منزل شیخ محمد تقی بهلول گنابادی

شیخ محمد تقی بهلول گنابادی کودکی و نوجوانی علامه بهلول گنابادی ، در روستای بیلند شهر گناباد به سال 1279 متولد شد . در کودکی به مکتب پدرش رفت و هشت ساله بود که حافظ کل قرآن شد. سپس به تحصیل علوم قدیمه پرداخت و دوره هایی چون شرح لمعه ، مطول تفتازانی و حاشیه را نزد پدر گذراند . در همین دوران در مجالس روضه‌خوانی شرکت می‌کرد و به گفته خودش ، در کودکی برای زنان منبر می‌ رفت .در 27 سالگی برای تکمیل دروس حوزوی به مشهد رفت و از محضر آیت الله حسین قمی درس گرفت .نخستین برخورد سیاسی او بر هم زدن مراسمی بود که در اول محرم به مناسبت حضور همسر رضاشاه و امان الله خان پادشاه افغانستان در باغ ملی سبزوار بر پا بود. به این ترتیب تحت تعقیب عوامل حکومت پهلوی قرار گرفت و پیاده رهسپار قم شد و سپس به کربلا رفت پس از بازگشت از کربلا.مهم ترین حرکت سیاسی بهلول پس از اقدامات رضاخان در جهت فرنگی مآبی به وقوع پیوست . دستور رضاخان برای برسرنهادن کلاه شاپو و برداشتن حجاب، با مخالفت روحانیون مواجه گشت . روحانیونِ مشهد نیز با تجمع در منزل آیت الله یونس اردبیلی، تصمیم به فرستادن نمایندگانی برای مذاکره با رضاخان گرفتند و آیت الله حسین قمی به این منظور انتخاب شد . وی که رهسپار قم بود با توقف در باغ مهراج‌الملک شهر ری بازداشت و ممنوع الملاقات شد.به دنبال انتشار این خبر در مشهد ، مردم با تجمع در مسجد گوهرشاد، خواستار آزادی آیت الله قمی شدند . از سویی بهلول نیز در شهر فردوس علیه حکومت سخنرانی کرد . پس از فرار از دست مامورین شهربانی فردوس با کمک آقا نجفی (از علمای فردوس) به مشهد رفت و پیش از دستگیری توسط مامورین شهربانی ، توسط ماموران در یکی از حجره های صحن مطهر زندانی شد .مردم که از این ماجرا اطلاع یافتند به کمک نواب احتشام رضوی وی را آزاد کردند و او نیز با رفتن به روی منبر ، سخنان تندی را علیه حکومت ایراد کرد . بهلول در شب 20 تیر 1314 دوباره برای آگاه سازی مردم به منبر می رود و همراه نواب احتشام و شیخ حسین اردبیلی سخنانی را ضد دستگاه رضاخان بیان می کند .سرانجام در ساعت 21 استاندار و فرمانده ی لشکر مشهد به مسجد می ریزند و با مسلسل و تفنگ به قتل عام مردم اقدام می کنند .وی پس از واقعه ی مسجد گوهرشاد به علت تحت تعقیب بودن به افغانستان گریخت . در آن جا نیز دست از مبارزه ی سیاسی برنداشت و به همین علت به زندان افتاد و مدت 30 سال را در اسارت گذراند.بهلول پس از یک سال و نیم دیگر اقامت در مصر برای دیدن خواهر و مادرش به نجف رفت و پس از دوسال و نیم اقامت در کنار حرم امام علی(ع)، به ایران بازگشت و همان زمان توسط نیروهای حکومت پهلوی دستگیر شد.وی در سال های بعد از انقلاب اسلامی ایران، در خراسان سکونت داشت و به وعظ، هدایت و راهنمایی مشغول بود.وی علاوه بر تسلط بر ادبیات عرب و تاریخ انبیا، اشعار نغز و طنز نیز می سرود و گفته می شود 200 هزار بیت سروده و 50 هزار بیت نیز از شاعران دیگر حفظ بوده است. علاوه بر این در زمان حیاتش، شاهدی زنده از تاریخ صدساله ایران بود.بهلول با وجود کهولت سن همواره به ورزش‌هایی مانند شنا، کوهنوردی و پیاده‌روی می پرداخت.او همواره به کمک به مردم می شتافت. در آخرین روزهای عمر خود، برای کمک به زلزله‌زدگان بم به آن‌جا رفت که بر اثر برخود با تیرآهن و آجر به زمین خورد و سرش آسیب دید. پس از این حادثه مدتی در بیمارستان خاتم‌الانبیا تهران بستری بود.محمدتقی بهلول سرانجام در روز جمعه 7 مرداد ماه 1384 پس از 105 سال زندگی، درگذشت و پیکر او بعد از تشییع در تهران، مشهد و تربت حیدریه در روز 12 مرداد در گناباد دفن شد. اکنون آرامگاه وی که در ورودی شهر گناباد قرار دارد، پذیرای بسیاری از اهالی علم و ادب است. منزل شیخ محمد تقی بهلول گنابادی بنایی است مستطیل شکل با ابعاد 25در 15متر است که در راستای شمال شرقی وجنوب غربی ساخته شده است وارتفاع آن از سطح زمین 3متر ونیم میباشد که شامل دو بخش تابستان نشین وزمستان نشین است .از جمله فضاهای اصلی این بنا میتوان حوضخانه اشاره کرد که در ضلع شرق خانه قرار دارد ودارای 8 ضلعی در وسط میباشد وسقف آن به صورت شمسه هشت پراز مربع به دایره اجرا شده است . حوضخانه دارای پلان صلیبی شکل با دهانه مساوی وطاق جناقی به عمق 2متر وبیست سانت در ضلع شمال غربی آن میباشد ودر بالای آن بادگیر قرار دارد که به عنوان نشیمن تابستان از آن استفاده میشود.