نیش پشه‌ی آلوده

قطع نظر از برآمدگی‌های خارش‌دار، نیش پشه ممکن است موجب به وجود آمدن بیماری‌هایی مانند تب زرد، دانگ (dengue)، و مالاریا شود. در این قسمت به عوارض نیش پشه آلوده نگاهی اجمالی می‌اندازیم.
تقریباً در تمام نقاط جهان حدود 3000 گونه پشه وجود دارد. در حالی که پشه‌های نر از شهد گل تغذیه می‌کنند، ماده‌ها بخش‌های تیز دهانی یا خرطوم‌هایی دارند که جهت گزیدن انسان و حیوان سازش یافته‌اند. آنها پروتئین موجود در خون حیوانات خونگرم را می‌مکند، به این دلیل که برای تخم‌گذاری به غذا نیاز دارند. پشه‌های ماده در حین نیش زدن، از بزاق خود به عنوان روان کننده یا ضد لخته شدن خون استفاده می‌کنند. نیش، همراه با بزاق باعث تحریک یا سوزش می‌شود. معمولا، علائم سوزش و خارش مدت زمان کوتاهی به طول می‌انجامد. برخی افراد همچنین ممکن است از خود واکنش‌های آلرژیک نشان دهند. پشه‌هایی که بخاطر نیشهای کثیفشان معروفند، میکروارگانیسمهای بیماری‌زا را نیز با خود حمل می‌کنند.

علائم

نیش پشه معمولاً بی‌ضرر بوده، اما نیش پشه آلوده ممکن است باعث بیماری شود. زمانی که پشه یک انسان یا حیوان آلوده را نیش می‌زند، و سپس همان پشه فرد دیگری را نیش ‌زند، فرد ثانویه ممکن است آلوده گردد. پشه میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا را در بزاق خود به خون قربانی انتقال می‌دهد. پشه بیماری‌هایی مانند مالاریا، چیکونگونیا (chikungunya)، دانگ، تب زرد، آنسفالیت، ویروس غرب نیل، و غیره را منتقل می‌کند. بسیاری از بیماری‌های منتقل شده توسط پشه دارای علائم مشترکی هستند که در ذیل آورده شده‌اند:
• تب
• خارش یا دانه روی پوست
• گلو درد،
• سردرد
• درد بدن
چیکونگونیا با تب ناگهانی همراه با درد شدید مفاصل قابل تشخیص است. علائم دیگر آن سردرد و راش یا بروز دانه‌های پوستی است. درد مفاصل ناشی از این بیماری ممکن است چندین ماه به طول انجامد.
آنسفالیت یک عارضه‌ی پزشکی است که باعث تحریک و التهاب مغز می‌شود. معمولاً، علائمی شبیه آنفولانزا، همچون تب و سردرد را موجب می‌شود. به ندرت ممکن است این عارضه بدتر شده و علائم شدیدی مثل تشنج، گیجی، از دست دادن هوشیاری، و غیره را به وجود آورد. چنین عوارضی باید به عنوان یک مورد پزشکی اورژانسی در نظر گرفته شوند.
تب دانگ علائمی مانند تب بالا، سردرد شدید، بثورات پوستی، درد مفاصل، درد پشت چشم، تهوع و خونریزی خفیف از لثه‌ها را ایجاد می‌کند. به ندرت ممکن است عوارضی مانند تب هموراژیک دانگ ایجاد شود و این عارضه شاید به خونریزی شدید و حتی مرگ بیانجامد.
ویروس غرب نیل در بیشتر افراد مبتلا ممکن است هیچ علامتی را به وجود نیاورد. بعضی افراد ممکن است علایم خفیفی مانند تب، سردرد، ضعف، بثورات پوستی و غیره را از خود نشان دهند. در برخی موارد نادر، این عارضه احتمال دارد بدتر شده و فرد مبتلا ممکن است دچار آنسفالیت و مننژیت گردد.
تب زرد علائمی مانند آنفولانزای خفیف ایجاد می‌کند که می‌تواند با دارو و استراحت مناسب فروکش نماید. با این حال، ضعف ممکن است به مدت چند ماه باقی بماند به ندرت احتمال دارد، این عارضه در بعضی افراد مبتلا بدتر شود، و ممکن است این افراد دچار تب بالا، یرقان و خونریزی شوند. همچنین ممکن است به نارسایی کبد و کلیه‌ها منجر شود. تب زرد همچنین می‌تواند در بسیاری از افراد بدون علامت یا نشانه‌ باشد.
مالاریا می‌تواند علائمی مانند تب بالا و لرز، سردرد، درد عضلانی، استفراغ، و اسهال را بوجود آورد. این عارضه می‌تواند در ظرف 10 تا 20 روز پس از آلوده شدن ایجاد شود. برخی افراد پس از یک سال علائمی از این بیماری را نشان می‌دهند. چنانچه این عارضه درمان نشود، ممکن است عوارض جانی به همراه داشته باشد.
برخی افراد نسبت به نیش پشه آلرژی یا حساسیت دارند. در چنین مواردی، علائمی مانند خارش شدید، بثورات پوستی، تورم، کهیر، جراحات و کبودی و التهاب غدد لنفاوی ممکن است ایجاد شود. همچنین ممکن است به ندرت، واکنش‌های آنافیلاکتیک که تهدید کننده‌ی حیات هستند، ایجاد شوند.

درمان

درمان نیش پشه آلوده ممکن است با توجه به نوع و شدت عفونت متفاوت باشد. به محض مشاهده‌ی علائمی مانند تب، دانه‌های پوستی، درد مفاصل و سردرد بهتر است به پزشک مراجعه نمایید. بهترین کار، در وهله‌ی اول جلوگیری از نیش پشه می‌باشد. پشه‌ها در زمان طلوع و غروب و به هنگام بهار، تابستان و فصول بارانی فعال‌تر می‌باشند. از توری برای پنجره استفاده کرده و از شر آب راکد اطراف خود خلاص شوید. همچنین می‌توانید جهت خلاصی از این حشرات از مواد دافع پشه استفاده نمایید.
پشه در مناطق مرطوب و باتلاقی به سرعت رشد می‌کند. بنابراین، ضرورت دارد که خانه‌ و نواحی اطراف خود را پاکیزه نگاه دارید. گیاهانی وجود دارند که موجب دفع پشه می‌شوند و شما می‌توانید برخی از آنها را در باغ خود پرورش دهید. گیاهانی مانند سدر، گل شمعدانی، علف لیمو، سنبل هندی جهت دفع پشه بسیار مفید می‌باشند. کافور یکی دیگر از راه‌کارهای خانگی جهت دفع پشه است. چند قرص از آن را درون کاسه‌ای پر از آب نگه دارید.
سلب مسئولیت: اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً جنبه‌ی آموزشی داشته و نبایستی به منظور جایگزین توصیه‌های پزشک متخصص در نظر گرفته شود. مراجعه به پزشک خود ایمن‌ترین راه جهت تشخیص و درمان هرگونه بیماری است.