قریه علی
قریه علی یکی از قدیمی ترین روستاهای بخش همایجان روستای دالین است که در قدیم به قریه علی مشهور بوده است که قدمت آن به پیش از اسلام بر می گردد و دین انها زرتشت بوده است . در در قبرستان این روستا آثار متعددی به دست آمده است که حاکی از تمدن و فرهنگ خاص این بخش در گذشته می باشد. نام این روستا قبل از اسلام پنجکاه بوده است که پس از گرایش مردم این روستا به دین اسلام قریه علی را انتخاب مینمایند که این اسم حدود هشتادسال پیش به پیشنهاد مرحوم میرزا محمد باقرخلیلی به مرحوم ملا ناصر اسدی ومدحوم حاج اقارضامرادی و….. به دالین تعغیر داده شده است
دالین در لغت نامه دهخدا
دهی است ازدهستان همایجان بخش اردکان شهرستان شیراز واقع در 24هزارگزی جنوب خاور اردکان . کنار شوسه شیراز به اردکان . جلگه است و سردسیر و مالاریائی و دارای 730 تن سکنه . آب آن از رودخانه شش پیر است و محصول آنجا غلات و حبوبات و شغل اهالی زراعت است . (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 7).
نام محلی کنار راه شیراز به اردکان میان سنگر و ده پاگا در 72هزارگزی شیراز.
درخت سرو در کنار امامزاده شاه علمدار در روستای دالین
امام زاده سلطان نورالدین علی غازی علوی:
نسب شریف آن عارف بزرگوار با سیزده واسطه به محمد بن حنیفه و با چهارده واسطه به علی بن ابی طالب می رسد.
وجود سنگ قبری به نام پناه محمد تقی ابن مولانا شامحمد متوفی صفر 109.ه.ق
قدمت بنای امامزاده:
مزار شریف بنای دوره سلجوقی و دیلمیان است و نقش کلیدی در منطقه داشته است.تعمیرات بقعه چندین بار در زمانهای مختلف (صفویه و قاجاریه ) صورت گرفته است از جمله در سال 1238و محرم الحرام سال 1309 هجری-قمری(در زمان ناصرالدین شاه توسط معتمدالدوله ثانی.) همچنین دارای نقوشی است که هم اکنون به همان سبک و سیاخ مانده است . آینه کاری و نقاشی های داخل بقعه توسط آقای عبادالله جاهد از سلسله ذهبیه از املاک داران فارس صورت گرفته است.(بعد از انقلاب)
در سالهای اخیر علاوه برمحوطه سازی قسمتی از ساختمان سنگ نما و سنگ کاری شده و هنوز به تعمیرات اساسی نیاز دارد.
بنای تاریخی بقعه امام زاده سید نورالدین به شماره959 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
قدمت درختان چنار:
همانطور که می دانید در آئین زرتشتی درخت سمبل عبادتگاه بوده است ، و وجود درختان کهنسال بر فراز بلندی ها و جویبار در نزدیکی بنایی یا زیارتگاهی ، نشانه آتشکده یا نیایشگاهی بوده است و وجود سه درخت چنار کهنسال روبروی امازاده سلطان سید نورالدین و درخت سرو در کنار امامزاده شاه علمدار در روستای دالین این گفته را ثابت می نماید.
درخت چنار سمت چپ امام زاده با قدمتی نزدیک به 1400 سال دلیل وجود قبرستان در آنجا بوده است دو درخت دیگر که قدمت آن نزدیک 300-250 سال حدس زده می شود به خاطر بنای امامزاده کاشته شده است .
قدمت روستای دالین
روستای دالین یکی از قدیمیترین روستاهای ایران می باشد که قدمت ان به زمان هخامنشیان هم می رسد این روستا قبل از اسلام وهمچنین بعد از ان به پنجگاه معروف بوده و ساکنین ان تا چند قرن بعد از اسلام یعنی تا حدود قرن 6 و 7 هجری زرتشتی بوده اند و بعد از اسلام اوردن نام قلعه شان را به قلعه علی تغییر دادند و ظاهرا بعد از اتش زدن روستا به دست افغانها در دوران هرج ومرج ایران یعنی بعد از نادر شاه و به روایت دیگری در دوره کریم خان زند مردم این روستا نام قلعه علی را به دالین تغییر دادند.
