه توافق بماند تا از طریق سرمایه‌های ارزی و روانی که به بدنه‌اش تزریق خواهد شد، رشد یابد. آزاد شدن اموال بلوکه شده ایران تا حدی دست سیاست‌گذاران را در اختصاص بودجه به این بخش باز می‌گذارد و از سوی دیگر اعتماد سرمایه‌گذاران نیز مانند آنچه در مورد گردشگران دیدم، برای امنیت سرمایه‌گذاری در ایران جلب خواهد شد.
تشکیل اتاق مشترک با کشورهای باتجربه
پورفلاح یکی از راه‌های برون‌رفت از رکود در این حوزه را تشکیل اتاق‌های مشترک گردشگری با کشورهای مختلف دانست و گفت: در ابتدا علاقه شخصی من به گردشگری و اعتماد به اهمیت حیاتی این پروژه در سطح ملی باعث شد اولین کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی را در اتاق ایران و ایتالیا راه‌اندازی کنم. تجربه بالای ایتالیا در زمینه توریسم و امکان استفاده از این ارتباط برای اصلاح روش‌های جذب توریست در ایران امکانات خوبی در اختیار ما قرار داد.
وی افزود: این کمیسیون در مدت 5 سالی که از عمر آن می‌گذرد، توانسته است با شناسایی نقاط قوت و ضعف زیرساخت‌های ایرانگردی در کشور و انعکاس آن به مسوولان و درج در جراید و همچنین دعوت کارشناسان و متخصصان داخلی و خارجی برای ارائه دیدگاه‌ها و تبادل نظرها، برگزاری همایش گردشگری و ارتباط منطقی و دوسویه با سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و انتشار نشریات ویژه و درج مقالات در این خصوص، گام‌های موثری در جهت روشن شدن نقاط تاریک این نیاز ملی بردارد.
به نظر می‌رسد همه اینها نشان‌دهنده ظرفیت بالا و در عین حال کم‌هزینه صنعت گردشگری در تنوع‌بخشی به اقتصاد کشورها به‌ویژه کشورهایی است که تنها متکی به یک یا دو محصول خاص بوده و برای رها شدن از آن نیاز به منابع بالا و صرف هزینه‌های گزاف دارند. گردشگری در این شرایط می‌تواند به‌عنوان یک گزینه رهایی‌بخش تلقی شود به شرط آنکه سرمایه‌گذاری‌ها در این صنعت نیز هم‌‌ردیف با توان اجرایی آن باشد. تا زمانی که گردشگری به جای صنعت تنها تعریفی فرهنگی داشته باشد نمی‌توان گفته مسوولان در بهره‌گیری از این ظرفیت در چرخیدن سریع‌تر چرخ اقتصاد را جدی تلقی کرد.
تورگردانان در نشست با معاون صنایع دستی تاکید کردند
لزوم راه‌اندازی فروشگاه‌های صنایع دستی در سایت‌های گردشگری
شبکه فروشگاه‌های نشان‌دار صنایع‌دستی برای ارائه آثار باکیفیت و شناسنامه‌دار در سطح کشور ایجاد می‌شود. به گزارش «دنیای اقتصاد» به نقل از مرکز روابط عمومی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، بهمن نامورمطلق، معاون صنایع‌دستی در نشست هم‌اندیشی معاون و مدیران صنایع‌دستی با اعضای جامعه تورگردانان کشور که به‌منظور بررسی راهکارهای رونق فروش صنایع‌دستی برگزار شد با بیان این مطلب گفت: زمان آن فرا رسیده است که بخشی از انرژی و امکانات موجود برای بهره‌برداری از حضور گردشگران صرف شود که این مهم نیازمند ایجاد زیرساخت‌های بسیاری است. نامورمطلق ادامه داد: تعامل میان مدیران حوزه تورگردانی و بخش فروش و تجارت صنایع‌دستی، یکی از موارد مهمی است که می‌تواند در استفاده از حضور گردشگران و ارزآوری این بخش موثر واقع شود. معاون صنایع‌دستی با ارائه پیشنهاد تشکیل کارگروه با حضور نمایندگانی از جامعه تورگردانان و معاونت صنایع دستی افزود: این کارگروه می‌تواند به بررسی راهکارها، موانع و زمینه‌های همکاری جامعه تورگردانان و معاونت صنایع دستی بپردازد. وی درباره شبکه فروشگاه‌های نشان‌دار صنایع‌دستی گفت: این فروشگاه‌ها در حوزه قیمت‌گذاری، کیفیت، ارائه خدمات پس از فروش و کالاهای شناسنامه‌دار براساس استانداردها فعالیت می‌کنند و در کنار آن کارگاه‌های نمونه‌ای که صنایع‌دستی صادراتی تولید می‌کنند برای بازدید گردشگران به جامعه تورگردانان معرفی می‌شود. وی تصریح کرد: در بخش صنایع دستی ما نیازمند گفت‌وگو و هم‌اندیشی با دست‌اندرکاران حوزه گردشگری هستیم تا منافع درازمدت این بخش فراهم شود، حضور گردشگران خارجی در سایت‌های تاریخی و میراث فرهنگی فرصت مغتنمی است که باید از آن برای تامین منافع ملی استفاده شود. مدیر کل دفتر بازرگانی معاونت صنایع دستی نیز در این نشست از شناسایی 817 فروشگاه معتبر صنایع دستی در سراسر کشور خبر داد و گفت: براساس مذاکراتی که با پژوهشکده هنرهای سنتی صورت گرفته است، فرصتی فراهم خواهد شد تا گردشگران از فضای این پژوهشکده بازدید کنند. پویا محمودیان با اشاره به اینکه ارتقای جایگاه صنایع دستی در میان گردشگران داخلی و خارجی از اهداف مهم این معاونت است، یادآور شد: با توجه به رشد و رونق گردشگری، صنایع‌دستی جایگاهی را که شایسته آن است، در میان توریست‌ها ندارد. وی اضافه کرد: ارتقای جایگاه صنایع دستی و رشد فروش در این بخش نیازمند همفکری همه دست‌اندرکاران حوزه گردشگری و صنایع دستی است.
بازارچه‌ها دست مافیا را کوتاه می‌کنند
سیدمحمدعلی واقفی، نایب رئیس جامعه تورگردانان در این نشست با اشاره به رشد ورود گردشگران خارجی به کشور با بیان اینکه وجود فروشگاه‌های صنایع‌دستی در سایت‌های تاریخی در فروش این آثار تاثیرگذار خواهد بود، ادامه داد: اکثر توریست‌ها صنایع‌دستی مورد علاقه خود را از اصفهان خریداری می‌کنند چراکه در حین بازدید از سایت‌ها و محوطه‌های تاریخی، فروشگاه‌های صنایع‌دستی در مسیر گردشگران وجود دارد. نایب رئیس جامعه تورگردانان تصریح کرد: ایجاد بازارچه‌های صنایع‌دستی با صلاحیت و مورد تایید سازمان میراث فرهنگی در جلوگیری از تشکیل مافیای فروش صنایع‌دستی نقش مهمی خواهد داشت. عباسعلی علیجانی از دیگر اعضای جامعه تورگردانان با اشاره به اینکه، صنایع‌دستی ایران یک برند ارزشمند در جهان است، یادآور شد: صنایع‌دستی باید به عنوان یکی از اهداف اصلی گردشگر معرفی شود. وی تصریح کرد: بسیاری از آثار صنایع دستی ایران در دنیا نظیر ندارد و ما باید از این فرصت برای ارزآوری استفاده کنیم، انجام دو اقدام بلندمدت و کوتاه‌مدت برای بحث فروش صنایع دستی لازم است. علیجانی همچنین بر ایجاد نمایشگاه‌های فروش صنایع‌دستی مطابق با استانداردها، تاکید کرد و افزود: عرضه صنایع دستی باکیفیت مناسب، بسته‌بندی استاندارد و قیمت مجاز در فروشگاه‌های معتبر در بحث فروش صنایع دستی تاثیر بسزایی خواهد داشت.
کشورهای توریست‌پذیر برند هستند
عضو دیگر هیات‌مدیره جامعه تورگردانان در این نشست به معضلات موجود در حوزه گردشگری اشاره کرد و افزود: تمامی کشورهای توریست‌پذیر دنیا در حوزه صنایع دستی دارای برند هستند اما این ضعف در کشور ما وجود دارد، کیفیت صنایع دستی در چند سال گذشته کم شده و بسته‌بندی‌ها برای ارائه به گردشگران خارجی مناسب نیست. احمد سبط حسینی ادامه داد: تمرکززدایی در حوزه صنایع دستی یکی از مهمترین عوامل است چراکه این هنرهای سنتی در تمام شهرهای ایران گستردگی دارد. این عضو هیات‌مدیره جامعه تورگردانان اضافه کرد: صنایع دستی ما نیازمند کنترل قیمت، کیفیت و آموزش است. همچنین ایجاد فروشگاه‌های صنایع‌دستی در کنار سایت‌های تاریخی به فروش این آثار می‌انجامد.
