مزایا و معایب خشک کردن مواد غذایی به روش انجمادی

خشک کردن انجمادی فرایندی جهت حفظ مواد غذایی است، در حالی که تمام مواد مغذی و طعم آن حفظ می‌شود. این تکنیک بسیار مؤثر بوده اما اشکالاتی نیز دارد. این مقاله هم از مزایا و هم معایب خشک کردن مواد غذایی به روش انجمادی صحبت خواهد کرد.

آیا می‌دانستید؟

فرایند خشک کردن ماده‌ای بوسیله منجمد کردن آن در لوله‌ی خالی از هوا نخستین بار در طول جنگ جهانی دوم به منظور حفظ پلاسمای خون اختراع شد.
علم، نگهداری و حفظ مواد غذایی را بسیار آسان ساخته است. اکنون این امکان وجود دارد که مواد غذایی منجمد شده را حمل و پیش از مصرف به سرعت آن را گرم کنیم. وعده‌های غذایی آماده، در وقت و انرژی صرفه جویی می‌کنند.
همچنین مزیت بزرگی برای فضانوردان، کسانی که به اردو و پیاده روی می‌روند به حساب می‌آید به این دلیل که مجبور نیستند بار اضافی حمل کرده و نگران خراب شدن مواد غذایی باشند. همچنین به حفظ برخی میوه‌های فصلی کمک کرده و آنها را در تمام طول سال در دسترس قرار می‌دهد.
دو فرایند بسیار متداولی که جهت حفظ مواد غذایی بکار برده می‌شود، آبزدایی و خشک کردن انجمادی است. این مقاله فرایند خشک کردن انجمادی را توضیح داده و مزایا و معایب آن را به صورت فهرست نشان می‌دهد.

خشک کردن انجمادی چیست؟

فرایندی را گویند که طی آن مواد غذایی به سرعت منجمد شده و آنگاه در محیطی بدون هوا یا خلاء قرار داده می‌شوند. ماده‌ی غذایی که قرار است خشک منجمد ‌شود می‌تواند پخته و یا به صورت خام باشد. هنگامی که در خلاء قرار داده می‌شود تمام یخ آن تصعید شده در نتیجه رطوبت این ماده‌ی غذایی از بین می‌رود. 98% از رطوبت آن از بین رفته که به طور قابل توجهی وزن ماده‌ی غذایی را کاهش می‌دهد. سپس ماده‌ی غذایی به طور صحیح بسته بندی و نگهداری می‌شود. خشک کردن انجمادی تنها به مواد غذایی اختصاص ندارد، این روش همچنین جهت نگهداری داروهایی مانند واکسنها و سایر داروهای تزریقی بکار برده می‌شود.

مواد غذایی که به طور معمول خشک انجمادی می‌شوند

قهوه‌ی فوری محبوب‌ترین ماده‌ی غذایی است که به این روش خشک می‌شود. سبزیجات موجود در پاکتهای سوپ و یا میوه‌های موجود در نودل به طور معمول فریز و خشک می‌شوند. گیاهان دارویی، ادویه‌جات، طعم دهنده‌های خوراکی، میوه و گوشت نیز می‌توانند خشک انجمادی شوند. فضانوردادن مواد غذایی خشک انجمادی را در فضا مصرف می‌کنند. بسیاری از کسانی که به اردو می‌روند و رهنوردان نیز ترجیح می‌دهند این مواد غذایی را با خود حمل کنند.
مزایا
 از آنجا که تمام رطوبت ماده‌ی غذایی گرفته شده است، وزن آن کاهش یافته و حمل و نقل این ماده‌ی غذایی نیز آسان خواهد بود.
 تمام مواد مغذی و طعم ماده‌ی غذایی به هنگام خشک انجمادی حفظ می‌شود. حتی عطر و بوی ماده‌ی غذایی حفظ می‌شود.
 به هنگام استفاده از روش خشک انجمادی ماده‌ی غذایی جمع و چروکیده نشده و بافت آن تغییر نمی‌کند. این امر آن را گزینه‌ی بهتری نسبت به روش آبزدایی می‌سازد.
 از آنجا که یخ آن تصعید می‌شود، حفره‌های کوچکی را بر روی ماده‌ی غذایی برجای می‌گذارد. در نتیجه هنگامی که به ماده‌ی غذایی مجدداً گرما داده می‌شود، سرتاسر آن به طور مساوی آبدار می‌شود. تنها 10 دقیقه جهت آبدار شدن مجدد زمان صرف می‌شود.
 تاریخ مصرف و یا دوام بسیار بالایی داشته و همچنین می‌تواند به سرعت مجدداً آبدار شود. این امر حمل آن را برای رهنوردان و کوهپیمایان ایده‌آل می‌سازد.
 مواد غذایی خشک انجمادی می‌توانند در صورتی که باز نشوند تا 25 سال قابل خوردن باشند. میوه و یا بستنی را می‌توان بدون آبدار کردنشان مصرف نمود. این امر آن را گزینه‌ی غذایی بسیار مناسبی می‌سازد.

معایب

 بزرگترین عیب خشک کردن انجمادی هزینه‌ی تمام شده‌ی آن است. این روش بسیار پر هزینه بوده و ممکن است برای برخی مواد غذایی مقرون به صرفه نباشد.
 تجهیزات مورد نیاز جهت خشک کردن مواد غذایی بسیار گران می‌باشند و پر واضح است که امکان انجام این روش در خانه وجود ندارد.
 تمام مواد غذایی را نمی‌توان خشک انجمادی نمود برخی ممکن است به هنگام انجام این کار فاسد شوند برخی دیگر ممکن است جهت حفظ رنگ و طعم خود به پیش آماده سازی نیاز داشته باشند.
 افزودنی‌های غذایی ممکن است به هنگام خشک کردن انجمادی ماده‌ی غذایی مورد استفاده قرار گیرند.
 در مقایسه با خشک کردن انجمادی، روش کنسروی و یا آبزدایی مقرون به صرفه‌تر می‌باشند.
 علاوه بر آب، سایر مایعات مانند سرکه می‌توانند تصعید شده، منجر به فاسد شدن ماده‌ی غذایی شده و یا در برخی موارد طعم آن را تغییر دهد.
 نگهداری به روش هوابندی شده و کنترل رطوبت به منظور اطمینان از فاسد نشدن ماده‌ی غذایی کاملاً ضروری است. حتی قرار گرفتن مختصر در معرض رطوبت می‌تواند به راحتی ماده‌ی غذایی را فاسد نماید.
 ماده‌ی غذایی آبزدا شده متداول‌تر بوده و ماده‌ی غذایی خشک انجمادی ممکن است به راحتی در هر جایی موجود نباشد.
خشک کردن انجمادی مواد غذایی مزایای زیادی داشته و بسیار مفید است. سایر معایب آن جزئی بوده و تنها عامل هزینه می‌تواند برای اکثر افراد مشکل ساز باشد.