هدف از مصرف غذا تامین انرژی مورد نیاز برای انجام فعالیت های بدنی واز طرفی تامین مواد مغذی برای حفظ عملکرد اندام هاست اما متاسفانه امروزه کمتر این موضوعات مورد توجه قرار می گیرد ودر نتیجه فرد دچار سوءتغذیه می شود.
به گزارش ، روزنامه خراسان نوشت: درکنار این موارد به دلیل بیماری ومصرف بعضی از داروها نیز سوءتغذیه به سراغ فرد می آید و در شرایط بحران که نیاز است فرد هر چه زودتر سلامت خود را بازیابد، به دلایلی بیماری طولانی تر می شود و کمبود ریزمغذی ها مشکلات جدیدی را به وجود می آورد. با دکتر خدیجه رحمانی متخصص تغذیه وعضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در این باره گفت وگویی کرده ایم .
نکته ضروری
نکته مهمی که جا دارد به آن اشاره شود، توجه همه پزشکان به بحث تداخلات دارویی است. در تداخلات دارویی به ویژه در بیماری های مزمن می توان با مشورت با متخصصان تغذیه کمبودها را جبران کرد که در نتیجه درمان بهتر و راحت تر صورت می گیرد. اگر فرد در طول درمان دچار سوءتغذیه وگرسنگی سلولی شود نه تنها درمان وی به کندی پیش می رود وناموفق خواهد بود، بلکه نیاز به مصرف داروی بیشتردارد و در این بین یک چرخه معیوب به وجود می آید که بیمار مجبورمی شود حجم زیادی از داروها را مصرف کند و از طرفی نتیجه مناسبی هم نمی گیرد.
سوء تغذیه
سوءتغذیه در اثر کمبود یا زیادی یک یا چند ماده غذایی به وجود می آید. برای این مشکل دو دسته علل معرفی شده است .
عوامل اولیه
عوامل اقتصادی، اجتماعی ، فرهنگی ومحیطی ودر واقع مجموعه عواملی که بنیان های جامعه را تشکیل می دهد، در دریافت ناکافی مواد مغذی موثر است .به بیان دیگر مجموعه مسائل سیاسی، اجتماعی ،فرهنگی، اقتصادی وناآگاهی ها در زیر مجموعه عوامل اولیه قرار می گیرد . سطح سواد از دو جنبه در کاهش سوءتغذیه موثر است، یکی توانایی فرد را در کسب در آمد افزایش می دهد و دیگر این که فرهنگ تغذیه وی را اصلاح و به این ترتیب فرد از مواد غذایی به شکل صحیح استفاده می کند . از طرفی مسائلی چون مهاجرت ها در داخل یا در سطح بین المللی، جنگ و... نیز در این زمینه نقش دارد. نمونه بارز آن جنگ در کشور یمن است که در پی آن سوءتغذیه شدید کودکان را شاهد هستیم .امنیت غذایی ودسترسی جامعه به ماده غذایی کافی وسالم مهم است وآلودگی مواد غذایی که در این مقوله می گنجد، همه از جمله علل اولیه است . علل ثانویه زمانی است که غذا وارد بدن فرد شده است .
عوامل ثانویه
در زیر مجموعه عوامل ثانویه وضعیت فرد قرار می گیرد، یعنی غذا در اختیار فرد است اما به دلیل عواملی مانند بیماری و... فرد دچار پرخوری وبدخوری و در نهایت دچار سوءتغذیه می شود. بیماری که مزمن است وبه ویژه فرد برای آن دارو مصرف می کند از عوامل ثانویه محسوب می شود؛ برای مثال مصرف آسپرین جذب ویتامین سی را کاهش می دهد یا در بیماری روده تحریک پذیر به دلیل مشکل فیزیولوژیکی مواد مغذی جذب بدن نمی شود.همچنین به دلیل شرایط روانی فرد دچار پرخوری یا بد خوری می شود وبدن وی از نظر ریزمغذی ها کمبود دارد یعنی از نظر شکمی سیر است اما سلول ها گرسنه هستند.
آمارها
طبق آمار جهانی ، امروزه بیش از 800 میلیون نفر در دنیا از گرسنگی مزمن رنج می برند وبه نوعی دچار سوءتغذیه هستند .آمارسال 2016نشان می دهد گرسنگی و سوءتغذیه ناشی از فقر 12.5 درصد بوده و این عدد در ایران 4 درصد گزارش شده است.
علایم
علایم سوءتغذیه بسته به انواع کمبود مواد غذایی متفاوت است وانواع بیماری ها را سبب می شود .
ممکن است سوءتغذیه ناشی از کمبود پروتئین وانرژی باشد، نمونه این افراد بچه های لاغری هستند که چربی وعضلات آن ها تحلیل رفته است .
اگر کمبود پروتئین بیشتر از سوءتغذیه ناشی از دریافت کالری باشد مانند مواردی که نان مصرفی بیشتر از پروتئین است، بیماری کواشیوکور ایجاد می شود یا در مواردی کودک از نظر وزنی ممکن است مشکل نداشته باشد اما ورم در چشم ها ودست وپاها مشاهده می شود.
45 نوع ماده مغذی برای بدن شناخته شده است که دریافت ناکافی هر یک مشکلی ایجاد می کند؛ به عنوان نمونه ، کمبود ویتامین ب به صورت بیماری بربری وبیماری های قلبی خود را نشان می دهد .
گرسنگی سلولی
بخشی از سوءتغذیه به دلیل دریافت زیاد کالری است که به شکل چاقی خود را نشان می دهد اما فرد از نظردریافت ریزمغذی ها دچارکمبوداست .
به طور معمول باید به این نکته توجه کنیم که گروه غذایی مان باید تنوع داشته باشد تابه سیری سلولی برسیم . مواد غذایی دریافتی ما باید سالم ، کافی ، متناسب ، متنوع و متعادل باشد . به طور کلی از هر گروه از مواد غذایی باید به میزان زیر مصرف کنیم :
نان وغلات – 6 تا 10 واحد
گوشت وجایگزین ها - 2 تا 3 واحد
شیر ولبنیات - 2تا 3 واحد
میوه - 2تا 4 واحد
سبزی ها - 3 تا 5 واحد
اگردر دریافت مواد غذایی تناسب وجود نداشته باشد مانند وقتی که فرد رژیم های خودسرانه می گیرد و برنج ونان را حذف می کند، فرد دچار سوءتغذیه از نوع گرسنگی سلولی می شود.
