به گزارش خبرنگار مهر، مریم سلیمی در جلسه دفاعیه، از رساله دکتری خود با عنوان نقش دیتاژورنالیسم در رسانه های آنلاین دفاع کرد. این اولین پایان نامه در ایران با این موضوع است.
سلیمی که پایان نامه خود را به روزنامه نگاری ایران تقدیم کرد گفت: این پایان نامه به روزنامه نگاری ایران تقدیم می شود که برای تحول خود نیازمند انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات است.
وی در خصوص دغدغه اصلی خود در خصوص این موضوع گفت: عوامل مختلفی همچون تحولات تکنولوژیکی، نیاز مخاطبان برای دسترسی به داده های نهان، اقتصاد نشر، تحولات نسلی، فضای رقابتی با حضور رسانه های اجتماعی، نیاز رسانه ها به جلب توجه مخاطبان به عنوان منبع محدود، ورود به عصر اینترنت اشیا و همه اشیا، افزایش روز افزون داده ها و داده های بزرگ و ایجاد دسترسی آزاد به داده ها سبب گرایش رسانه ها به سمت دیتاژورنالیسم در سراسر جهان شده است.
وی افزود: این مهم، نیاز به شناخت نقش دیتاژورنالیسم در رسانه ها به ویژه رسانه های آنلاین و تلاش برای ورود رسانه های ایران به این حوزه بهره گیری از قابلیتها و پتانسیلهای آن را ضرورت می بخشد.
وی در خصوص اهداف پژوهش خود گفت: این پژوهش باهدف بررسی نقش دیتاژورنالیسم در رسانه‌های آنلاین و مبتنی بر نظریه‌های «استفاده و رضایت‌مندی»، «انتظار- فایده» و «حوزه عمومی» و «جامعه شبکه ای» انجام‌شده است.
سلیمی در خصوص روشهای تحقیق مورد استفاده خود به روشهای تحقیق، مصاحبه عمقی با 103 نفر از متخصصان دیتاژورنالیسم (30 کشور از 5 قاره) و مطالعه موردی (با تمرکز بر تیم دیتاژورنالیسم گاردین انگلستان) اشاره کرد.
وی اضافه کرد: این پژوهش، در تلاش برای پاسخ به 37 سوال است که 7 سوال آن اصلی و 30 سوال فرعی است که سوالات اصلی تحقیق اعم از نقش دیتاژورنالیسم در رسانه‌های آنلاین، تعریف دیتاژورنالیسم، آثار و آینده آن، نقش داده‌های بزرگ در آینده دیتاژورنالیسم و رسانه های دارای تمایل به این نوع روزنامه‌نگاری، رسانه های دارای تیم تخصصی دیتاژورنالیسم و کشورهای پیشرو در این حوزه هستند.
سلیمی گفت: بنابر یافته‌های پژوهش، متخصصان به 11 نقش دیتاژورنالیسم از جمله نقش‌های «روزنامه‌نگارانه»، «تسهیل تعامل مخاطبان»، «تحقق دموکراسی» و «اعتمادسازی» اشاره کرده و با تأکید به تمایل سایر رسانه‌ها به دیتاژورنالیسم، رسانه‌های آنلاین را موفق‌تر در این بهره‌گیری دانسته‌اند.
دکترای علوم ارتباطات اضافه کرد: از نظر مصاحبه شوندگان، آینده دیتاژورنالیسم مثبت و رو به رشد ارزیابی‌شده و بر نقش داده‌های بزرگ در این مسیر تأکید شده است. کمک به تأمین منافع مخاطبان و رسانه‌ها و تأثیر بر دولت و کمک به بهبود تعامل آنها از آثار دیتاژورنالیسم یادشده است. در بین رسانه های دارای تیم دیتاژورنالیسم بیش از همه به گاردین و نیویورک تایمز و در اشاره به کشورهای پیشرو از انگلستان و آمریکا یاد شده است.
سلیمی گفت: در روش مطالعه موردی نیز، بررسی 121 اثر دیتاژورنالیسم گاردین نیز از نقش نقادانه و افشاگرانه بودن آثار آن حکایت دارد.
وی افزود: مبتنی بر نتایج پژوهش در چارچوب نظری، دیتاژورنالیسم ضمن یاری به رسانه‌ها در مسیر ایفای وظایف و نقش‌هایشان، می‌تواند در جلب رضایت مخاطبان و نیز کمک به احیای حوزه عمومی مؤثر باشد. همچنین، دیتاژورنالیسم به ویژه در فضای آنلاین، به رسانه ها کمک می کند تا ضمن مسئول شمردن صاحبان قدرت و به پرسش گرفتن آنها، به ایفای نقش رکن چهارمی خود و تحقق دموکراسی کمک کند.
جلسه دفاع دکتری مریم سلیمی با اشاره به پیشنهادهایی برای توسعه دیتاژورنالیسم در ایران (از جمله لزوم همکاری دولت و سازمانهای دولتی و خصوصی برای ارائه اطلاعات از طریق سامانه انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات، انجام آموزشهای لازم دیتاژورنالیسم و...) به پایان رسید.
این جلسه با حضور محمد سلطانی فر (استاد راهنما)، یونس شکرخواه و افسانه مظفری (استاد مشاور)، شهناز هاشمی، نسیم مجیدی و مهرداد نوابخش (استاد داور) و سروش فتحی (استاد ناظر) و نیز مدعوینی همچون مختاریان، گیتی علی آبادی، کاظمی دینان، حیدر مستخدمین حسینی، علی مظلومی فر و... برگزار شد.
