سوء هاضمه و دیگر مشکلات گوارشی خفیف می‌توانند به طور معمول با تغییراتی ساده در سبک زندگی و رژیم غذایی تحت کنترل در آیند. اطلاعات بیشتر در مورد سوزش سر دل و سوء هاضمه، و همچنین علل و نشانه‌های آنها، را در این مقاله بیابید.
سوء هاضمه و یا اختلال هضم (dyspepsia) معمولاً به ناراحتی شکم اشاره دارد. به طور کلی، مردم از واژه‌ی سوء هاضمه برای توصیف ناراحتی‌هایی، مانند نفخ شکم، آروغ، تهوع، درد شکم، و احساس سوزش در شکم و قفسه سینه استفاده می‌کنند. سوزش سر دل و یا سوزش معده نیز می‌تواند نشانه‌ای از سوء هاضمه باشد، اما این دو بیماری یکسان نیستند.
سوزش سر دل با بیماری بازگشت اسید و یا بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD)در ارتباط است که با برگشت محتوای معده و اسید به مری مشخص می‌شود. سوزش سر دل موجب احساس سوزش دردناک در قفسه سینه، درست پشت استخوان سینه، معمولا بعد از خوردن غذا می‌شود. علی‌رغم وجود تفاوت بین این دو عارضه، اما می‌توانند به طور همزمان رخ دهند.
سوء هاضمه و سوزش سر دل
علل
هر دو این عوارض می‌توانند گاهی اوقات به دلیل بیماری ریفلاکس اسید، رخ دهند که در آن محتوای معده و اسید به مری بازمی‌گردند. این امر می‌تواند زمانی رخ دهد که اسفنکتر تحتانی مری (LES) تضعیف شده و یا نتواند به خوبی کار کند. اسفنکتر تحتانی مری، یک ساختار دریچه مانند است که به مواد غذایی اجازه‌ی ورود به معده را از مری می‌دهد اما از جریان بازگشتی آن از معده به مری جلوگیری می‌کند.
هنگامی که این اسفنکتر تضعیف شود و یا نتواند به درستی عمل کند، مواد غذایی و اسید معده می‌توانند به مری بازگردند. برخلاف معده، مری دارای هیچ گونه پوششی جهت محافظت در برابر اسید معده نبوده، به همین دلیل برگشت مواد غذایی و اسید احساس سوزشی را در قفسه‌ی سینه و گاهی در پشت گلو ایجاد می‌کند.
سوء هاضمه و بیماری ریفلاکس معده به مری همچنین می‌توانند با خوردن یک وعده‌ی غذایی سنگین ایجاد شوند. خوردن بسیار سریع و یا خوردن مواد غذایی تند، چرب و یا روغنی می‌تواند همچنین موجب سوء هاضمه و سوزش سر دل در بعضی افراد شود. مواد غذایی که موجب ریفلاکس معده به مری می‌شوند می‌توانند از فردی به فرد دیگر تفاوت کنند. به طور کلی، مواد غذایی اسیدی، گوجه فرنگی، محصولات تهیه شده از گوجه فرنگی، شکلات، مواد غذایی سرخ شده، چرب، و تند و ادویه‌ای، نوشیدنی‌های گازدار، پیاز، سیر، مرکبات، و مصرف الکل، کافئین، و یا نوشیدنی‌های کافئین دار می‌توانند در بعضی افراد موجب بروز ریفلاکس معده به مری شوند.
جدای از این، برخی علل احتمالی دیگر سوء هاضمه، کشیدن سیگار، بیماری‌های کیسه صفرا، زخم معده و اثنی عشر، گاستریت، پانکراتیت، استفاده از برخی داروها مانند آسپرین، آنتی بیوتیک‌ها، و داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی، فتق هیاتال، سطح بالای استرس و سرطان معده را شامل می‌شوند.
علائم شایع
همانطور که قبلا ذکر شد، سوزش سر دل می‌تواند نشانه‌ای از سوء هاضمه باشد. با این حال، جدا از سوزش سر دل، سوء هاضمه می‌تواند بسیاری از علائم دیگر را ایجاد نماید. علائمی که به طور معمول بیشتر در سوء هاضمه مشاهده می‌شوند، عبارتند از:
• احساس سوزش در قفسه سینه پشت جناغ (سوزش سر دل)
• درد در ناحیه‌ی بالایی شکم و قفسه سینه
• نفخ شکم
• آروغ
• حالت تهوع
• از دست دادن اشتها
• احساس سیری و پری شکم
• استفراغ
سوء هاضمه گاهی اوقات می‌تواند علائم شدیدی را ایجاد نماید. چنین علائمی معمولاً هنگامی مشاهده می‌شوند که این سوء هاضمه همراه با یک بیماری زمینه‌ای مانند زخم‌های گوارشی باشد. برخی از علائم جدی سوء هاضمه که فوریتهای پزشکی را می‌طلبند عبارتند از:
• وجود خون در استفراغ
• سیاه و قیری بودن مدفوع
• درد شدید در شکم
• کاهش وزن غیر معمول
• ناراحتی معده نامرتبط با غذا خوردن
سوزش سر دل، از سوی دیگر، به طور کلی نشانه‌ای از بیماری برگشت اسید معده است. ریفلاکس یا برگشت اسید معده و مواد غذایی به مری می‌تواند علائم ذیل را ایجاد کند:
• احساس سوزش یا درد در قفسه سینه، پشت جناغ
• احساس سوزش در گلو
• طعم ترش یا اسیدی در دهان
• گلو درد
• اشکال در بلع
• سرفه
• خشونت صدا
• خس خس سینه
درمان
درمان این دو عارضه، کم و بیش به طور یکسان است. پزشکان معمولا توصیه می‌نمایند، تغییراتی در رژیم غذایی و شیوه‌ی زندگی فرد ایجاد شده و همراه با آن داروهایی را جهت درمان هر دو این بیماری‌ها تجویز می‌نمایند. داروهایی که به طور عادی به این منظور مورد استفاده قرار می‌گیرند، آنتی اسیدها و مهار کننده‌ها‌ی H2 می‌باشند.
برخی تغییرات رژیم غذایی و شیوه زندگی، مانند اجتناب از مصرف مواد غذایی خاصی که موجب بروز علائم ریفلاکس معده به مری می‌شوند، خوردن چند وعده‌ی غذایی کوچک در طول روز به جای سه وعده غذایی بزرگ، اجتناب از مصرف الکل، ترک سیگار، پرهیز از دراز کشیدن بلافاصله پس از صرف غذا، و خواب در موقعیت کمی بالاتر، همچنین می‌توانند به طور قابل توجهی موجب تسکین گردند.
برخی داروهای خانگی نیز می‌توانند در کاهش علائم دردناک سوء هاضمه و سوزش سر دل مؤثر واقع شوند. برخی از این داروهای طبیعی برای سوزش سر دل، زنجبیل و چای زنجبیل، چای بابونه، بادام خام، شیر سرد، عسل، پاپایا، شیر نارگیل نرسیده و آب لیمو را شامل می‌شوند.
فعالیت بدنی منظم می‌تواند به مدیریت علائم مشکلات گوارشی کمک کند. افراد مبتلا به این عوارض، بایستی مقدار زیادی آب در طول روز بنوشند، و مواد غذایی را به درستی بجوند. با این حال، اگر با انجام تمام این اقدامات هیچ گونه تسکینی حاصل نشد، و سوزش سر دل و سوء هاضمه به طور مکرر رخ دادند، در این صورت اجازه دهید این وضعیت تحت بررسی پزشکی قرار گرفته و مداوا شود.
سلب مسئولیت: اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً جنبه‌ی آموزشی داشته و نبایستی به منظور جایگزین توصیه‌های پزشک متخصص در نظر گرفته شود.
