کاشان یکی از شهرهای تاریخی ایران و بخشی از استان زیبای اصفهان به شمار میآید. از جانب جنوب، تهران در فاصله 220 کیلومتری و اصفهان در 200 کیلومتری این شهر واقع شده است. قدمت این شهر باستانی، به 7000 سال پیش بازگشته و مهد تمدن و فرهنگ سنتی و غنی ایران محسوب میشود. به طوریکه این شهر را دارالمؤمنین مینامند. شاید باور نکنید، اما تعدادی از تاریخشناسان کاشان را اصیلترین و نخستین شهر ایران و جهان میدانند. راجعبه وجهتسمیه نام این شهر باید بگوییم که چند نظر مختلف در این مورد وجود دارد. یکی اینکه، افرادی بر این عقیدهاند که نام کاشان گرفته شده از کلمه «کیآشیان» به معنای جایگاه حاکمان میباشد. گروهی دیگر این لغت را به معنی خانههای تابستانی ساخته شده با نی و چوب میدانند. مطابق باورهای دیگر، کاشان تحریف شده کلمه کاشیان به معنی مکان سکونت اقوام کاشی بوده و در اقوال دیگری این ناحیه را به خاطر ساخت کاشیهای مرغوب کاشان میخوانند. ( کاشیان به کاشان تبدیل شده است).
علاوه بر اینها، آثار و جاذبههای گردشگری بسیار و آب و هوای کویری و کوهستانی، کاشان را به یکی از پربازدیدترین شهرهای ایران تبدیل کرده است. از میان این آثار میتوان به مسجد آقابزرگ، مسجد جامع، قلعه جلالی و کاروانسرای امینالدوله اشاره کرد.
موزه ملی کاشان نیز یکی دیگر از مکانهای جذاب برای توریستهای داخلی و خارجی میباشد. گفتنی است که این موزه در بخش شمالی باغ زیبای فین و به دست مرحوم سید محمدتقی مصطفوی مدیر کل سازمان باستانشناسی در سال 1347 بنیانگذاری شد. در واقع، این موزه از جمله قدیمیترین موزههای ایران میباشد. این گنجینه ارزشمند، جز معدود بناهایی است که از ابتدا تنها برای ساخت موزه طراحی شده است.
موزه ملی کاشان در ضلع غربی باغ فین واقع شده و مساحت و زیربنای آن به ترتیب برابر با 700 و 570 مترمربع میباشد. این موزه، در دو طبقه زیرزمین و همکف طراحی شده است. باید بگوییم که ایوانی فوقالعاده زیبا و یکپارچه در سه سمت شمالی، غربی و جنوبی این بنا به چشم میخورد. این ایوان دارای ستونهای متعددی بوده و چندین سال بعد از تأسیس موزه به وسیله استاد حاج ابوالقاسم قلمانی به این بنا افزوده شده است. به کارگیری معماری اصیل ایرانی به خوبی در این ساختمان عظیم خود را نشان میدهد. فضای داخلی موزه دارای بخش میانی به همراه سقفی گنبدی شکل و چهار نورگیر در چهار گوشه آن بوده که شباهت زیادی به سقف و نورگیرهای خانه بروجردی دارد.
در بنای این موزه، دو کتیبه کاشیکاری شده توجه شما را به خود جلب میکنند. عبارت « موزه ملی کاشان» به همراه سال احداث آن با خط طلایی رنگ روی این کتیبه لاجوردی نوشته شده است. کتیبه دیگری نیز در فضای داخلی موزه تاریخچه بنای آن را نشان میدهد.
موزه ملی کاشان، با توجه به اشیای به نمایش گذاشته شده در آن به 4 بخش متفاوت کتب و نسخههای خطی، منسوجات، آثار معاصر و باستانشناسی تقسیم شده است. اولین مورد یعنی قسمت کتب و نسخههای خطی شامل کتابهای نفیس کهن با خطوط متفاوت هستند. از میان آنها میتوان به دو جلد قرآن در قطع جیبی و وزیری همراه با تذهیب و خطی بسیار زیبا و چشمنواز و قرآنی دیگر به خط جالب کوفی و در 3 جلد اشاره کرد. میتوان شهر کاشان را در دوران قاجار و صفویه یکی از مراکز مهم صنعت پارچهبافی در ایران دانست. پارچههای مخمل و زری تولید شده در این شهر به سایر نقاط ایران بزرگ صادر میشده است. در بخش معاصر دیدن کاشیکاریهای مشبک و معرق، خاتم کاریهای فوقالعاده زیبا و هنرمندانه استاد صنیعالخاتم و گلدانهایی مزین به تصاویر داستانهای افسانهای کهن، شما را سر ذوق میآورد. لازم به ذکر است که اکثر این آثار، اهدایی هنرمندانی نامی به این موزه میباشند. قسمت باستانشناسی شامل آثاری مربوط به دوران تاریخی و پیش از آن و همچنین دوران اسلامی است. در این بخش میتوانید آثار فلزی و سفالی کشف شده از روستای خوروین قزوین، استان لرستان، تپههای اسماعیلآباد و جلگههای خوزستان را مشاهده کنید. همچنین، اجسام قدیمی یافت شده در تپههای سیلک، سفالهای لعابدار ساده و رنگی گرگان و کاشان، آثار فلزی دورههای صفوی و ایلخانی و کاشیهای فیروزهای و غیره در این بخش قرار دارند.
این مکان با همه آثار موجود در آن، واقعاٌ ارزش دیدن را دارد. بنابراین، فرصت را از دست نداده و هر چه زودتر برای بازدید از این موزه اقدام کنید.