بخش مهمی از امر به معروف و نهی از منکر، که متاسفانه بسیاری از مردم - به خصوص قبل از نهضت حضرت امام خمینی قدس سره - از آن غفلت ورزیده اند، مبارزه با توطئه های ضد اسلامی است. این توطئه ها در زمینه های مختلف اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و نظامی صورت می گیرند. البته نمی توان با اقدامی ساده و آموزشی چندروزه خود را برای چنین امر به معروفی آماده کرد؛ بلکه این کار، آموزشهای پیچیده و طرحهای بسیار سنجیده و متناسب با نقشه های شیطانی آنها را - که سالها و با صرف هزینه های هنگفت طراحی می شوند - لازم دارد. نمونه کوچکی از آنها را در بیانات مقام معظم رهبری می توان دید: دشمنان بعضی از مطبوعات ما را برای خودشان پایگاه قرار داده اند، تا از آنها بر ضد اسلام و نظام اسلامی استفاده کنند،[1]مطبوعات داخل کشور به دست بعضی از افراد خود فروخته، که چه بسا بعضی از آنها با بودجه بیت المال اداره می شوند، پایگاه امریکا یا بعضی دشمنان دیگر و صهیونیست ها شده اند و اغراض آنها را پی می گیرند و آنان را در توطئه هایشان کمک می کنند. کاری که - به فرمایش مقام معظم رهبری - بی. بی. سی. ، یا رادیو امریکا باید بکند، اینها انجام می دهند. این، تنها، بخشی از اقداماتی است که دشمن علیه نظام جمهوری اسلامی ترتیب می دهد. اما برای مقابله با این توطئه - که تنها، یک توطئه مطبوعاتی است - چه می توان کرد؟ مقابله با این حرکت مرموز شیطانی و فعالیت گسترده و حساب شده، نیازمند تفکر و اندیشه فراوان است. این موارد است که باید ما را به فکر وادارد که مسئولیت امر به معروف و نهی از منکر را در این قبیل مسائل جدی تر بگیریم. در این مقام، سخن از گناهی فردی در میان نیست که کسی مرتکب شود و شخصی دیگر به او تذکر دهد. چه بسا این منکر، کیان اسلام را به خطر اندازد و روزی فرا برسد که همه چیز به دست دشمن بیفتد. ما نیز نباید دشمن را کوچک بشماریم. البته باید به لطف خدا و توجهات وجود مقدس ولی عصر - عجل الله تعالی فرجه الشریف - دلگرم باشیم؛ ولی معنای این دلگرمی آن نیست که آرام بنشینیم و به کاری دست نزنیم؛ باید با توکل بر خدا و اعتماد به یاری او تلاش کنیم و بدانیم که نصرت خدا ثابت است: إن تنصروا الله ینصرکم؛[2]اگر خدا را یاری کنید، او نیز شما را یاری خواهد کرد.اما نصرت خدا مشروط است به اینکه ما آنچه را توان داریم، در طبق اخلاص بگذاریم؛ آن گاه خداوند خود، کاستیهای ما را جبران خواهد کرد.
علل فراموش شدن وظیفه امر به معروف و نهی از منکر
با اینکه از سال 1341 تاکنون - یعنی از زمان آغاز رسمی نهضت امام خمینی قدس سره - سی و هشت سال و اندی می گذرد و بیانات امام قدس سره به گوش مردم رسیده و نوشته های ایشان در اختیار آنان بوده است، و وصیت نامه و منشور ایشان در دسترس می باشد، همچنان نمی دانیم از کجا و چگونه باید شروع کرد. پیش از این نیز گذشت که یکی از مشکلات فراروی جامعه ما، تاثیر تبلیغات شیطانی چند ساله اخیر برای ترویج فرهنگ تساهل و تسامح است...گرچه ممکن است استثنائاتی نیز وجود داشته باشد، همگان باور کرده اند که در این زمان و در این اوضاع، نمی توان زیاد سخت گرفت و به اصطلاح «خشونت » ورزید، و هر امری جز تساهل و تسامح را خشونت می نامند. امروز داشتن غیرت دینی، تعصب در قبال احکام اسلام، اعتقاد به اینکه دین بر حق و اصیل فقط یکی است و احکام آن باید به اجرا درآیند و...، جزم گرایی تلقی می شود. امروزه دنیای مدرن چنین حرف هایی را نمی پسندد، و در عوض بازار پلورالیسم دینی و کثرت گرایی گرم است. این حرفها آن قدر گفته و نوشته شده است که هر کسی به نحوی تحت تاءثیر قرار گرفته است. اگر بخواهیم از این خواب غفلت بیدار شویم باید دام «تساهل و تسامح » را پاره کنیم. اسلام دینی آسان است و سهولت و یسر دارد: یرید الله بکم الیسر؛[3]«خدا در مورد شما آسانی و سهولت را اراده کرده است »؛ اما تساهل و سهل انگاری ندارد. دین اسلام آسان است؛ اما در آنچه هست سهل انگاری و بی اعتنایی را روا نمی داند. در اسلام، چیزی به نام تساهل و تسامح وجود ندارد. الحنیفیة السهلة السمحة[4]به معنای جواز سهل انگاری نیست. اسلام دین آسانی است، اما این دین آسان را باید جدی گرفت؛ نباید اجازه داد حتی سر سوزنی در آن خدشه وارد شود. اما به هر روی، این روحیه ترویج شده است، و با ترویج آن، جوانان ما را تحت تاثیر قرار داده اند. با شعر، رمان، تئاتر و فیلم های سینمایی و... کوشیده اند در جامعه ما این عقیده را رسوخ دهند؛ به گونه ای که کم و بیش همگان را تحت تاءثیر قرار داده اند. اما باید این تار عنکبوت را پاره کرد. دین داری، غیرت، و پایبندی و تقوا، قاطعیت و جدیت می طلبد و اسلام سهل انگاری را به هیچ وجه تجویز نمی کند. اگر بخواهیم گرفتار دام شیاطین نشویم و نظام اسلامی به خطر نیفتد ابتدا باید این دام را از هم گسیخت.
اما قدم دوم به یکی از ضعف های فرهنگی باز می گردد، و این ضعف نتیجه کارهایی است که در طول زمان و به خصوص در دوران پهلوی، صورت گرفته است، و بعضی از ما نیز در آن سهیم بوده ایم. این ضعف عبارت است از نوعی حالت بی اعتنایی در قبال کارهای دیگران. اینکه هر کسی باید به کار خود مشغول باشد و به دیگران کاری نداشته باشد؛ هر کسی باید طبق تشخیص خودش عمل کند، و نیازی نیست که با دیگران مشورت و همکاری کند. روحیه تک روی و عدم احساس نیاز به دیگران در انجام فعالیتها، نقص فرهنگی خطرناکی است که در جامعه ما وجود دارد. ما هیچ گاه برای انجام وظایف اجتماعی، در پی پیوستگی بیشتر و مؤ ثرتری نیستیم. این امر عللی دارد که برای بعضی از آنها عذری داریم. اسلام ما را به اتحاد، هم بستگی و الفت، دعوت کرده است: المؤمن آلف مالوف؛[5]«مؤمن کسی است که با دیگران انس بگیرد و دیگران نیز با او انس گیرند». امیر مؤمنان علیه السلام می فرماید: من استبد برایه هلک؛[6] کسی که فقط به فکر خودش متکی باشد، هلاک می شود. خداوند متعال نیز مؤمنان را به اتحاد و عدم تفرقه و اختلاف دعوت کرده است: و اعتصموا بحبل الله جمعیا و لا تفرقوا؛[7]همگی به ریسمان خدا چنگ زنید و پراکنده نشوید.اسلام به وحدت و هم بستگی دستور می دهد، چنان که همه مسلمانان در حکم پیکری واحد شوند. در روایتی از پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله آمده است: المؤمن اخ المؤمن کالجسد الواحد؛[8]مؤمن برادر مؤمن و مانند یک جسم می باشند.
سعدی این حدیث را چنین به نظم آورده است:
بنی آدم اعضای یکدیگرند که در آفرینش ز یک گوهرند
چو عضوی به درد آورد روزگار دگر عضوها را نماند قرار
در این روایت مؤمنان همچون اندام های یک پیکرند، ولی سعدی دایره آن را کمی وسیع تر کرده و گفته بنی آدم اعضای یکدیگرند. از این روی برای عمل به فرمایش پیامبر صلی الله علیه و اله، مؤمنان - یعنی کسانی که علاقه مندند به وظیفه شرعی خود عمل کنند و نمی خواهند اسلام و نظام اسلامی تضعیف شود - باید بکوشند باهم ارتباط داشته باشند و مانند اعضای یک پیکر باشد.
اما مشکلی که موجب تک روی مؤمنان و دلسوزان اسلام شده، این است که از حدود یک قرن پیش تا به حال، چنین وانمود کرده اند که انجام کار اجتماعی در قالب تشکل، باید به صورت حزب باشد. از صدر مشروطیت تا به حال، حزبها کارنامه های خوبی نداشته اند. حتی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نیز حزبهایی که تشکیل شدند، سرانجام مطلوبی نداشتند. اوایل انقلاب، با اینکه مؤ سسان حزب جمهوری اسلامی، مرحوم دکتر بهشتی، دکتر باهنر، مقام معظم رهبری و آقای هاشمی بودند، امام قدس سره چندان تاءکیدی بر تشکیل حزب نداشتند. ایشان فرمودند: «اگر می خواهید حزب داشته باشید، حزب جمهوری اسلامی باشد». این تعبیر تفاوت دارد با اینکه حتما باید حزب تشکیل شود.
به هر روی، این گونه برای ما توجیه شده که فعالیتهای سیاسی و اجتماعی، یا فردی اند یا حزبی؛ از کار حزبی نیز خاطره خوشی نداریم؛ بنابر این فقط کار فردی انجام می دهیم؛ غافل از اینکه راه سومی نیز هست. هیچ یک از این شیوه ها، شیوه مورد نظر اسلام نیستند. شیوه اسلامی همان است که خود امام قدس سره به آن رسید؛ ولی متاءسفانه درباره آن پژوهش لازم و تلاش کافی صورت نگرفته است.
ایجاد تشکل های اسلامی برای انجام فعالیت های اجتماعی
درباره تشکلهای اسلامی که شیوه اسلامی کار گروهی است، می توان از اقداماتی نام برد که اوایل نهضت امام خمینی قدس سره صورت گرفت. در آن زمان، علاقه مندان و فداییان امام رحمه الله - به خصوص از تهران - خدمت ایشان رسیدند و عرض کردند که جان و مالشان در اختیار اسلام و امام است و درباره روش کار از ایشان رهنمود خواستند. این افراد چند هیئت سینه زنی و مذهبی داشتند. امام رحمه الله فرمود: بیایید این هیئتها را به هم نزدیک کنید و ائتلاف تشکیل دهید. هیئتها مستقل باشند. هر هیئتی در محله خود باشد؛ هر کدام نیز اعضای خود را داشته باشد؛ روش کار، و گوینده و منبری و مداح هیئت را نیز خود هیئت انتخاب کند؛ اما هر هیئت با هیئتی که در همسایگی اوست، رابطه برقرار کند و در امور مشترک باهم همکاری کنند؛ اصول مشترکی را تنظیم، و با حفظ استقلال داخلی خود، با هم در امور مشترکی ائتلاف کنند.[9] به این ترتیب، ایشان فرمودند که هیئت های مذهبی باهم ائتلاف کنند و به صورت هیئتهای مؤ تلفه در آیند.
یکی از این هیئت های چهارگانه را مقام معظم رهبری هدایت می کردند؛ دیگری را آقای هاشمی؛ و یکی را هم آقای باهنر هدایت می کرد، و بنده نیز در خدمتشان بودم. بعدها این هیئتها را برای اینکه با هم ائتلاف داشته باشند، از امام رحمه الله خواستند که نماینده ای تعیین کند و امام مرحوم دکتر بهشتی را تعیین فرمود. امروز نیز اگر بخواهیم فعالیت کنیم، باید تشکل داشته باشیم و گروهی کار کنیم؛ البته نه در قالب حزب. با آنکه کار حزبی به طور کلی نفی نمی شود، بهترین شکل فعالیتهای گروهی که با ارزشهای اسلامی تناسب دارد، همان الگویی است که امام رحمه الله عرضه کردند. در شیوه فعالیتهای حزبی اشکلاتی وجود دارد که در این شکل از کار گروهی نیست. احزاب همواره به دست چند نفر تاءسیس می شوند که آنان در واقع گرداننده کارند، و تفکر حاکم بر حزب نیز تفکر آنان است. ایشان ادعا می کنند از اعضا راءی می گیرند و با راءی اکثریت انتخاب می شوند؛ اما حقیقت امر این گونه نیست و برنامه ها را همین افراد تنظیم می کنند و حزب را می گردانند. اگر ریاستی باشد به همین اشخاص می رسد؛ نقشها را اینان ایفا می کنند، و چون در واقع روسای احزاب هستند که با پیروزی حزبی در انتخابات - اعم از انتخابات مجلس و غیره - حکومت را به دست می گیرند، انگیزه اصلی شان این است که به هر بهایی، حزبشان غالب شود. در داخل حزب نیز برای اینکه در کادر رهبری قرار گیرند، بسیار فعالیت می کنند تا به هر قیمتی، به سطح بالا برسند. انگیزه های مادی و دنیوی در فعالیت های حزبی بسیار مؤ ثر است. بعضی از احزاب برای پیروزی در انتخابات، از اموال شهرداری، کارکنان شهرداری، ماشین های شهرداری، اموال بانکها، امکانات دانشگاهها، امکانات وزارت آموزش و پرورش، مدارس و امکانات بسیاری از دیگر نهادهای دولتی استفاده کرده اند؛ با اینکه در قانون آمده که استفاده از این نوع امکانات در انتخاب ممنوع است. اما در روشی که امام رحمه الله پیشنهاد کرده است، چنین معضلاتی رخ نمی دهد: در هیئتهای مذهبی، انگیزه افراد دین است و اگر کسی در جمعیت یا هیئتی انتخاب می شود تا نقش بیشتری ایفا کند، برای این است که واقعا تشخیص داده اند او می تواند بیشتر خدمت کند. انگیزه دیگری در این تشکلها نیست. در حزب امکان سوء استفاده از امکانات خارجی، تبلیغات سوء و مسائلی از این قبیل وجود دارد که در هیئتهای مذهبی چنین نیست، یا احتمال بروز آن بسیار اندک است. این دو شکل کار گروهی با یکدیگر قابل مقایسه نیستند. کسانی که در هیئتها شرکت می کنند، انگیزه دینی دارند و می کوشند که ارزش ها و شعایر دینی را خوب بشناسند. آفت بزرگ رقابتهایی است که میان آنان واقع می شود. اگر کاندیدای حزب دیگر از کاندیدای این حزب، اصلح نیز باشد، اعضا به خاطر تصمیم حزب و وفاداری به آن، از کاندیدای حزب خودشان که غیر اصلح است، حمایت می کنند؛ در حالی که در هیئتهای دینی این انگیزه ها ضعیف است.
بنابراین لازم است تشکل های دینی قوی داشته باشیم، اما نه با مدل غربی آن؛ زیرا در اسلام مدل حزب وجود ندارد. اگرچه این شیوه ممکن است محسناتی نیز داشته باشد، ولی جنبه های منفی آن بیشتر، و روش بومی و اسلامی تشکیل هیئتهای مذهبی، بهتر از آن است.
بنابراین برای مقابله با نقشه های دشمنان اسلام، دو حرکت لازم بود که یکی مبارزه با تساهل و تسامح و تقویت روح غیرت و حساسیت دینی بود؛ و دیگری مبارزه با فردگرایی و تک روی. باید این فرهنگ را میان خود تقویت کنیم که برای مبارزه با شیاطینی که کیان، نظام و دین ما را هدف گرفته اند، با کارفردی نمی توان مقابله کرد، بلکه باید به کار جمعی روی آورد. کار جمعی نیز به تشکل، ارتباط و هم بستگی نیاز دارد. اما اگر هیچ راه دیگری غیر از حزب نبود، حزب هم تجویز می شود. امام قدس سره نیز این شیوه را به طور کلی نفی نکرد؛ اما نظر و توصیه اصلی ایشان، همان شیوه ائتلاف هیئتهای مذهبی بود از این روی جوانان مؤمن و دلسوز می باید بکوشند تا در محله خود، مسجدی را که جامعیت و امکانات بیشتری دارد، انتخاب کنند و همه بچه های محل را به آن مسجد دعوت کنند. راه دعوت دیگران و تاثیر نوجوانان بر یکدیگر را نیز خود جوانان به طور طبیعی و به خوبی می شناسند. برای مثال، در کلاس درس شاگرد ممتاز می تواند به تنهایی تمام کلاس را با خود همراه سازد. نوجوانان به خوبی می دانند که در این باره چه باید کرد. لازم است بچه ها تشویق شوند که همه بچه های محل را جمع کنند؛ اما اگر کسی در خط انقلاب نباشد، نخست باید در خارج از هیئت با وی ارتباط برقرار کرد و برای هدایت او کوشید، تا زمانی که می خواهد رسما جزو تشکل شود، بتوان به او اطمینان کرد.
بعد از تشکیل این هیئت ها نیز باید سعی کرد از میان افراد موجود، کسانی که کارآیی بیشتری دارند، کارها را برعهده گیرند، و بیشتر فعالیت کنند: شورا تشکیل دهند، جلسات مشورتی داشته باشند، فکرهایشان را صادقانه با هم جمع کنند، بکوشند خودشان فکر کنند و خودشان تصمیم بگیرند. چنین نظامی، مردمی خواهد بود. مردم سالاری غربی دروغ است و اکثریت مردم کشورهای غربی هیچ نقشی در آن ندارند. مردم سالاری این است که همه مردم یک محل، به دور از تبلیغات فریبنده، تهدید و تطمیع، خودشان تصمیم بگیرند و بدون اینکه اجبار و ترسی در کار باشد، آنچه انجام می دهند، برخاسته از احساس وظیفه باشد. در حکومت مردمی اسلامی، هر کس بر اساس وظیفه دینی خود، فردی را انتخاب می کند که بتواند به اسلام بهتر خدمت کند. اگرچه ممکن است در این شیوه نیز سوء استفادهایی صورت گیرد، این موارد، بسیار کم خواهد بود؛ در حالی که دموکراسی غربی بر سوء استفاده، فریبکاری و تبلیغات سوء به نفع اغراض شخصی استوار است. باید مسلمانان بکوشند تا اجتماعات خود را تقویت کنند، روح محبت را بین خود قوت بخشند و دستورات اسلام را فراموش نکنند. در حدیثی از امام صادق علیه السلام آمده است: فان المؤمن إذا لقی اخاه المؤمن فقال له مرحبا کتب الله مرحبا الی یوم القیامة. فاذا صافحه انزل الله فیما بین ابهامیها مئة رحمة تسعة و تسعین لا شدهما حبا لصاحبه؛[10] هنگامی که مؤمن با برادر مؤمنش ملاقات کند (با او احوال پرسی کند) و به او مرحبا گوید، تا قیامت مرحبا بر او نوشته شود، و هنگامی که با او مصافحه کند، خداوند صد رحمت بر آنها نازل می کند که نود و نه رحمت برای کسی است که دیگری را بیشتر دوست دارد.
بدین ترتیب، اسلام می کوشد مؤمنان و کسانی که هدفی مشترک دارند و بر اساس ایمان به خدا و همکاری در راه تحقق اهداف الهی با هم روابط دوستانه دارند، از عیوب یکدیگر چشم بپوشند و با یکدیگر عاشقانه برخورد کنند. از پیشوایان معصوم علیهم السلام نقل شده است که اگر مؤمنی فقط برای ملاقات مؤمن دیگر به در خانه او برود، خداوند ملکی را می فرستد که برود و از او بپرسد که برای چه کاری به در خانه این مؤمن آمده است. آن فرشته از طرف خدا می آید و می پرسد که شما چه حاجتی داری که در خانه این مؤمن را می زنی. می گوید: آمده ام رفیقم را ملاقات کنم. می پرسد: آیا از او درخواست مالی داری؟ می گوید: نه. باز می پرسد: آیا احتیاج دیگری به او داری؟ می گوید: نه. آن فرشته می گوید: پس برای چه می خواهی او را ببینی؟ می گوید: فقط دلم برای او تنگ شده بود و می خواستم او را ببینم. خدا به فرشته می فرماید که به این مؤمن بگو: ایای زرت و علی قراک؛[11]«تو، به دیدار من آمدی؛ پس پذیرایی و اجر و ثواب تو بر عهده من است». این احادیث نمونه ای از دستورات اسلام در این باره اند. مسلمانان باید بکوشند تا با هم رابطه محبت آمیز داشته باشند، کدورتها را کنار بگذارند و به ریسمان خدا چنگ زنند و اتحاد داشته باشند.
دشمنان اسلام از واژه وحدت نیز سوء استفاده می کنند و هر وحدتی را به هر شکلی که حاصل شود، مطلوب جلوه می دهند. حتی اگر در جایی قدرت در دست نااهلان باشد، برای اینکه وحدت حاصل شود، باید همه تابع آنان شوند تا وحدت حاصل شود. در حالی که اگر چنین وحدتی مطلوب باشد چون اکثر مردم روی زمین کافر و مشرک اند، برای تحقق وحدت باید مسلمانان نیز کافر شوند! همچنین اکنون که اکثر مسلمانان در عالم اسلام غیر شیعه اند، برای وحدت، شیعیان باید از عقیده خود دست شویند؛ در حالی که چنین وحدتی به هیچ روی مطلوب نیست. وحدت بر محور حق مورد تایید است. خدای تعالی در قرآن می فرماید: ان اقیموا الدین و لا تتفرقوا فیه؛[12]دین خدا را بر پا دارند و هرگز تفرقه و اختلاف در دین نکنید.
بنابراین دین را باید معیار قرار داد و گرداگرد آن وحدت ایجاد کرد؛ نه اینکه با بی دینان متحد شد. وحدت با دشمنان جز هلاکت نتیجه دیگری ندارد. ممکن است دو ملاک برای وحدت مطرح شود که بازگشت هر دو به یک چیز باشد. در بخش قوانین، «احکام اسلام»؛ و در بخش اجرا، «ولی فقیه» ملاک وحدت است. برای کسانی که بخواهند واقعا دین در جامعه به دست کسی که ماذون از طرف امام زمان (عج ) است، اجرا شود، این دو ملاک مهم است. حاکمیت قوانین اسلام به دست ولی فقیه، می تواند معیار وحدت باشد. اختلاف سلیقه ها زیاد است و هیچ گاه نیز برطرف نخواهد شد. شیوه های رفتاری مختلف است، و روشهای پیاده کردن اهداف هیچ گاه واحد نخواهد بود؛ اما این دو مورد می تواند ملاک وحدت جامعه باشد. همه بخواهند احکام اسلام اجرا شود، آن هم به دست کسی که اولا، به خصوص در مسائل اجتماعی، اسلام شناس تر از دیگران باشد، و ثانیا، از طرف خدای متعال و اولیای دین ماءذون باشد، تا غاصب نباشد. بنابراین اگر به ولایت فقیه تمسک شد، اسلام نیز هست؛ چون ولی فقیه به غیر اسلام حکم نمی کند. پس می توانیم بگوییم بر اساس محور ولایت فقیه، وحدت حاصل می شود. اما وحدت بر اساس معیارهای دیگری چون دموکراسی، ارزشهای غربی، و آزادی از قید و بند قوانین اسلام، به هیچ وجه صحیح نیست.[13] و هیچ نفعی برای کشور و اسلام ندارد؛ بلکه وحدت بر اساس دین، که اکنون نماد و سمبل آن ولی فقیه است، مورد نظر اسلام می باشد.
از این روی، باید در انتخاب همفکران و همکاران، این اصل را در نظر داشت که آیا اینان خواهان اجرای احکام اسلام اند یا خیر؟ کسان دیگری نیز هستند که برای ترک احکام و شانه خالی کردن از قوانین شریعت مقدس اسلام، قرائت دیگری مطرح می کنند و می گویند: این فهم شماست؛ فهم خود را مطلق نکنید؛ فهمهای دیگری نیز هست. این حرفها چیزی جز «انکار دین » نیست؛ زیرا وقتی احکام جزایی اسلام ترک شد و احکام شرعی آن نیز اعتباریاتی که پایه عقلانی و واقعی ندارد، به شمار آمد، آن گاه چیزی برای دین باقی نخواهد ماند. کسانی که واقعا خواهان اجرای احکام دین و معتقد به قرآن و سنت پیامبر صلی الله علیه و اله باشند و نهضت امام خمینی رحمه الله را که تمام عمر خود را صرف اسلام ناب محمدی کرد، بر حق بدانند، باید خواهان پیاده شدن احکام اسلام باشند؛ البته نه اسلامی که تحصیل کرده های دانشگاه های هاروارد و لندن و آکسفورد ارائه می کنند تا قرائت غربیان را بر ما حاکم سازند، بلکه قرائت خدا، قرائت پیامبر صلی الله علیه و اله، قرائت امامان معصوم علیهم السلام، و قرائت همه علما در طول تاریخ هزار و چهارصد ساله. ما باید این گونه اسلام را بخواهیم؛ زیرا غیر از آن، دیگر اسلام نیست. بیش از یک اسلام وجود ندارد و هرچه غیر از آن باشد، کفر و الحاد است که اسم آن را قرائت دیگری از اسلام گذاشته اند. هیچ گاه اسلام نداشته ایم و در آینده نیز نخواهیم داشت.
در این زمینه توصیه می شود که جوانان مؤمن جلسات مذهبی را احیا کنند و محور آن را مسجد قرار دهند و بکوشند تا همه اهل محل را از کسانی که ایمان به اسلام دارند و خواهان پیاده شدن احکام آن هستند و ولی فقیه را قبول دارند، دعوت کنند؛ با همه مهربان و صمیمی باشند؛ از اشتباهات آنها چشم بپوشند؛ اشتباهات کوچک را به رخ یکدیگر نکشند؛ تا اندازه ای که می توانند به ایشان کمک کنند؛ اگر از مال دنیا نیز دستشان خالی است و نمی توانند کمک مالی کنند، دست کم با زبان خوش آنان را یاری رسانند.
باید همان روحیه ای که در ایام انقلاب، و بعد از آن، در زمان جنگ حاکم بود، و مردم از نان شب خود و فرزندانشان در راه اسلام می گذشتند احیا شود تا هم بستگی بیشتری پدید آید و مسلمانان همچون پیکری واحد شوند: و یؤثرون علی انفسهم و لو کان بهم خصاصة؛[14] با وجود نیازمندی خود، [دیگران را] بر خود ترجیح می دهند.
بعد از تشکیل چنین هیئت ها و تشکل هایی، لازم است درباره تغذیه فکری مخاطبان چاره اندیشید. البته محور اصلی در این تغذیه فکری، قرآن و کلام ائمه اطهار علیهم السلام است و برای توضیح و تفسیر آنها باید از کسانی که صحت فکر آنها، مورد تاءیید شخصیت های اسلامی است، استفاده کرد؛ از جمله کتاب های شهید مطهری که نوشته های این شهید بزرگوار مورد تایید امام خمینی رحمه الله بوده است. با وجود این گونه کتابها، نباید به بهانه مطالب نو، سراغ نوشته هایی رفت که مشکوک اند یا دروغ و خطا بودن آنها آشکار است؛ زیرا این گونه نیست که هر آنچه قدیمی است بد باشد و هر چه جدید است، خوب؛ زیرا قرآن نیز هزار و چهار صد سال پیش نازل شده است. بر عکس امیرالمؤمنین علیه السلام در نهج البلاغه می فرمایند که هر مطلب تازه ای در دین بدعت و ضلالت است.[15] البته تفسیرهای صحیح که مبتنی بر روش تحقیق صحیح باشد و مطالب جدیدی از کتاب و سنت عرضه کند، غیر از نوآوری در دین و تفسیر به راءی است. وظیفه همه علمای اسلام در طول تاریخ همین بوده که آیات قرآن و سنت پیامبر صلی الله علیه و اله را بر اساس روش معقول و معتبر و صحیح، توضیح دهند و تفسیر کنند. آنان هیچ گاه به دلخواه خود و برای رضایت و خشنودی دشمنان اسلام کار نمی کردند.
بنابر این باید تلاش ما این باشد که کتاب و سنت و روح اسلام را بهتر بشناسیم، و بتوانیم شبهاتی را که درباره اسلام مطرح می شود، پاسخ گوییم؛ و در کنار این، با مسائل روز عالم - چه ایران و چه کشورهای دیگر - بیشتر آشنا شویم و تحلیل سیاسی داشته باشیم.
مشکل آنجاست که بیشتر مردم گمان می کنند امر به معروف و نهی از منکر همیشه یک کار فردی است و اگر بخواهیم خدمتی به دین بکنیم، حداکثر لازم است در تظاهرات شرکت کنیم و شعار بدهیم؛ در حالی که این تصوری اشتباه است، و شعار دادن، آغاز کار است. هنگامی که دهه عاشورا تمام می شود، مجالس سینه زنی و عزاداری به تدریج کم و تعطیل می شود، و ما حرارت و شور و شوقی را که در سایه نام سیدالشهدا علیه السلام پیدا کرده ایم، از دست می دهیم؛ در حالی که این برنامه ها باید آغازی باشد برای اینکه کار اصلی ما آغاز شود و آن را ادامه دهیم؛ نورانیتی را که در سایه عزاداری به دست آورده ایم، حفظ کنیم؛ وحدت و همدلی ای را که برای ما میسر شده، تقویت کنیم؛ نه اینکه تا سال بعد، همه چیز را رها سازیم.[16] این جلسات باید ادامه یابند. اما لازم است که محور بحث در آنها یاد گرفتن معارف اسلامی، پاسخ به شبهات و آشنایی با مسائل سیاسی کشور با استفاده از تحلیل های افراد مورد اعتماد باشد. اگرچه عزادرای برای سیدالشهدا علیه السلام روح بخش این جلسات است، باید به یاد داشت که سینه زنی از شب تا به سحر نیز صحیح نیست و ما این کار به هیچ وجه مشکل ما را حل نمی کند؛ زیرا نام سیدالشهدا علیه السلام ما را گرد هم آورد تا اسلام را بهتر یاد بگیریم و با دشمنان آن بهتر مبارزه کنیم.
پی نوشت ها
[1] ر. ک: بیانات مقام معظم رهبری در اجتماع جوانان، 1/ 2/ 1379 (مصلای تهران ).
[2] محمد (47)، 7.
[3] بقره (2)، 185.
[4] پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله فرموده است: لکن بعثنی بالحنیفیة السهلة السمحة؛ «ولی خدا مرا با دین حنیف آسان مبعوث کرده است » (محمدباقر مجلسی، بحار الانوار، ج 22، ص 263، باب 5، روایت 3).
[5] پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله فرموده است: لکن بعثنی بالحنیفیة السهلة السمحة؛ «ولی خدا مرا با دین حنیف آسان مبعوث کرده است » (محمدباقر مجلسی، بحار الانوار، ج 69، ص 309، باب 14، روایت 41).
[6] نهج البلاغه، کلمات قصار، 161.
[7] آل عمران (3)، 103.
[8] محمدباقر مجلسی، بحار الانوار، ج 61، ص 148، باب 43، روایت 25.
[9] نام «هیئتهای مؤ تلفه » از همان زمان پدید آمد، و امروزه این نام، اسم گروهی است که اکنون من درصدد حمایت از آن گروه یا رد آن نیستم.
[10] شیخ صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ص 178.
[11] ر. ک: کلینی، الکافی، ج 2، ص 176.
[12] شوری (42)، 13.
[13] نمونه هایی از این آزادی در کنفرانس برلین ارائه شد و معلوم گشت که اینان به دنبال چه نوع آزادی ای هستند. روزی که ما در دانشگاه تهران گفتیم اینها دنبال چه آزادیهایی هستند، تمام روزنامه ها بر ضد ما بسیج شدند، و شخصیتهای بزرگ مملکت به ما اعتراض کردند. حالا ملاحظه کنید که نماینده آن گروه دانشجویی و سایر گروهکها دنبال چه وحدتی رفتند و چه آزادیهایی را می خواستند و با چه ذلت و خواری این کنفرانس را برگزار کردند. آبروی خودشان و آبروی کشورشان و آبروی مردمشان را ریختند. البته آبروی اسلام و مردم مسلمان بالاتر از این است که این افراد پلید بتوانند بریزند: ولله العزة و لرسوله و للمؤمنین ». آنها به اندازه دهان نجس خودشان، به جامعه اسلامی بی احترامی می کردند.
منافقون (63)، 8.
[14] حشر (59)، 9.
[15] و ما احدثت بدعة الا ترک سنة. فاتقوا البدع و الزموا المهیع. ان عوازم الامور افضلها و ان محدثاتها شرارها (نهج البلاغه، خطبه 145).
[16] به جوانان مؤمن توصیه می کنیم که بچه های محل را در هیئتی پاک و بی غل و غش، سازمان دهی کنند تا دین را بهتر یاد بگیرند و در موقع مقتضی بشود از این اجتماع بهتر استفاده کرد. بعد از اینکه این هیئت قوام یافت، بکوشند تا با هیئت مجاور رابطه برقرار کنند. اگر شهر بیست محله داشته باشد بیست نماینده از هر هیاءتی برای اینکه کار هیئتها را هماهنگ کنند، جمع شوند و شورایی تشکیل دهند، و اگر لازم شد خبری به همه اعضای هیئت برسد، این کار به وسیله همین اعضای شورا طی مدت کوتاهی صورت گیرد؛ چنان که در اوایل انقلاب به همین نحو پیام امام رحمه الله در ظرف یک شب میان مردم توزیع می شد و روح هم بستگی بسیار بالایی میان مردم پیدا شده بود. اگرچه این روحیه را زود از دست دادیم یا اگر به طور کلی هم از دست نداده باشیم، این روحیه بسیار ضعیف شده است. تقویت این روحیه راه پیروزی بر دشمنان اسلام و تقویت روابط انسانی و اسلامی میان کسانی است که به احکام اسلام و ولایت فقیه معتقد باشند. اگر این گونه رابطه ای تحقق یافت و تقویت شد، به یقین نه تنها امریکا، بلکه تمام دنیا نیز اگر متحد شوند، نمی توانند ضربه ای به کشور اسلامی وارد سازند.