زمان و مکان ظهور امام مهدی (عج)

مقدمه

قبل از هر چیز دیگر باید متذکر شوم که از ابتدای عصر غیبت تا کنون افراد و فرقه هایی بوده اند که به دروغ ادعای مهدویت و یا نیابت از حضرت مهدی(ع) نموده و یا افراد دیگری به آنها چنین نسبتی داده اند. باید توجه داشت که به صرفا دعا و ارائه بعضی شواهد که فاقد دلیل و سندی محکم است دوری کنیم تا در دام افرادی سودجو که از اعتقادات پاک دینی مردم سوء استفاده می کند نیفتیم. به همین دلیل خلاصه و فشرده مطالب این مقاله همه برگرفته شده از آیات قران و فرمایشات پیامبر (ص) و امام معصوم (علیهما السلام )می باشد زیرا هر مطالبی که بر اساس منابع ناموثق باشد پشیزی ارزش نخواهد داشت.

آیا باید با انحراف ها و آسیب ها آشنا شویم؟

مطالب غیر ضروری مانند اطلاع دادن از زمان دقیق ظهور امام عصر (ع) و یا مکان استقرار حضرت، وضعیت ازدواج، تعداد فرزندان یا مقدار حکئمت حضرت (ع)بعد از ظهور غیر از مشغول ساختن اذهان به خود و بازداشتن افراد از بررسی در مباحث کلیدی و مهم مهدویت باز دارد چیز دیگری نیست هم چنین بعضی از افراد پس از خواندن یا شنیدن بعضی از علائم به محض بروز هر حادثه مشابه آن را به نزدیک ترین زمان و مکان ظهور حمل می نمایند ودر اثر این تطبیق های نادرست موجبات بدبینی و یاس و ناامیدی در عموم مردم به وحود می آوردند.

و یا بعضیها همه چیز را در ملاقات با حضرت خلاصه کرده و پس از مدتی تلاش، در اثر عدم ملاقات با ایشان نسبت به اصل اعتقاد خود بدبین می شوند. حال واقع آن است که اگر وظایف خود را به درستی انجام دهیم لازم نیست به دنبال حضرت بگردیم بلکه خود ایشان به سراغ ما می آیند. در روایات معصومین (ع) ضمن تاکید بر صبر و انتظار، از شتاب زدگی در تحقق امر ظهور که موجب یاس و ناامیدی و شک و تردید می شود، نکوهش شده است. به طور نمونه امام جواد (ع) می فرمایند: "لا یهلک فیها المستعجلون" شباب زدگان در امر غیبت هلاک می شوند"از آنجا که مشیت و حکمت الهی بر این تعلق گرفته است که وقت ظهور پنهان بماند، احدی نمی تواند ادعا کند که از وقت ظهور مطلع است. امام باقر(ع) در همین خصوص، در جواب یکی از اصحاب که می پرسید فرمود: "آنان که برای امر ظهور وقت معینی می کنند دروغ می گویند". اما از طرفی اطلاع از زمان ظهور، علاوه بر آنکه حس کنجکاوی انسان ها را ارضا می نماید، ثمرات و برکات مهم تری را نیز به دنبال می آورد که بعضی از آنها عبارتند از:

1-یقین به علم غیبت و به آینده معصومین (عیلهما السلام ): تحقق و رخداد پیش گوئی ها قرن ها پس از بیان آن باعث می شود که شنوده و خواننده ناخواسته به گوینده این بیانات ایمان بیاورد به خصوص در موارد متعددی که مطلب بیان شده بسیار فراتر از سطح فهم مخاطبان و شنوندگان این دست روایات در مقطع صدورشان باشد.

2-افزایش امید به وقوع و قرب ظهور: از آنجا که بسیاری از مطالب مطرح شده در این روایات در مقام بیان و تببین نشانه های ظهورر امام عصر(ع) هستند به طور طبیعی خوانندگان این نشانه ها نسبت به امام عصر (ع)، ظهور ایشان و نزدیک تر شدن این رخداد یقین بیشتریپیدا می کنند.

3-آمادگی برای مواجه شدن با اسیب ها و فتنه ها: دوره آخر الزمان را به طور شاخص با انحراف و بحران، و آسیب ها می شناسند. مسلما افرادی که پیش از وقوع فتنه ها از آمدن آنها خبر دارند خود را برای رویارویی با آن مهیا می کنند به حدی که در مواردی می تواند بدون ذره ای آسیب پذیری آن را پشت سر بگذراند. مثال آمادگی بحران خشکسالی هفت ساله در دوران حضرت یوسف (ع) است که آنها با خوابی و تعبیری توانستند از ان رهایی یابند و حتی از مناطق اطراف خویش مانند کنعان نیز دستگیری نمایند شاید ما هم به طور جدی به مطالعه این گونه مقالات ( زمان و مکان ظهور) بپردازیم بتوانیم به چنین توفیقی دست یابیم.

4-مشهور است که می گویند فهم سوال نیمی از جواب است تا مساله ای را خوب نفهمیم نمی توانیم آن را به درستی حل کنیم با شناسایی و ریشه یابی دقیق مشکلات به راحتی می توان دریافت که چه بر عهده ما است. باید در حال حاضرمتولی انجام چه اموری شویم و هدف پیش روی ما چیست؟ هدفی که باید به آن برسیم و مسیر میان مبدا تا مقصد، همان برنامه ریزی مهم و اساسی است که باید در تمامی عرصه های خرد و کلان آن را لحاظ کنیم و صد افسوس که مورد غفلت ما واقع شده است. امید است با خوشه چینی از این سرمایه های عظیم راه رابیابیم و سالک آن گردیم و به زودی چشمانمان به جمال حجت الهی روشن و منور گردد.

فصل دوم: آیا وقت ظهور حضرت مهدی(ع) معلوم است؟

1-آیا زمان ظهور حضرت مهدی (ع) معلوم است؟

یکی از سوال هایی که از گذشته تا امروز مطرح است سوال از وقت ظهور آن حضرت است و در این زمینه روایات زیادی وجود دارد که ما در اینجا آن را بررسی می کنیم.

وقت ظهور آن حضرت و علم به وقت آن از آن خداوند است و جز او کسی نمی تواند وقت ظهور را تعیین کندو در حدیثی از امام حسن مجتبی (ع) آمده است که فرمود: "از جدم رسول الله پرسیدم که امام امامان بعد از تو چند نفرند؟ فرمود: دوازده نفرند. خداوند علم و فهم مرا به آنها عطا کرد تو ای حسن! یکی از آنها هستی. عرضه داشتم: یا رسول الله قیام قائم ما اهل بیت کی خواهد بود؟ فرمود: ای حسن! حکایت قیام قائم مثل روز قیامت است که علمش نزد خداست و ناگهان فرا می رسد". مفضل بن عمر می گوید: به پیشگاه امام صادق(ع) عرض کردم: آیا برای ظهور مهدی منتظر (ع) وقتی تعیین شد که مردم ان را بدانند؟ فرمود: "نه، خداوند اجازه نداده است که برای آن وقت معینی باشد که شیعیان ما از آن آگاهی داشته باشند. عرض کردم: ای آقای من! چرا نمی توان از وضع آن مطلع شد؟ فرمود: زیرا وقت ظهور او همان ساعتی است که خداوند می فرماید: و یسئلونک عن الساعه ایان مرساها قل انما علمها عند ربی لایجلیها لوقتها الا ه ثقلت فی السموات و الارض لا تاتیکم الا بغته (سوره مبارکه اعراف آیه 186)از تو در مورد ساعت –ظهور – می پرسند که زمان فرارسیدن آن کی خواهد بود؟ بگو علمش در نزد پروردگار من است و هیچ کس جز او نمی تواند آن را آشکار سازد، و آن حتی در آسمان ها و زمین سنگین آمده است و جز به طور ناگهانی به سراغ شما نمی اید. و نیز آن همان ساعتی است که خداوند فرموده است: «یسْئَلُونَکَ عَنِ السَّاعَةِ أَیانَ مُرْساها» از تو در مورد ساعت قیام می پرسند که طلوع آن در چه وقت است؟ " (سوره مبارکه نازعات، آیه 42) و نیز فرموده است " ان الله علم الساعه " علم ساعت – قیامت – در نزد خداوند است. (سوره مبارکه لقمان آیه 34). و هم چنین فرموده است: " فَهَلْ ینْظُرُونَ إِلاَّ السَّاعَةَ أَنْ تَأْتِیهُمْ بَغْتَةً فَقَدْ جاءَ أَشْراطُها فَأَنَّی لَهُمْ إِذا جاءَتْهُمْ ذِکْراهُمْ " آیا آنها جز این انتظاری دارند که ساعت قیام به طور ناگهانی فرا رسد در حالیکه هم تاکنون نشانه های آن آمده است". سوره مبارکه محمد آیه 18. و هم فرموده است: " وَمَا یدْرِیک لَعَلَّ السَّاعَةَ تَکونُ قَرِیبًا " و تو چه می دانی، شاید ساعت قیام نزدیک باشد" سوره مبارکه احزاب آیه 63. و باز فرموده است: " یسْتَعْجِلُ بِهَا الَّذینَ لا یؤْمِنُونَ بِها وَ الَّذینَ آمَنُوا مُشْفِقُونَ مِنْها وَ یعْلَمُونَ أَنَّهَا الْحَقُّ أَلا إِنَّ الَّذینَ یمارُونَ فِی السَّاعَةِ لَفی ضَلالٍ بَعیدٍ"کسانی که در مورد ان (ساعت قیام) شتاب می کنند که آن را باور ندارند، ولی آنان که آن راباور کرده اند، پیوسته با ترس و هراس مراقب آن هستند و می دانند آن حق است. آگاه باش! آنان که در مورد ساعت مجادله می کنند در گمراهی عمیقی هستند" سوره مبارکه شوری آیه 18. این پرسشها و مجادله ها شتاب در امر خدا، شک و تردیدها در فضای الهی، دخالت در قدرت خدا است. اگر به ما گفته شود زمان ظهور دویست سال یا سیصد سال دیگر واقع می شود مردم قسی القلب می شدند و از اعتقاد به اسلام بر می گشتند، اما گفته اند: چه بسیار زود است، چقدر نزدیک است! تا دلها آرام بگیرد و فرج ها نزدیک بدانند. امام زمان (ع) در توقیعی برای اسحاق بن یعقوب نوشته است: "... اما ظهور و فرج مربوط به خداوند است و هر کس وقتی برای آن تعیین کند، دروغ گفته است ".

علاوه بر این روایات، در کتاب های مقدس تورات و انجیل زمانی برای ظهور منجی تعیین نشده است که برای اطمینان خاطر خوانندگان به فرازهایی از آن دو کتاب اشاره می کنیم.

الف)تورات

 "و در ایام آخر واقع خواهد شد. جمیع امت ها به سوی آن روان خواهند شد و او امت ها را داوری خواهد نمود و قوم های بسیاری را تنبیه خواهد کرد ". "اگر چه تاخیر نماید، برایش منتظر باش، زیرا که البته خواهد امد و درنگ نخواهد کرد... بلکه تمام قوم ها و امت ها را نزد خود جمع می کند و برای خویشتن فراهم می آورد "

ب)انجیل

"اما از آن روز و ساعت هیچ کس اطلاع ندارد حتی ملائکه آسمان، پس بر حذر باشید وبیدار شده، دعا کنید، زیرا نمی دانید آن وقت کی می شود و در چه زمان صاحب خانه می آید، در شام یا نصف شب یا بانگ خروس یا صبح. .. اما آن چه به شما می گویئم این است که بیدار باشید".

2- ظهور چه زمانی به وقوع می پیوندد؟

اگرچه اصل ظهور و نشانه های نزدیک شدن آن، از امور مسلم و قطعی است ولی بنا به مصالحی، زمان ظهور مشخص نشده است و هیچ کس جز خداوند از وقت دقیق آن آگاه نیست. بارها اصحاب از امامان معصوم (ع) درباره زمان خروج قائم (ع) پرسیده اند، ولی آنان به صراحت از مشخص کردن آن نهی کرده اند و زمان ظهور را هم چون علم به قیامت، منحصر به خداوند دانسته اند.

فضیل از امام باقر (ع) پرسید: آیا برای ظهور وقت معین شده است؟ امام سه بار فرمود: "کذب الوقاتون" کسانی که وقت تعیین می کنند، دروغ می گویند. نیز امده است: از پیامبر (ص) نیز همین سوال پرسیده شد. حضرت فرمود: مثل ظهور مهدی(ع). هم چون برپایی قیامت است (کسی جز خداوند از وقت آن آگاه نیست).مهدی (ع) نمی آید مگر ناگهانی (منتخب الاثر ص 124 و 224)البته در برخی روایات به گونه ای نشانه های ظهور را بیان می کنند، مانند: "مهدی (ع) قیام نمی کند مگر در سال های فرد، سال اول، سال سوم، پنجم، هفتم، نهم و یا روز شنبه دهم محرم. و یا: در بیست و سوم رمضان منادی ندا می دهد و مردم را به سوی مهدی(ع) فرا می خواند.

شنبه ای که مقارن با عاشورا است

امام محمد باقر(ع) می فرماید: گویا قائم (ع) را می بینیم که روز عاشورا، روز شنبه، بین رکن و مقام ایستاده و جبرئیل پیش روی او ندا می کند: بیعت برای خدا است. پس زمین را پر از عدل می کند همان گونه که پر از ظلم و جور شده باشد. امام جعفر صادق(ع) می فرماید: قائم(ع) در شب بیست و سوم ماه رمضان، به نام شریفش ندامی شود و در روز عاشورا، روزی که حسین بن علی (ع) در آن کشته شد قیام خواهد کرد. در روایات دیگر نیز آمده است که ظهور، صبح روز شنبه و عاشورا می باشد که حضرت حجت (عج) پس از طلوع آفتاب، پشت مقام حضرت ابراهیم (ع) دو رکعت نماز به جا می آورند، میان رکن و مقام ایستاده و اولین خطبه خود را به گوش جهانیان می رساند و پس از معرفی خود، مردم را به بیعت دعوت می کند. در محرم آخرین سال غیبت اتفاق رخ می دهد(طبق روایات) نهم محرم در مکه سیصد و سیزده یار حضرت جمع می شوند و دهم محرم روز ظهور حضرت است در مکه، که حضرت بین رکن و مقام خطبه می خواند، آن گاه یاران حضرت با ایشان بیعت می کنند و ندای جبرئیل نیز در این روز شنیده می شود. دوازدهم تا پانزدهم محرم در مدینه منوره حمله سپاهیان سفیانی صورت می گیرد که شهر را تاراج می کنند و مقبره مطهر حضرت رسول(ص) را تخریب می نمایند. پانزدهم محرم نیز بین مکه و مدینه، سپاه سفیانی در بیابان بیداء فرو می روند. از روایات و متون تاریخی استفاده می شود امام زمان (ع) در حالی ظهور می کند که گوینده ای از آسمان صدا می زند: "ای مردنم زمان حکومت جباران به پایان رسید، بهترین امت محمد(ص) قیام کرده است به وی ملحق شوید:. آنگاه نجیبانی تاز مصر، شام و دسته هایی از عراق، در رکن و مقام با حضرت بیعت می کنند. پیامبر اسلام (ص) فرمود: "یا علی، هنگامی که قائم ظهور می کند که 313 نفر به تعداد مردان جنگ بدر به گرد وی اجتماع کنند". از امام صادق(ع) سوال شد که: امام زمان (ع) چگونه ظهور می کند؟ فرمود: با میراث رسول(ص) سپس سوال شد: میراث رسول چیست؟ فرمود: شمشیر، زره و عمامه و عبا و عصاو پرچم و زین و برگ اسب پیامبر (ص). یعنی حضرت با بهره گیری از وسایل و ابزار مذکور ظهور می کند.

از بعضی از روایات استفاده می شود که امام زمان (ع) از مکه ظهور می کند. امام باقر(ع) فرمود: قائم (ع) ما با سیصد و سیزده نفر از یاران خود در ذی طوی (کوهی مجاور شهر مکه) منتظر قیام است تا ان موقع که به حجر الاسود تکیه زند و پرچم آویخته را به احتزاز در آورد. در برخی روایات دیگر آمده است که امام زمان (ع)در هنگام ظهور به کعبه تکیه زده و سیصد و سیزده نفر گرد او اجتماع می کنند و حضرت این آیه را می خواند "بقیه الله خیر لکم ان کنتم مومنین " آن گاه ده هزار نفر حضرت را همراهی نموده، به سوی مدینه حرکت می کنند. امام صادق (ع) در تفسیر آیه شریفه "و لا یقولون متی هذه الفتح ان کنتم صادقین " سوره مبارکه سجده آیه 28. می فرماید: اگر راست می گوئید این فتح و پیروزی کی می خواهد بود؟روز فتح روزیست که دنیا به دست قائم (عج) فتح می شود، آن روز کسیکه ایمان سودمند آن ایمان است. ایمانی که سابقه دارد و همراه با انتظار ظهور باشد، خداوند مقام و منزلت آنان را بالا می برد و آن پاداش دوستداران اهل بیت است.

3- چرا دوران غیبت اینقدر طولانی است؟

به چند دلیل می شود به این سوال پاسخ داد، پیامبر اکرم (ص) می فرماید:" لابد للغلام من غیبه، یخاف فیها القتل!!"

1-"به ناگزیر او باید غایب شود، که در آن مدت ترس از قتل است"

"مَثَل قائم ما مَثَل قیام قیامت است که وقت آن را جز خدای تبارک و تعالی نمی داند و به واحدی آشکار نسازد... جز به صورت ناگهانی پیش نخواهد آمد.

2-غیبت طولانی حضرت مهدی(ع) نشانه آن است که مردمان این قرون متمادی شایستگی آن را ندارند که یاور حضرت مهدی(ع) باشند.

3-اگر انسان تلخی ظلم را نچشیده باشد نسیم عدالت را تشخیص نمی دهد. از اینجاست که می بینیم پذیرش چنین زمامداری آسان نیست. بلکه لازم است وعده خدا فرا رسد حق ظاهر شود و باطل نابودگردد تا همگان چنین نظامی را پذیرا شوند. سخن کوتاه کنیم: به طوریکه حضرت بقیه الله در آن روز یکی از الطاف بی پایان خدای متعال است، غیبت او نیز امروز یکی از الطاف بیکران خدای تبارک و تعالی است. در قران مجید در سوره مبارکه اسری چنین آمده است.«وَقُلْ جَاءَ الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ إِنَّ الْبَاطِلَ کانَ زَهُوقًا؛ بگو حق آمد و باطل نابود شد همانا باطل نلابود شدنی است.»ابن شهر آشوب- در کتاب مناقب آورده: خوارزمی در اربعین، ابوبکر خطیب در تاریخ، محمد بن الصباغ در فضائل، طبری در خصائص، از جابر نقل نموده که گفت: با پیامبر (ص) وارد مکه شدیم، اطراف کعبه سیصد و شصت بت نصب و بتی بزرگ در صدر خانه مقرر، حضرت به علی (ع) فرمود: بر پشت من بالا بر و برای انداختن هبل، حضرت علی (ع) عرض کرد: حضرت بر من بالا رود، و چون رسول (ص) بر پشت من قدم گذاشت تاب نیاوردم به سبب عظمت رسالت، و من بر کتف رسول (ص) بالا رفتم، قسم به خدایی که دانه را به اسمان می شکافد و خلق می فرماید انسان را، اگر می خواستم دست خود را به آسمان رسانم می توانستم. هبل و بتان را انداخت به طوری که دیوارها متزلزل شد و ایه شریفه ( و قل جاء الحق و زهق الباطل...) نازل شد. و در تفسیر برهان – ابوحمزه از امام محمد باقر(ع) نقل می کند که فرمود: ( و قل جاء الحق. ..) هنگامی که دولت قائم (ع) قیام کند دولت باطل نابود می شود. و در خرائج- از حکیمه خاتون نقل شده: وقتی حضرت قائم(ع) متولد شد در ذراع راست او نوشته بود (جاء الحق و زهق الباطل....).از این آیه برمی آید که چرخ گردون همواره به کام ستمکاران نمی چرخد و کابوس خفقان و اختناق برای همیشه افق زندگی را تیره و تار نمی سازد بلکه روزهایی در پیش است که طومار ستم در هم می پیچد و پرچم حق بر فراز سراسر گیتی به اهتزاز در می آید. امیر المومنان (ع)می فرماید: در میان شبهه و فتنه ظهور می کند تا آشکار گردد و آوازه اش بلند می شود و کارش نمایان می گردد. به نام و کنیه و نسبش در میان آسمان و زمین ندا می شود و نام او را در زبان دوست و دشمن می چرخد تا حجت تمام شود و همگان او را بشناسند. آنقدر نام و کنیه و نسب او به زبان ها جاری خواهد شد تا برای احدی ابهامی باقی نباشد همه اینها برای این است که حجت بر همه تمام می شود آنگاه خداوند او را ظاهر می گرداند چنانکه جدش پیامبر وعده داده است و آن در ضمن این ایه شریفه است سوره مبارکه توبه آیه 34: "هو الامام الذی یظهر علی الدین کله و هذا من الذی تاویله بعد تنزیله" " او امامی است که به دست او دین بر همه ادیان پیروز خواهد شد و این از آیاتی است که تاویلش بعد از تنزیل آن تحقق خواهد یافت. سعید بن جبیر نیز در تفسیر این آیه می گوید: او مهدی از اولاد فاطمه است. قران کریم در سوره مبارکه حج – آیه 41 می فرماید: «الَّذینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّکاةَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ وَ لِلَّهِ عاقِبَةُ الْأُمُورِ؛همان کسانی که وقتی در زمین به آنها قدرت بخشیدیم، نماز را برپا می دارند و زکات را می دهند و امر به معروف و نهی از منکر می کنند و پایان همه کارها از ان خداست.»امام محمد باقر (ع) در باره آیه شریفه الذین ان مکنهم. .. فرمود: این ایه از آن ال محمد علیهم و مهدی (ع) و یارانش می باشد. خداوند ایشان را بر مشارق زمین و مغارب آن مسلط می سازد و دین خود را آشکار می کند و به وسیله او و یارانش بدعت را می میراند، چناننکه سفاهت و نادانی، حق را میرانده بود و تا اینکه اثری از ظلم و ستم دیده نشود. " و بامرون بالامعروف ینهون عن المنکر و لله عاقبه الامور".

امیر المومنین علی (ع) درروایتی پایمردان و ثابت قدمان را نوید می دهد که در یک چنین روز مسعودی گرد هم خواهند آمد که آن روز برای دشمنان اهل بیت روز بسیار سخت و دشواری است و توضیح داده که تا نشانه های ظهور دیده نشده از جای برنخیزند که طعمه گرگان می شوندو در حدیث دیگری توضیح می دهند که برای اهل بیت فقط یک پرچم است تا آن پرچم به اهتزاز در نیامده زیر هیچ پرچم دیگری گرد نیایند. هر کس بر آن پرچم پیشی بگیرد دزدیده می شود و هر کس از آن عقب بماند هلاک می گردد، و هر کس از آن پیروی کند به آن می پیوندد روی آن پرچم نوشته می شود "البیعه لله" بیعت مخصوص الله است" از امام باقر (ع) چون پرچم او به اهتزاز درآید، میان مشرق و مغرب با نور آن روشن می شوند و خداوند دستش را سر بندگان می گذارد دیگر مومنی روی زمین نمی ماندجز اینکه قلبش از آهن پاره سخت تر و نیرومند تر می شود هر مومنی نیروی 40 مرد پیدا می کند و هیچ مومنی نمی ماند جز اینکه شادی و سرور به دلش راه می یابد. پرچم او مخمل مشکی چهار گوش که درازای آن کمی بیشتر از پهنای آن است از روزیکه پیامبر (ص) وفات کرده این پرچم باز نشده و باز نخواهد شد تا روزیکه مهدی(ع)ظهور کند و این پرچم از جلو راست و چپ مسافت یک ماه را رعب آن فرا می گیرد. پیراهن پیامبر (ص) –زره بزرگ و فراخ پیامبر وعمامه سحاب آن حضرت رابه سر می گذارد و ذوالفقار را به دست می گیرد و هشت ماه آن را بدون غلاف در دست نگه می دارد. ظهور با معجزات و با هرات به دست مبارک حضرت مهدی(ع) بسیار طبیعی است تا ثابت شود که او حجت خداست چنانکه امیر المومنین (ع)می فرماید:در اخر الزمان خداوند مردی را بر می انگیزد که او را با فرشتگانش تائید می کند و یارانش را محافظت می کند و او را با آیات و معجزات یاری می کند و بر سر تا سر زمین مسلط می گرداند تا همگان در برابر او خواه ناخواه تسلیم شوند. زمین را با قسط و عدالت و نور و برهان پر می کند، طول و عرض جهان به تسلط او در می آید در روی زمین کافر نمی ماند جز اینکه ایمان می آورد شخص ناشایستی نمی ماند جز اینکه به صلاح و تقوی می گراید. امام صادق(ع) در مورد خسف بیدا چنین می فرماید: هنگامی که سفیانی دوازده هزار از سپاهانش را به دنبال حضرت مهدی(ع) از مدینه رهسپار مکه می کند در سرزمین بیداد، به زمین کشیده می شوند.

امیر المومنین با قاطعیتی هر چه تمام تر از فتوحات حضرت مهدی(ع) سخن می گوید: " برای مصر منبری می سازم، دمشق را سنگ به سنگ ویران می کنم و یهود را از همه سرزمین های عربی بیرون می نمایم و جامعه عرب را با این عصایم می رانم. همه اینها را مردی از تبار من انجام می دهد". از این حدیث استفاده می شودکه یهود اشغالگر با تلاش خود برای اقامت گزیدن در کشورهای عربی ادامه می دهند و در بیشتر کشورهای عربی برای خود جای پایی باز می کنند. سپس با ظهور حضرت مهدی(ع) همه نقشه هایشان نقش بر آب می شود و ریشه فاسد شان از همه ممالک اسلامی کنده می شود. چنانکه در کتب مقدسه شان نیز آمده خود برای آن واقف و از آن نگران هستند.

س. آیا جهان از ظهور حضرت شادمان می شود؟

از روایات فهمیده می شود که قیام حضرت مهدی(ع)موجب خرسندی اهل زمین و آسمان و حتی مردگان می شود. رسول خدا(ص) می فرمایند: همه اهل آسمان و زمین، پرندگان و حیوانات درنده و میان دریا، از ظهور حضرت مهدی(ع) شاد و خرسند می شوند. حضرت علی(ع) می فرماید: هنگامی که مهدی(ع) ظهور می کند نام مبارکش بر سر زبان ها خواهد بود و وجود مردم سرشار از عشق به مهدی (ع) است و به طوری که جز نام او هیچ نامی در یاد و زبان آنها نیست و با دوستی او روح خود را سیراب می کنند. حضرت رضا(ع) درباره گشایش پس از ظهور می فرمایند: در آن هنگام گشایشی بر مردم می رسد، به طوری که مردگان آرزوی زندگی دوباره می کنند.

امام صادق (ع) نیز درباره پس از ظهور حضرت می فرمایند: هیچ مومنی در قبر نمی ماند مگر اینکه شادی و سرور در قبرش وارد می شود، به گونه ای که مردگان به دیدار یکدیگر می روند و ظهور حضرتش را به همدیگر تبریک می گویند. در روایات متعددی آمده است: هنگامی که حضرت ظهور می فرماید، دو رکعت نماز در پشت مقام می خواند و با تلاوت این آیات با خدای خود مناجات می کند: " امَّنْ یُجِیبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ یَکشِفُ السُّوءَ "این حدیث به همین تعبیر از امام صادق(ع) نیز روایت شده است با این تفاوت که در پایان می فرماید: " نَزَلَتْ فِی الْقَائِمِ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ علیه السلام، هُوَ وَ اللَّهِ الْمُضْطَرُّ إِذَا صَلَّی فِی الْمَقَامِ رَکْعَتَیْنِ- وَ دَعَا اللَّهَ فَأَجَابَهُ وَ یَکْشِفُ السُّوءَ وَ یَجْعَلُهُ خَلِیفَهً فِی الْأَرْض "این آیه در حق قائم (ع) نازل شده است، که سوگند به خدا "مضطر" اوست که هر وقت دعا کند خدا دعایش را مستجاب می کند و گرفتاریش را برطرف می سازد و او را در روی زمین جانشین قرار می دهد"

4- زمان دقیق ظهور امام عصر (ع) از روایات معصومین علیهم السلام

روایات متعددی برای روز ظهور حضرت مهدی(ع) وارد شده است که هر کدام به روزی از روزهای هفته یا مناسبتی مانند (عاشورا و نوروز) اطلاق شده، البته که این روایات با هم دیگر مانع الجمع نیستند. از طرفی برخی روایات به ظهور امام زمان (ع) 

در روز جمعه و برخی دیگر به روز شنبه تاکید کرده اند. گرچه در این مورد نیز علی الظاهر اختلاف بین روایات است ولی در حقیقت یکی به روز ظهور و حرکت و قیام امام زمان (ع) و دیگری به استقرار حکومت حضرت اشاره دارد.

زمان ظهور سر الهی است

در فرهنگ مهدویت یکی از موضوعات مهم و مورد توجه، مساله وقت ظهور است ائمه معصومین (ع) نیز همواره مسائل مربوط به حضرت مهدی(ع) به ویژه زمان ظهور را از اسرار الهی دانسته و وقت گذاران را تکذیب کرده اند. با سیری کوتاه در بوستان کلاام الهی و بیانان نورانی ائمه اطهار علیه السلام درباره وقت ظهور، به مطالب ذیل برخواهیم خورد.

1-علم و آگاهی از زمان دقیق ظهور تنها به خداوند اختصاص دارد.

2-همواره معصومین (ع)ما را از تعیین وقت و وقت گذاری درباره ظهور حضرت مهدی(ع) بر حذر داشته و وقت گذاران را تکذیب کرده اند.

3-روایات فراوانی رخداد ظهور را ناگهانی دانسته و احادیث دیگری اصلاح امر فرج را یک شبه ذکر کرده است.

4-اگرچه پنهان بودن زمان ظهور از اسرار الهی است و حکمت الهی اقتضا می نماید این وقت نزد مردم مجهول و مکتوم باشد ولی در بعضی روایات به پاره ای از حکمت های آن اشاره شده و تا حدودی محدوده زمانی آن معین گشته است.

5-با مراجعه به کلام نورانی معومین(ع) می توان چگونگی آگاه شدن حضرت مهدی(ع) از هنگام ظهور را به راحتی دریافت. از روایاتی که علم به زمان ظهور را ویژه خداوند دانسته، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

در روایات مشهوری آمده است: "وقتی دعبل، شاعر معهروف شیعه، در محضر امام رضا(ع) در ضمن قصیده ای، سخن از ظهور و قیام حضرت مهدی(ع) بر زبان جاری ساخت، آن حضرت در حالی که اشک از دیدگانش جاری بود، رو به دعبل کرد و فرمود: ای دعبل همانا روح القدس بر زبانت این دو بیت را جاری ساخت آیا می دانی امام کیست؟ و چه زمانی قیام می کند؟ آن گاه خود آن حضرت به معرفی امام مهدی(ع) پرداخت. سپس درباره ظهورش چنین فرمود: "و اما متی فاخباره عن الوقت..." " اما اینکه "چه زمانی ظهور خواهد کرد" این خبر دادن از وقت است. پدرم از پدرش و ایشان از پدرانش از رسول گرامی اسلام (ص) نقل کرده اند که وقتی از آن حضرت سوال شد: ای رسول خدا! ای رسول خدا چه زمانی قائم از ذریه شما ظهور می کند؟ آن حضرت فرمود؟ مَثَل او مانند قیامت است که [خداوند درباره زمان وقوع آن چنین فرمود: هیچ کس جز او به هنگامش آن را آشکار نمی سازد. این امر بر اهل آسمان و زمین دشوار است، جز به صورت ناگهانی به سراغ شما نمی آید".اعراف 187. (عیون اخبار الرضا، ج2، ص266).از آنجایی که ان حضرت، مخفی بودن رزمان ظهور را همانند زمان قیامت و رستاخیز قلمداد فرموده است، همان گونه که علم به زمان قیامت فقط در اختیار خداوند است. در احادیث فراوانی از ظهور حضرت مهدی(ع) در کنارقیامت یاد شده است، از این رو، برخی از ویژگی های آن همانند رستاخیز است خداوند در ادامه آیه یاد شده، علم به قیامت راحتی از پیامبر خود منتفی ساخته است: "از تو می پرسند، چنان که گویا تو از چون و چند آن آگاهی، بگو همانا علم نزد خداوند است ". نه تنها این از اولین پرسیده شده و آن این گونه جواب فرمود که علم به زمان ظهور نزد خداونداست بلکه وقتی از آخرین معصوم نیز چنین پرسشی شد، آن حضرت در ضمن توقیعی این سان جواب داد: "و اما ظهور فرج همانا در اختیار خداوند متعال است و وقت گذارآن دروغ گفتند ".(کتاب الغیبه، ص261).پس روشن می شود که زمان ظهور یکی از اسرار الهی است واندیشه و فکر بشر از رسیدن به آن سخت کوتاه و ناتوان است.

روایات متعدد در باره رور قیام حضرت مهدی(ع) وجود دارد. در برخی، از نوروز به عنوان روز قیام یاد شده است. برخی احادیث دیگر روز عاشورا را روز قیام ذکر کرده است. در تعدادی از روایات روز شنبه و در تعدای دیگر روز جمعه روز تعیین قیام است. در همزمانی نوروز با عاشورا اشکالی به نظر نمی رسد، زیرا نوروز طبق سال شمسی و عاشورا بر اساس سال قمری محاسبه می شود و یکی شدن این دو روز امکان پذیر است و هم زمانی این دو روز با جمعه یا شنبه نیز ممکن است و آن چه مشکل و متعارض به نظر می رسد، ذکر دو روز از هفته به عنوان قیام است؛ ولی می توان این دسته از روایات را نیز توجیه کرد؛ زیرا اگر سند این روایات صحیح باشد در غیر این صورت احادیثی که جمعه را روزظهور حضرت تعیین کرده است بر روز قیام و ظهور حمل می شود و روایاتی را که شنبه را روز قیام می دادند بر استقرار و تثبیت نظام الهی و نابودی مخالفان تفسیر می شود و باید توجه داشت که روایاتی که شنبه را روز قیام می داند، از نظر سند مورد تأمل است؛ ولی روایتی که جمعه را ذکر کرده است از این نظر ایرادی ندارد. و در روایات بسیاری ذکر شده است که ظهور امام زمان (ع) در روز فرد و در سال فرد تحقق پیدا خواهد کرد.

در سوره مبارکه عصر

وَ الْعَصْرِ * إِنَّ الْإِنْسانَ لَفی خُسْرٍ * إِلاَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ تَواصَوْا بِالْحَقِّ وَ تَواصَوْا بِالصَّبْرِ

به عصرسوگند، که انسان ها همه در زیانند، مگر کسانی که ایمن آورده اند و عمل صالح انجام می دهند و یکدیگر را به حق سفارش کرده و یکدیگر برا به شکیبایی و استقادمت توصیه نموده اند

مفضل ابن عمر از امام صادق (ع) نقل می کند: و العصر در سوره مبارکه عصر خروج حضرت قائم (عج) و تواصوا بالصبر شکیبایی و استقامت در زمان نبود حضرت حجت (ع). (در بعضی از روایات آمده والعصر منظور عصر ظهور مهدی(ع) است که در آن عصر، حق بر باطل به طور کامل غلبه می کند)

در سوره مبارکه نحل آیه 1

« أَتی أَمْرُ اللَّهِ فَلا تَسْتَعْجِلُوهُ سُبْحانَهُ وَ تَعالی عَمَّا یشْرِکُونَ؛ فرمان پروردگار فرا رسید پس در آن عجله نکنید خداوند منزه و بلندمرتبه تر از آن است که برایش شریک می گیرند. »

در روایات معصومین (ع) ضمن تاکید بر صبر و انتظار، از شتاب زدگی در تحقیق امر ظهور که موجب یاس و نامیدی و شک و تردید می شود، نکوهش شده است. به طور نمونه امام جواد(ع) می فرماید: "یهلک فیها المستعجلون" (شتاب زدگان در امر غیبت هلاک می شوند "

از آنجا که مشیت و حکمت الهی براین تعلق گرفته است که وقت ظهور پنهان بماند، احدی نمی تواند ادعا کند که از وقت ظهور مطلع است.

 

فصل سوم: زمان و مکان بعد از ظهور

 

1- اولین خطبه حضرت مهدی(عج)

حضرت در روز موعود وارد مسجد الحرام می شود دو رکعت نماز رو به کعبه و پشت به مقام ابراهیم (ع) به جا می آورد وپس از دعا به درگاه خداوند به نزدیک کعبه رفته و با تکیه بر حجر الاسود رو به جهانیان کرده و نخستین خطبه تاریخی خود را انشا می کند و حضرت پس از حمد و صلوات و سلام بر آستان پیامبر اکرم (ص) و خاندانش چنین می فرماید: ای مردم ما برای خداوند از شما یاری می طلبیم کیست مرا یاری کند؛ آری ما خاندان پیامبران محمد مصطفی هستیم و سزاوازترین و نزدیکترین مردم نسبت به خدا و ایشان و همین طور راجع به نوح (ع) و ابراهیم (ع) و محمد (ص) دیگر پیامبران و کتاب خداوند که به هر کدام از دیگر مردم اولی هستم. مگر خداوند متعال در کتابش نفرموده است: "به راستی که خداوند آدم و نوح و خاندان ابراهیم و خاندان عمران را بر جهانیان برگزیده خاندانی که برخی از آنها از بعضی دیگرند و خداند شنوا و دانا است "

من بازمانده آدم و ذخیره نوح و برگزیده ابراهیم و عصاره وجود محمد(ص) هستم. هر کس درباره سنت خدا با من محاجه کند من سزوارارترین مردم نسبت به آن هستم. هر که امروز کلام مرا بشنود، به خداوند متعال قسم می دهم که به غایبان برساند، به حق خداوند متعال و رسول گرامی اش وحق خودم از شما می خواهم [به ما رو کنید] که حق خویشاوندی رسول خدا(ص) را بر گردن شما دارم. شما ما را یاری کنید و در مقابل آن ها که به ما ظلم می کنند، حمایت کنید که اهل باطل به ما دروغ بستند... از خدا بترسید و خدا را درباره ما در نظر داشته باشید و. ما را خوار نکنید. یاری مان کنید و تا خداوند شمارا یاری فرماید.

امام صادق در ترسیم آن روز با شکوه می فرماید:

نخستین چیزی که به زبان می آورد،؛ تلاوت این آیه شریفه است:

" بقیة الله خیر لکم ان کنتم مؤ منین " سوره هود، آیه 86

آنچه خدا برای شما باقی می گذارد برای شما بهتر است. اگر مومن باشید و من بر شما نگهبان نیستم.

بقیه الله من هستم، حجت خدا وجانشین او در میان شما، من هستم. هیچ مسلمانی در روی زمین نمی ماند جز اینکه عرضه می دارد: سلام بر تو ای یکتا باقی مانده خدا برروی زمین. آن گاه اهل حلّ و عقد که ده هزار نفر هستند، در اطراف او حلقه می زنند، در روی زمین جز خدای تبارک و تعالی هیچ معبودی از بت و غیر آن نمی ماند، جز اینکه در آتش می سوزند. شاید مراد از آتش صاعقه آسمانی باشد و ممکن است شعله های خانمانسوز جنگ جهانی و یا منطقه ای باشد که بت های چوبی و فلزی و گوشتی را در آتش خود خواهد سوزانید.

درقران کریم سوره مبارکه نمل آیه62 می فرماید:

أَمَّنْ یجیبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ یکشِفُ السُّوءَ وَ یجْعَلُکمْ خُلَفاءَ الْأَرْضِ؛ آیا کسی که دعای مضطر را اجابت می کند و گرفتاری رابرطرف می نماید و شما را خلفای زمین قرار می دهد.

امام صادقی(ع) فرمود: همانا قائم (ع)هنگامی که خروج می کند داخل مسجد الحرام می شود و رو به قبله و پشت به مقام کرده، دو رکعت نماز می گذارد، سپس می ایستد و می گوید: ای مردم من شایسته ترین مردمان به آدم هستم، ای مردم من شایسته ترین مردم به ابراهیم هستم. ای مردم من شایسته ترین مردم به اسماعیل هستم، ای مردم من سزاوارترین مردم به محمد (ص) هستم. پس دو دستش را بلند کرده و دعا و تضرع می نماید تا به صورت افتد و آن سخن پروردگار است: امن یجیب المضطر. ..

امام باقر(ع) درباره سخن پروردگار عز و جل:امن یجیب المضطر اذا ذعا و یکشف السوء فرمود: این ایه در باره مقام ال محمد (ص) نازل شد. هنگامی که خروج می کند، عمامه بر سر می گذارد.

 

2- اولین بیعت کننده با حضرت مهدی(ع)

امام صادق (ع) فرمود: اولین بیعت کننده با قائم (ع) جبرئیل (ع) است که به صورت پرنده ای سپید نزول می کند و با او بیعت می کند و پس حضرت مردمی را بر بیت الله الحرام –مکه- و مردمی را بر بیت المقدس می گمارد پس به صورتی فصیح و بلیغ که همه مخلوقات آن را می شنوند ندا می دهد:

" أَتَی أَمْرُ اللَّهِ فَلَا تَسْتَعْجِلُوهُ " آن امر ما، ولایت ما و پروردگار عزو جل است. پس درباره آن شتاب و عجله نشود و آن گاه صدای دیگر از سوی قرص خورشید شنیده می شود که همه مخلوقات آسمان ها و زمینها ان را می شوند. بانگ می زند: "هذا مهدی ال محمد (ص) بایعقوه و لا تخالفوا امره "

این مهدی ال محمد(ص) است که با او بیعت کنید و از فرمان او سرپیچی نکنید.

آمدن صدا از سوی قرص خورشید نیز در عصر ما نیز شگفت آور نیست، زیرا تا کنون ده ها سفینه فضایی، میلیون ها کیلومتر از زمین دور شده و هزاران فیلم و گزارش از شگفتی های جهان تهیه کرده و به ساکنین زمین ارسال نموده اند. امروزه با این ابزار موجود آمدن فیلم و گزارش از کرات بالا عجیب نیست، کجا رسد به صدایی که با قدرت خدا و به طریق اعجاز انجام پذیرد.

زمانیکه حضرت ظهور می کند حضرت جبرئیل و میکائیل و فرشتگان در حالیکه صف کشیده اند بر او فرود می آیند. جبرئیل می گوید: ای سرور من، فرمان تو مطاع و امر تو نافذ است امام (ع) دستش را به صورت جبرئیل می کشد و این ایه را تلاوت می کند: الحمد الله الذی صدقنا وعده، و اورثنا الارض نتبوا من الجنه حیث نشاء فنعم اجر العالمین. سوره مبارکه زمر آیه 74.

وَ قالُوا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذی صَدَقَنا وَعْدَهُ وَ أَوْرَثَنَا الْأَرْضَ نَتَبَوَّأُ مِنَ الْجَنَّةِ حَیثُ نَشاءُ فَنِعْمَ أَجْرُ الْعامِلینَ؛ ستایش ها ویژه خداست که درباره ما به وعده اش وفا کرد و زمین را به ما میراث داد و که هر جائی از بهشت را بخواهیم جای خود قرار می دهیم، چه نیکوست پاداش عمل کنندگان.

ای یاران و نزدیکان من! ای کسانیکه شما را پیش از ظهورم برای یاری من در روی زمین مهیا فرموده، در حالیکه فرمان می برید به سوی من بشتابید. آنها که در شرق و غرب جهان و یا در رختخواب خود هستند بانگ امام را می شنود. همین یک بار صدا به گوش آنها می رسد و همگی به سوی او می شتابند به یک چشم بر هم زدن همگی نزد او گرد می آیند و این اجتماع پر شکوه اندکی پیش از طلوع خورشید اتفاق می افتد"

در عصر ما تصور اینکه آن ندای روح بخش امام عصر(ع) در اقطار و اکناف جهان به گوش یاران 313 گانه اش برسد مشکل نیست، زیرا ابزارهای مشابهی در جان هست که با رادار و بی سیم و غیر آن با نقاط مخصوص تماس گرفته می شود و اگر چه صدای امام (ع) بدون ابزار مادی یا وسایل مدرنتری خواهد بود که باابزار امروزی قابل مقایسه نیست و حضور آن ها در یک چشم به هم زدن در حرم الهی با قدرت خدا و اعجاز حضرت بقیه الله بدون ابزار مادی و یا با وسایلی بسیار مجهز تر و مدرن تر از هواپیماهای امروزی خواهد بود.

3- حضرت مهدی (ع) په ویژگی هایی دارد تا در برابر قدرت نظامی جهان بایستد؟

با استمداد از آیات و روایات استفاده می شود که ظهور مبارک حضرت ولی عصر(ع) بر اساس قدرت بی نهایت خداوند صورت می گیرد. از این رو خداوند تمام ابزار و امکانات غلبه و پیروزی را در اختیار آن ولی الله الاعظم قرار می دهد که از جمله آنها میراث های گرانبهای پیامبران الهی از قبیل: انگشتر سلیمان (ع)، پیراهن مخصوص حضرت آدم (ع)، عصای حضرت موسی (ع)، شمشیر و پیراهن حضرت محمد(ص) و دیگر مواریث انبیای الهی است. این ابزار و امکانات خارق العاده که مافوق تصور هر انسانی است در دست هر کس قرار داده نمی شود بلکه منحصرا در اختیار امام معصومی قرار می گیرد که بر هوای نفس خود تسلط داشته و هر گز دچار لغزش و اشتباه نمی شود و برای اصلاح جهانی ذخیره شده است. در حدیثی ازپیامبر اکرم (ص) نقل می کنند که درباره بعضی از فتوحات حضرت مهدی (ع) فرمود: زیورهای بیت المقدس، تابوت سکینه، مائده بنی اسرائیل عصای موسی و منبر سلیمان را بیرون می آورد. در همین زمینه در روایتی امده است: "تابوت سکینه به وسیله حضرت از دریاچه طبریه (فلسطین ) بیرون آورده می شود و همراه آن حضرت حمل گردیده و در بیت المقدس در برابر او گذاشته می شود. هنگامیکه یهودیان ان را ببینند به شرف اسلام مشرف می شوند" امام باقر (ع) در حدیثی می فرماید: "حضرت مهدی(ع) با پرچم رسول خدا (ص) و انگشتر حضرت سلیمان، سنگ و عصای موسی (ع) ظاهر خواهد شد". و در رابطه با نام مبارک مهدی(ع) می فرماید: "به او مهدی گفته می شود زیرا به امر پنهان، هدایت شده و بدان آگاه شده است. او تورات و انجیل و سایر کتاب های آسمانی را از غاری در انطاکیه (شهری در جنوب ترکیه بیرون می آورد و در میان یهودیان با تورات و در میان مسیحیان با انجیل و در میان زبوریان با زبور و در میان مسلمانان با قران داوری می کند" از اما صادق (ع) پرسیده شد: فرج شیعیان شما چه وقت است؟ فرمود: "هنگامی است که حضرت مهدی(ع) با میراث های پیامبر(ص) از مدینه خارج شده، رهسپار مکه معظمه گردد" میراث پیامبر (ص) از قبیل: شمشیرو زره وعمامه و برد، تازیانه، پرچم، سپر، زین می باشد چون وارد مکه شود شمشیر را از غلافش بیرون می آورد، زره، برد و عمامه را می پوشد، پرچم را برافراشته و تازیانه ر به دست می گیرد و از خدای تبارک و تعالی اذن ظهور می طلبد. نزد مقام نماز می گذارد و به سوی پروردگارش تضرع می کند و هیچ شکستی ندارد. روایت طولانی درباره این آیه ذیل آیه وَ قاتِلُوهُمْ حَتَّی لا تَکُونَ فِتْنَةٌ وَ یکُونَ الدِّینُ کُلُّهُ لِلَّهِ فَإِنِ انْتَهَوْا فَإِنَّ اللَّهَ بِما یعْمَلُونَ بَصیرٌ. .. و آیه وَلَئِنْ أَخَّرْنَا عَنْهُمُ الْعَذَابَ. .. گذشت. امام صادق(ع) فرمود: این ایه درباره قائم ال محمد(ع) نازل شد. به خدا سوگند او مضطر است. هنگامی که در مقام دو رکعت نماز می گذارد و خداوند را می خواند پس او را اجابت می کند و گرفتاری ها را برطرف نموده و او را در زمین خلیفه قرار می دهد و این آیه از آیاتی است که تاویل و تحقق آن بعد از نازل شدنش است، نه در زمان نزول می باشد.

4- آیا برای حکومت حضرت مهدی (ع) مدت تعیین شده است؟

سوال دیگری که گاهی به ذهن می رسد این است که مدت حکومت حضرت چقدر است؟ در این باره روایات زیادی در کتب شیعه و سنی نقل شده که در اینجا به چند نمونه از آن اشاره می کنیم. در کتاب اهل سنت از امیر المونین نقل شده که فرموده: "هفت سال حکومت می کند که هر سال ان برابر با ده سال از سال های شما است. آنگاه خداوند هر چه را اراده کند انجام می دهد."در ذیل خطبه البیان از امیر المومنین (ع) آمده است که فرمود: "مدت هشتاد سال در میان مردم خواهد بود. ابوبصیر در حدیثی از امام باقر(ع) روایت می کند که فرمود:"هفت سال حکومت می کند که هر سالش معادل10 سال شماست. پس آنچه خدا بخواهد انجام می دهد" ابوبصیر می گوید از آن حضرت پرسیدم: سالها چگونه طولانی می شود؟ فرمود: خداوند به فلک دستور می دهد که آرام تر بچرخد و بدین گونه روزها و سالها طولانی می شود. عرض کردم: مخالفان می گویند: اگر فلک تغییر کند از بین می رود. فرمود: آن گفته ملحدان است و اما مسلمانان راهی برای این حرف ندارند، خداوند برای پیامبرش ماه را شکافت و قبل از آن برای یوشع بن نون خورشید را برگردانید و از طولانی شدن روز قیامت نیز خبر دارد و فرموده است:

هر روز آن همانند هزار سال از سال های شما است.

از بررسی مجموع رو.ایات بر می آید در مورد مدت حکومت حضرت مهدی(ع) اختلاف فراوانی وجود دارد. اما با این همه نمی توان گفت که مدت حکومت حقه تا این اندازه محدود باشد زیرا حکومتی که پیامبران الهی از تشکیل آن سخن گفته اند و به مردم بشارت ها داده اند و امیدها در دلها به وجود اورده اند و آیات زیادی از قران بدان اختصاص یافته، و هزاران حدیث از معصومین در مورد آن روزگار مسعود وارد شده و هزارن شیعه دل سوخته منتظر، سالها و قرن ها در اشتیاق فرا رسیدن آن دوران پر شکوه عمری را سپری کرده اند، نمی توان گفت که یک حکومت هفت ساله یا هشت ساله است. لذا بهتر است که مطابق برخی روایات که حکومت حقه را تا قیام قیامت دانسته آن حکومت را جاویدان بنامیم و تا پایان جهان و برپایی قیامت، مستمر و پابرجا بدانیم چنانکه در حدیث مفصلی از پیغمبر اکرم(ص) نقل شده است که خدای تبارک و تعالی در شب معراج راجع به وصی آخرین فرمود:: و لا نصرنه بجندی، و لا مدنه بملائکتی،..."به یقین او را با سپاهیانم یاری می کنم و فرشتگانم را به یاری او می فرستم تا دعوت مرا آشکار سازد و همه بندگانم را بر توحید من گرد آورد، آن گاه سلطنتش را جاوید می سازم و روزگار را تا روز رستاخیز در دست دوستانم می گردانم " آنچه از موضوع شواهد و روایات بر می آید این است که مدت حکومت آن حضرت همانند غیبت آن بزرگوار در اختیار خداوند است و مدت آن را جز خدای تعالی کسی نمی داند.در خصوص این که بعد از ظهور امام زمان (ع) قیامت به وجود می آید یا نه نمی توان قضاوت نمود، زیرا مدت حکومت امام زمان(ع) مشخص نیست. البته لازمه حکومت جهانی امام زمان (ع) طولانی بودن آن است که در سایه آن عدالت برقرار شده و دین عزیز اسلام حاکمیت پیدا می کندو برخی از روایات دلالت دارند که حکومت امام زمان (ع)تا قیامت ادامه پیدا می کند که این دسته روایات ناظر بر طولانی بودن حکومت حضرت است. پیامبر (ص) فرمود: در شب معراج خدای علیم به من فرمود: "من سلطنت مهدی را ادامه می دهم و روزگار را بین دوستانم تا روز قیامت طولانی خواهم کرد"در برخی روایات مدت حکومت امام زمان (ع)7 تا9 سال ذکر شده است شاید مقصود از 7و9 سال، 7یا 9 قرن باشد.

فصل چهارم: چگونگی و محل ظهور امام زمان از دیدگاه اهل بیت

الف)از دیدگاه رسول اکرم(ص)ب) از دیدگاه ائمه معصومین(ع)

از روایات و متون تاریخی استفاده می شود امام زمان (ع) در حالی ظهور می کند که گوینده ای از آسمان صدا می زند " ای مردم زمان حکومت جباران به پایان رسیده، بهترین امت محمد(ص) قیام کرده است به وی ملحق شوید"آنگاه نجیبانی از مصر، شام و دسته هایی از عراق در رکن و مقام با حضرت بیعت می کنند و پیامبر اکرم (ص) فرمود: "یا علی هنگامی که قائم ظهور می کند 313 نفر به تعداد مردان جنگ بدر به گرد وی اجتماع می کنند. از امام صادق (ع) سوال شد که: امام زمان (ع) چگونه ظهور می کند؟ فرمود:با میراث رسول خدا. میراث رسول خدا چیست؟ فرمود: شمشیر و زره و عمامه و عصا و عبا و پرچم و زین و اسب پیامبر (ص)، یعنی حضرت با بهره گیری از وسائل و ابزار مذکور ظهور می کند. از بعضی روایات استفاده می شود که امام زمان (ع) از مکه ظهور می کند و امام باقر فرمود: قائم ما با 313 نفر از یاران خود در ذی طوی (کوهی مجاور شهر مکه ) منتتظر قیام است تا آن موقع که به حجر الاسود تکیه زند وپرچم آویخته را به اهتزاز درآورد " در برخی روایات دیگر آمده است که امام زمان (ع) در هنگام ظهر به کعبه تکیه زده و 313 نفر گرد او اجتماع می کنند و حضرت این آیه را می خواند " بقیه الله خیر لکم ان کنتم مومنین "آن گاه ده هزار نفر حضرت را همراهی می کنند و به سوی مدینه حرکت می کنند و درخصوص اینکه بعد از ظهور امام زمان (ع) قیامت به وجود می آید یا نه نمی توان قضاوت نمود؛ زیرا مدت حکومت حضرت مشخص نیست و البته لازمه حکومت اسلامی جهانی امام زمان (ع) طولانی بودن آن است که در سایه آن عدالت برقرار شده و دین اسلام حاکمیت پیدا می کند. برخی از روایات دلالت دارند که حکومت امام زمان (ع) تا قیامت ادامه پیدا می کند که این دسته از روایات ناظر بر طولانی بودن حکومت حضرت است. پیامبر (ص) فرمود: در شب معراج خدای علیم به من فرمود: "من سلطنت مهدی را ادامه می دهم و روزگار او را بین دوستانم تا روز قیامت طولانی خواهم کرد"شاید مقصود از 7و9 سال، 7یا 9 قرن باشد.

در خصوص آگاهی پیامبران از ظهور امام عصر(ع) باید گفت: از برخی روایات و متون دینی استفاده می شود که برخی از پیامبران با امام مهدی (عج) بیعت می کنند، چنانچه عیسی (ع) با امام زمان (عج) بیعت نموده و پشت سرش نماز می خواند.

ب)امام صادق (ع) فرمود: "نخستین کسی که قبرش شکافته می شود و به دنیا برمی گردد، حسین بن علی (ع) است " در برخی از ادیان الهی به مصلح جهان اشاره شده که زمینه آگاهی از ظهور امام زمان(عج) را برای دیگران فراهم نموده است. در اسلام بزرگان دین به ظهور و مشخصات امام زمان (عج) و ویژگی های حکومت او اشاره نموده اند. عبدالله بن مسعود از پیامبر (ص) گزارش می کند که حضرت فرمود: "دنیا تمام نخواهد شد تا اینکه مردی از اهل بیت من که مهدی نامیده می شود بر مردم حکومت کند".

1-حضرت مهدی(ع) چگونه و کجا قیام می کند؟

در آغاز قیام عادلانه جهانی اش، بر دیوار خانه خدا تکیه می زند و سخنرانی تاریخی و جاودانه خویش را آغاز می کندو فرازی از ان خطبه چنین است: اینک ما از خدای توانا یاری می طلبیم و تمام ایمان آورندگان به خدا و کسانی را که ندای جهانی ما را پاسخ مثبت دهند همه را برای تحقق اهداف الهی و انسانی خویش به یاری می خوانیم و همه را به حق و عدالت دعوت می کنیم. مردم! ما خاندان پیام آور شما "محمد" هستیم. .. هان ای مردم! هر کسی به من درمورد ادم(ع) گفتگو کند، من نزدیکترین مردم به آدم، نیای بزرگ بشریت هستم و هر کس در مورد نوح پیامبر(ع)، ابراهیم (ع) بت شکن و محمد(ص) پیامبر عدالت و حریت بحث و گفتگو کند من نزدیک ترین انسان ها به این پیامبران بزرگ خدا و پرچمداران قهرمان هدایت و رسالت هستم."

در سوره مبارکه ق آیات 41-42 خداونمد می فرماید: و استمع یوم یناد المناد من مکان قریب(41). گوش فرا ده و منتظر روزی باش که منادی از مکانی نزدیک ندا می دهد. یوم یسمعون الصیحه بالحق ذلک یوم الخروج(42)

2- چرا حضرت مهدی(ع) از مکه معظمه ظهور می کند؟

برای این است که بیت الله الحرام آنجاست، آنجا شهر حرام و در آنجا سلاح کشیدن و خون ریختن حرام است واز نظر جغرافیایی نیز کوه های بلند و بالایی آنجا را احاطه کرده، حفاظ طبیعی به وجود آورده، غارها و دره های فراوان آن سنگرهای طبیعی است. درآن روزگار از جنگ و جدال به دور خواهد بود و احتمال حمله دشمن از بیرون بسیار ضعیف خواهد بود. و به خصوص که آنجا مدینه محبط وحی و محل نزول فرشتگان است و هیچ مکانی از آنجا برای اعلام نهضت مقدس اسلامی شایسته تر نیست. اما قدس و دیگر پایتخت های عربی در آن روز در کام آتش جنگ خواهد سوخت و امکان آغاز چنین انقلابی در ان مکان ها غیر ممکن خواهد بود.

3- اقامتگاه حضرت ولی عصر (ع) در عصر ظهور کجا است؟

در احادیث ماثور از امامان، مسجد مسجله به عنوان اقامتگاه شخصی حضرت ولی عصر (ع) در عصر ظهور معرفی شده است. بدانکه بعد از مسجد کبیر کوفه مسجدی به فصیلت مسجد سهله در آن عرصه نیست و ان خانه حضرت ادریس(ع) و حضرت ابراهیم (ع) و محل ورود حضرت خضر (ع) و مسکن آن حضرت است. از حضرت امام صادق(ع) منقول است که به ابوبصیر فرمود: ای ابو محمد گویا من می بینم حضرت صاحب الامر(ع) در مسجد سهله فرو می آید و با اهل و عیالش زندگی می کند... مفاتیح الجنان ".(قسمت اعمال مسجد سهله)

در احادیث فراوانی به صراحت اعلام شده که اقامتگاه شخصی امام مهدی در دوران ظهور مسجد سهله است. 1-محدثان عالی مقام شیعه با اسناد معتبر در مجامع حدیثی خود روایت کرده اند که روزی در محضر امام صادق (ع) از مسجد سهله گفت و شنود فرمودند"آنجا اقامت گاه صاحب ما است، هنگامی که با خانواده اش قیام کند"

2-مفضل در ضمن حدیث مفصلی از محضر امام صادق(ع)پرسید که منزل امام مهدی(ع) و مرکز اجتماع شیعه کجا خواهد بود؟ امام صادق (ع) در پاسخ فرمود: "مرکز حکومت او کوفه و مرکز بیت المال و محل تقسیم غنائم مسلمانان، مسجد سهله و محل خلوت و مناجات هایش تپه های سفید و نورانی نحف اشرف است. امام صادق به یار با وفایش ابوبصیر فرمود: مسجد سهله اقامتگاه حضرت ادریس(ع) بود و اقامتگاه حضرت ابراهیم (ع) بود کسی که در مسجد سهله اقامت کند، همانند کسی است که در خیمه اقا رسول الله اقامت کند و مرد و زن با ایمانی یافت نمی شود، جز اینکه دلش به سوی مسجد سهله پر می زند و هیچ کسی در مسجد سهله نماز نمی گذارد که با نیت راستین خدا را بخواند جز اینکه اورا با حاجت بر آورده شده از آنجا برمی گرداند. هیچ کس نیست که در مسجد سهله به خدا پناهنده شودجر اینکه خداوند او را از انچه بیم دارد، پناه دهد. ابوبصیر عرضه داشت: فضیلت بزرگی است. امام صادق (ع) فرمود: مسجد سهله از آن بقعه هایی است که خداوند دوست دارد او را بخوانند. شب وروزی نیست که فرشتگان به زیارت مسجد سهله نشتابند و در آنجا به عبادت حق تعالی نپردازند. اگر من در آن سامان سکونت داشتم، همیچ نمازی را جز در مسجد سهله نمی خواندم.

چرا شهر کوفه به عنوان مرکز حکومت امام مهدی(ع) برگزیده شد؟

در تاریخ اسلام شهر کوفه عراق مثل بی وفایی است و مردمان آن شهر به پیمان شکنی شهرت دارند و زمینه ساز ظلم به امام حسین (ع) بوده اند. چرا امام عصر (ع) آن شهر را پس از ظهور مرکز حکومت خود قرار می دهد؟ این نکات به ذهن انسان خطور می کند- کوفه در تاریخ 12 رجب سال 36 قمری با ورود مولای متقیان علی(ع) به عنوان پایتخت علوی در آمد و بعد از شهادت امام علی(ع) حدود 6 ماه پایتخت حکومت امام حسین (ع) بود و اینک در انتظار ظهور حضرت مهدی(ع) است. تا بک بار دیگر تداوم بخش حکومت عدل علوی، بر سریر عدالت تکیه داده، طومار عمر ظالمان را در هم پیچد و حکومت واحد جهانی را بر اساس عدل و داد بنیان نهد. اما اینکه چرا این شهر به چنین سعادت هایی دست یافته و می یابد شاید به دلیل قداست و شرافت ذاتی این سرزمین باشد. چنان که می دانیم روایات فراوانی در فضیلت شهر کوفه وارد شده که ما در این جا از میان این روایات به ذکر چند حدیث بسنده می کنیم و. رسول اکرم (ص) در تفسیر سوره مبارکه "تین " فرمودند: خداوند شهر را از میان شهرها برگزید [در این سوره منظور از "تین" مدینه منوره] [منظور از "زیتون" بیت المقدس] [منظور از "طور سین" کوفه ][منظور از "بلد الامین" مکه ]می باشد. رسول اکرم (ص) در یک حدیث طولانی به امیر المومنین (ع)فرمود: خداوند ولایت تو را به آسمان ها عرضه نمود. از میان آسمان ها آسمان هفتم سبقت جست، پس آن را با عرش زینت بخشید، سپس از میان شهرها کوفه سبقت جست. پس آن را با وجود تو زینت بخشید. امیرالمومنین (ع) می فرمایند: اینجا کوفه شهر ما، جایگاه ما، و اقامتگاه شیعیان ما است. البته آنچه باعث مزید فضیلت سرزمین کوفه گردیده است وجود مکان ها خاص نظیر"مسجد سهله " و " مسجد کوفه" است که روایات فراوانی نیز در فضیلت این دو مکان مقدس در خصوص این اماکن وارد شده است. از جمله امام صادق (ع) ضمن حدیث مفصلی درباره امام مهدی(ع) به مفضل فرمودند: مرکز حکومت او کوفه، و مرکز بیت المال و محل تقسیم غنائم مسلمانان مسجد سهله و محل خلوت و مناجات هایش تپه های سفید و نورانی نجف اشرف است. امام صادق (ع) در حدیث دیگری به ابوبصیر فرمودند:مسجد سهله محل اقامت قائم (ع) و اهل وعیالش اسیت. مسجد سهله اقامتگاه حضرت 

ادریس(ع) بوده و هم چنین اقامتگاه حضرت ابراهیم خلیل الرحمن(ع) بود. خداوند پیامبری مبعوث نکرده جز اینکه در مسجد سهله نمازگذار ده است. پایگاه حضرت خضر (ع) مسجل سهله است کسیکه در این مسجد اقامت کند، مانند کسی است که در خیمه رسول اکرم (ص) اقامت کند و هیچ مرد وزن با ایمانی یافت نمی شود جر اینکه دلش به سوی سهله پر می زند...

اگر مردم کوفه در یک دوره خاص پیمان شکنی کرده و به اهل بیت (ع) ظلم روا داشته هیچ دلیلی وجود ندارد که این ویژگی را نسبت به تمام ساکنان آن در تمام زمان ها صادق بدانیم. همچنانکه جمعی از یاران امام حسین (ع) از میان همان کوفیان بی وفا برخاسته بودند و حتی روایاتی از اهل بیت (ع) نقل شده که در ان روایات، اهل کوفه مورد تمجید و تحسین قرار گرفته اند و مثلا امام باقر(ع) می فرماید: ولایت ما به اهل شهرها عرضه شد، اهالی هیچ شهری همانند اهل کوفه ان را نپذیرفتند. حتی بر فرض اینکه بپذیریم اهل کوفه همگی و همواره دارای چنین ویژگی هستند می توان گفت که ما روایاتی در باب نشانه های ظهور داریم که اشاره به تخریب کامل کوفه و قتل عام کلیه ساکنان آن به دست سفیانی دارند که از جمله می توان به این روایات اشاره کرد: "سپاه سفیانی وارد کوفه میشوند و احدی را فرو نمی گذارند جز اینکه قتل می رساند" "سفیانی سپاهی را به سوی کوفه گسیل می دارد که تعدادشان 70 هزار نفر می باشند، اهل کوفه را می کشند و به دار می زنند و اسیر می گیرند: از این رو می توان گفت که ساکنان کوفه ای که مرکز حکومت حضرت قرار می گیرد اهالی سابق آن نیستند بلکه مومنانی هستند که از اقصی نقاط جهان به مرکز حکومت ولی عصر (ع) می آیند، چنانکه حدیث شریف می فرماید: "هنگامی که قائم (ع) وارد کوفه شود، هیچ مومنی نمی ماند، جز اینکه در ان جا باشد و یا به سوی آن عزیمت نماید " با توجه به آمار انسان ها، طول مدت و گستره حکومت آن حضرت به شرق و غرب عالم، گرد آمدن همه مومنان در پایتخت حکومت مهدوی، از وسعت، شکوه و عظمت بی نظیر و بیرون از حد تصور شهر کوفه در عصر ظهور حکایت می کند. به طوری که برخی روایات: "فطر کوفه را در آن زمان 54 میل (حدود 110 کیلومتر) عنوان کرده اند" بنابراین اگر هم کوفیانی ناسپاس باقی مانده باشند، در جمعیت عظیم و طول و عرض وسیع پایتخت جهان اسلام، گم شده و به حساب نمی آیند. امام صادق (ع) می فرماید: "اهل خراسان پیشتازان ما، اهل قم یاوران ما، اهل کوفه تکیه گاه های ما اهل این دیار ( نواحی کوفه ) از ما هستند و ما نیز از آنها هستیم " پس با توجه به آن چه گذشت معلوم می شود که امر ظهور مربوط به خداوند است و تنها اوست که وقت ظهور اور ا می داند، بنابراین هر کس وقت برای ظهور تعیین کند دروغ گفته، زیرا اراده و مشیت خدا تابع اراده و خواست من و شما نیست وبه خاطر عجله و شتاب مردم شتاب نمی کند، کسی در کارش شتاب می کند که از دست دادن آن بهراسد و خداوند ترس و هراسی ندارد و هر گاه مصلحت ایجاب می کند خواست خدا انجام می پذیرد. به طور کلی می توان گفت که حضرت مهدی(ع) درکنار خانه خدا ظهور می کند و از آنجا به سوی مدینه حرکت می کند و در میان دو مسجد (مسجد الحرام و مسجد النبی) مردم را به کتاب خدا وسنت پیامبر اکرم (ص)و ولایت علی بن ابی طالب (ع) دعوت می کند تا به سرزمین بیدا می رسد آنجا سپاه سفیانی به سوی او حرکت می کند و زمین آنها را در کام خود فرو می برد و بعد به سوی شام حرکت می کند و در آنجا بانگ بر می آورد بر فراز منبر دمشق و مردم را به دین خدا دعوت می کند و ان یک نفری که از سپاه سفیانی مانده بود گرفته و درکنار دریاچه طبریه (فلسطین ) در نزدیکی دمشق در زیردرختی که شاخه هایش مشرف بر دریاچه است سر می برد. سپس وارد نجف می شود و افق کوفه را چون روز روشن می سازد( توسط مرکبانی که با زین و افسار در هوا حرکت می کنند و بالهایی دارند) (منظور هواپیماهای تیز پروازامروزی) شاید یکی از هواپیماهای تیز پرواز عمان تخت سلیمان بن داود(ع) است که قران کریم از آن بحث کرده و حضرت سلیمان بر آن می نشست و هر بامدادی مسافت یک ماه راه می رفت و هر شامگاهی مسافت یک ماه دیگر. چون قائم وارد کوفه می شود مومنی در کوفه نمی ماند جز اینکه به سوی آن حضرت می شتابد و و ایمان می آورد و همچنین در کوفه بر فراز منبر می گیردو خطبه اغاز می کند اینقدر مردم کوفه گریه می کردند و اشک شوق می ریزند که از شدت گریه نمی فهمند حضرت چه می گوید – حضرت درکوفه سه پرچم ترتیب می دهد پرچمی به سوی قسطنطنیه ( استانبول می فرستد که آنجا را فتح می کند و پرچمی به کوه های دیلم، که خداوند آنجا را هم برای او فتح می نماید. و پرچمی به سوی چین می فرستد و خداوند آنجا را برای او فتح می کند. خلاصه حضرت به کمک خدای متعال در سراسر جهان اثری از شرک نمی گذارد و منافقان و کافران را ریشه کن می سازد و در روی زمین نقطه ای نمی ماند جز اینکه در آن ندا می شود:"اشهد ان لا اله الا الله، اشهد ان محمدا رسول الله ". الامام مهدی ص34.پیشوای ششم شیعیان در تفسیر آیه شریفه: " ویقولون متی هذا الفتح ان کنتم صادقین" فرمود: اگر راست می گوئید این فتح کی هست."روز فتح روزیست که دنیا به دست قائم (عج) فتح می شود، آن روز کسی که قبلا ایمان نیاورده و انتظار فرج و ظهور او را نکشیده باشد، ایمان آوردنش سودی نمی بخشد، ایمانی سودمند است که سابقه دارد وهمراه با انتظار ظهور باشد، خداوند مقام و منزلت آنان را بالا می برد و آن پاداش دوستداران اهل بیت است"

منابع

1-قران کریم

2-کتاب موعودنامه

3-روزگار رهایی ج1

5-غیبه طوسی