انتخاب نسل متولد نشده؛ خودروی ارزان، ایمن و بزرگ

پیرتر شدن جامعه، نیاز کاربری جامعه را تغییر می‌دهد. افراد جوان‌تر دنبال خودروهای اسپرت، شیک با آپشن‌های زیاد هستند. اما جامعه پیرتر دنبال خودرویی خانوادگی، ایمن، کم‌مصرف و ارزان‌تر خواهد بود

به گزارش اخبار خودرو ، بررسی روند رشد جمعیت و چگونگی تغییرات آن، یکی از شاخه‌های مهم در تحلیل رفتار جامعه دارد که به مرور در کشور ما نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی از کاربردهای تحلیل تغییر جمعیت، تاثیر آن در صنایع مختلف است. این گزارش قصد دارد با بررسی این تغییرات پیش‌بینی کند در صنعت و بازار خودروی کشور شاهد چه تغییراتی خواهیم بود و شرکت‌های عرضه‌کننده خودرو متناسب با جامعه ایران باید چگونه عمل کنند.

شکل تغییر جمعیت در تحقیقات جهانی
یک موسسه بین‌المللی تحقیقاتی آماری را در مورد میزان جمعیت و گروه‌های سنی آن در کشورهای مختلف و همچنین ایران از سال 1950 تا 2100 میلادی منتشر کرده است. مبنای محاسبه جمعیت تا سال 2100، بر اساس وضعیت جمعیت واقعی در سال‌های گذشته بوده که مطابق رگرسیون آن را برای سال‌های بعدی بسط داده است.

نمودار زیر میزان تغییرات جمعیت را نشان می‌دهد.


همان‌طور که در این نمودار نشان داده شده است، جمعیت ایران در سال 1950 میلادی (1330 شمسی) حدود 17 میلیون نفر بود و در زمان انقلاب این جمعیت به 37 میلیون نفر افزایش یافت و در حال حاضر نیز حدود 80 میلیون نفر جمعیت دارد.

مطابق این تحقیق پیش‌بینی می‌‌شود این روند افزایشی تا سال 2049 به حداکثر میزان خود یعنی 92 میلیون نفر بالغ می‌شود و پس از آن شاهد روند کاهشی تا میزان 69 میلیون نفر خواهیم بود که بسیار کمتر از جمعیت فعلی است.
این تغییر جمعیت (نقطه اوج و فرود)‌ دارای اثرات متفاوتی در صنایع بوده و لازم است به دقت بررسی و تحت نظر گرفته شود. مطابق این تحلیل حتی در سال‌های 2022 و 2065 میزان مرگ‌و‌میر در کشور ما از تولید و موالید بیشتر خواهد شد.

بنابراین جمعیت به سمت پیر شدن می‌رود، درحالی که جایگزینی برای آن وجود ندارد. این فرایند زنگ خطری برای کشور است که تا 83 سال دیگر جمعیت ایران نسبت به امروز با نرخ رشد کمتر از یک‌درصد خواهد بود.

تاثیر محیط بر میزان مرگ و موالید
این پیش‌بینی بر اساس تحلیل میزان تولید و موالید و مرگ‌و‌میر در سال‌های قبل و از سال 1950 صورت گرفته و طبق آن الگویی ایجاد و به سال‌های آینده تعمیم داده شده است. این پیش‌بینی در شرایط معمول و عادی محقق می‌شود.

اما اینکه اتفاق‌های آینده چقدر بر این الگو منطبق باشد، به عوامل و شرایط محیطی برمی‌گردد. عواملی مانند جنگ یا برعکس ایجاد رفاه بیشتر می‌تواند چگونگی تحقق این پیش‌بینی را دستخوش تغییر کند.

چگونگی تحولات تراکم جمعیت
تراکم جمعیت مساله دیگری است که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته است. بر این اساس در حال حاضر در کشور به ازای هر کیلومتر مربع 46نفر جمعیت زندگی می‌کند، در سال 2049 این تراکم به 52 نفر می‌رسد (نقطه اوج) و تا سال2100 تراکم جمعیت به 39‌نفر در هر کیلومتر مربع خواهد رسید.

به این ترتیب پیش‌بینی می‌شود به دلیل افزایش جمعیت تا سال 2049، زمین یکی از ارزشمندترین دارایی‌های کشوری محسوب شود و پس از آن به دلیل کاهش جمعیت، ارزش زمین کاهش می‌یابد. به‌طوری‌که سرمایه‌گذاری در این بخش دیگر سودی نخواهد داشت.
تراکم جمعیت

تغییر میانگین سنی تا 83 سال آینده
میانگین سنی جمعیت مساله مهم دیگری است که در این تحقیق ارزیابی می‌شود. میانگین سنی جمعیت در سال 1950 میلادی حدود 25 سال بوده که در حال حاضر این عدد به حدود 31 سال رسیده است (میانگین سنی کشور آلمان در حاضر حدود 47 سال است) که پیش‌بینی می‌‌شود این عدد تا سال 2100 به 47 سال افزایش خواهد یافت.

بدیهی است جامعه پیرتر شده و به همان نسبت نیاز افراد نیز تغییر می‌کند. (نیاز یک فرد 25 یا 31 ساله با فرد 47 ساله بسیار متفاوت است). در حال‌حاضر حدود 30درصد جمعیت کشور زیر 20 سال بوده جمعیت بالای 60 سال نیز 10‌درصد جامعه را تشکیل می‌دهند و مابقی جمعیت (افراد بین 20 تا 60 سال) حدود 60 درصد را بالغ می‌‌شود.

اما این اعداد در سال 2100 برای افراد زیر 20 سال و بالای 60 سال به کاملا تغییر کرده است و میزان جمعیت زیر 20 سال حدود 20 درصد و افراد بالای 60 سال حدود 40 درصد خواهد بود. این اعداد گویای این است که جامعه پیرتر، ضعیف‌تر و افراد شاغل کمتری خواهد داشت.
میانگین سنی

 

کاهش نیروی فعال تا سال 2100
میزان نسبت جمعیت در رده‌های سنی مختلف که منتج به تعیین میانگین سنی کشور شده است، شاخص دیگری را در اختیار می‌دهد که آن میزان افراد فعال به نسبت به غیرفعال است. هر چقدر میزان افراد فعال یک کشور بالاتر باشد، میزان رشد اقتصادی آن نیز بالاتر خواهد رفت.

نمودار بعدی بیانگر همین وضعیت در کشور خواهد بود. مطابق این نمودار افراد فعال کسانی هستند که در رده سنی 20 تا 65 سال قرار دارند، در این تحقیق فرض بر این است که بانوان فعال یک جامعه در سال 2100 به میزان صددرصد باشند یعنی تمام بانوان فعال مشغول به کار هستند.

با احتساب این فرضیه‌ها میزان جمعیت فعال کشور تا سال 2060 حدود 60درصد خواهد بود و در سال 2100 این میزان به 50درصد کاهش پیدا می‌کند. یعنی به ازای هر یک فرد شاغل یک نفر بیکار خواهد بود.

به عبارتی دیگر هر یک نفر درآمد یک نفر دیگر را نیز تامین می‌کند. مفهوم این شاخص این است که درآمد افراد جامعه با فرض ثابت گرفتن تمام متغیرها کمتر بوده و قدرت خریدشان کاهش می‌یابد.

 

روند تغییر جمعیت کشورهای همسایه
روند تغییر میزان جمعیت کشورهای همسایه ایران نیز از سال 1950 تا 2100 میلادی در این تحقیق مورد ارزیابی قرار گرفت. عراق، افغانستان، ترکیه، پاکستان، عربستان‌سعودی، امارات‌متحده عربی، کویت، قطر، آذربایجان و ارمنستان ازجمله این کشورها هستند.

بر این اساس جمعیت همه این کشورها تا سال 2100 نسبت به حال حاضر افزایش می‌یابد، به‌غیر از ایران و ارمنستان که با کاهش جمعیت مواجه خواهند بود. در نتیجه این فرآیند، در ایران منابع زیست‌محیطی بیشتری به نسبت جمعیت در اختیار خواهد بود که این مساله می‌تواند جمعیت کشورهای همسایه به‌خصوص عراق را برای مهاجرت به کشور ما وسوسه کند. (جمعیت عراق از 38میلیون نفر در سال جاری به 380‌میلیون نفر بالغ خواهد شد).

لزوم تغییر استراتژی‌های صنعت خودرو
صنعت خودرو را می‌توان از دو منظر مورد بررسی قرار داد، کوتاه‌مدت و بلندمدت. در حال حاضر نسبت تعداد خودرو به جمعیت کل کشور بین 20 تا 25درصد است. یعنی حدودا به ازای هر 5 نفر یک خودرو وجود دارد. این نسبت در ایالت کالیفرنیا در آمریکا دو به یک یعنی به ازای هر یک نفر، دو خودرو وجود دارد که حدود 200درصد است.

طبق آمار موجود در تحقیق انجام‌شده در مورد فرآیند تغییر جمعیت، در سال 2049 میلادی، پیش‌بینی می‌‌شود جمعیت کشور به حدود 92 میلیون نفر برسد، لذا این پتانسیل وجود دارد به دلیل تغییر فرهنگ مردم، تغییر جمعیت و عوامل مختلف دیگر، سهم خودرو به ازای هر نفر افزایش پیدا کرده و برآورد می‌شود نسبت تعداد خودرو به میزان جمعیت به دو برابر میزان فعلی یعنی به 50 درصد بالغ شود (هر 2.5 نفر یک خودرو).

دو برابر شدن میزان خودروها برای جامعه‌ای که جمعیت آن تا سال 2049 فقط 15درصد افزایش می‌یابد، در کنار افزایش جمعیت کشورهای همسایه،‌ یعنی اتخاذ تصمیم‌های کلیدی به شرح توضیحات زیر:
1-افزایش جمعیت داخل و خارج کشور به‌منزله تدوین استراتژی توسعه صادرات خودرو است. تغییر استراتژی تولید برای مصرف‌کننده خارجی به جای مصرف‌کننده داخلی

2- کاهش منابع طبیعی به دلیل افزایش تراکم جمعیت موجب جهت‌گیری برای تولید خودروهای غیرفسیلی، کوچک، ایمن و باصرفه است. هرگونه استراتژی غیر از این موجب به هدر رفتن منابع و به خطر افتادن آیندگان خواهد شد.

3- پیرتر شدن جامعه،‌ نیروهای فعال را کاهش می‌دهد. کاهش نیروهای فعال به معنی کاهش درآمد است. لذا باید از هم‌اکنون به فکر تولید خودروهایی بود که علاوه بر قیمت کم، خدمات ارزان‌ قیمتی را نیز داشته باشند.

4- پیرتر شدن جامعه، نیاز کاربری جامعه را نیز تغییر می‌دهد. افراد جوان‌تر، به دنبال خودروهای اسپرت، شیک و با قابلیت‌های متنوع هستند. در صورتی‌که جامعه پیرتر به دنبال خودرویی خانوادگی، ایمن، کم مصرف‌تر و ارزان‌تر خواهد بود.

5- کاهش جمعیت و پیرتر شدن جامعه، باعث کاهش نیروی حرفه‌ای نیز خواهد شد. از هم اکنون دولتمردان باید به فکر تامین نیروهای نخبه باشند. در غیر این‌صورت با سرازیر شدن مهاجران، این نیاز از طریق کشورهای همسایه برآورده خواهد شد.

بنابراین باید در مورد پرورش نیروی حرفه‌ای برنامه درستی وجود داشته باشد. به منظور پرورش منابع انسانی ماهر و متخصص باید دانشگاه‌های خودرویی تکمیل و تجهیز شوند.

خودرو نیز مانند زمین که امروز یک امکان سرمایه‌ای محسوب می‌شود، تا چند دهه دیگر ارزش سرمایه‌ای خود را از دست می‌دهد و صرفا یک امکان مصرفی خواهد بود. بر این اساس صنعت خودروی کشور ما اگرچه به اندازه کافی فرصت برای برنامه‌ریزی دارد تا به شکل دقیق مشخص کند نیاز بازار خودرو، جمعیت داخل و کشورهای همسایه چگونه به خوبی برطرف خواهد شد اما اگر بدون برنامه‌ریزی اقدام شود شاید همین زمان را نیز در اختیار نداشته باشیم.