تلویزیون؛ دوست یا دشمن کودکان

فرادید؛ چند سالی است بحث تماشای تلویزیون برای کودکان بسیار داغ شده است. بعضی خانواده معتقدند دیدن تلویزیون برای کودک هیچ ضرری ندارد و این جعبه جادویی حکم ناجی برای مادران را دارد که دقایقی می‌توانند به کار خود برسند یا استراحت کنند.

 

به گزارش فرادید؛ اما پزشکان و کار‌شناسان به شدت اعتقاد دارند تماشای تلویزیون برای کودکان به خصوص زیر دوسال صددرصد مضر است. اگر شما هم جز این خانواده‌ها هستید که برای سرگرمی فرزندتان دچار دوگانگی شدید هستید بد نیست نگاهی به این گزارش بیاندازید.

 

نوزاد زمانی که متولد می‌شود تنها 30 سانتی متر جلو‌تر از خودش را می‌بیند، به دلیل 9ماه زندگی در تاریکی چشمانش خیلی به نور عادت ندارد. بنابراین تا مدت‌ها چشمانش بسته است و در خواب زندگی می‌کند.

 

اما کم کم از ماه‌های بعد که بزرگ‌تر شد و توانست خودش را نگه دارد می‌تواند به اطراف واکنش نشان دهد. در همین ماه‌های اولیه زندگی اگر کودک را جلوی تلویزیون بنشانید نور و رنگ و تصویر‌های متحرک انقدر برایش جذابیت دارد که ممکن است مدت‌ها در سکوت به آن خیره شود.

 

خیلی از شرکت‌های معروف مدام در حال تهیه و تولید برنامه‌های مخصوص کودکان زیر یک سال هستند که سالانه در دنیا فروش یالایی هم دارند، اما پزشکان می‌گویند کودکان نباید قبل از دوسالگی به صفحه تلویزیون خیره شوند. بنابراین هرچند ممکن است برنامه‌های نوزاد یا نوپا سرگرم‌کننده باشد، اما نباید آن‌ها را به عنوان آموزشی به افراد فروخت و یا والدین نباید آن را به عنوان ابزار آموزشی فرض کنند.

 

 

در سال 2007 میلادی تحقیقاتی انجام شد که نشان داد برنامه‌های ویدئویی کودکان همچون Baby Einstein و Brainy Baby می‌تواند به رشد کودکان آسیب برساند. این ویدئو‌ها که بیشتر به صورت دی وی دی عرضه می‌شوند، اصولا شامل دیالوگ‌های کوتاهی است که عکس‌های زودگذر دارند.

 

تحقیقات نشان داد32 درصد کودکان تلویزیون تماشا می‌کنند و 17 درصد آن‌ها یک ساعت در روز این کار را می‌کنند. این کودکان حدود 6 تا 8 کلمه بیشتر از کودکان همسن خود بلد هستند. اما این برنامه‌ها روی کودکان بین 17 تا 24 ماهه هیچ تاثیری ندارد. سرپرست این تحقیقات، فردریک زیمرمن، از دانشگاه واشنگتن گفت: «هیچ مدرک موثقی برای سود یا ضرر داشتن ویدئوهای تولیدی برای کودکان وجود ندارد.»

 

اخیرا مطالعاتی بر روی بیش از 200 کودک ساکن اسکاتلند انجام شد که نشان داد، نوزادان در سنین 6 تا 8 ماهگی به هنگام تماشای تصاویر تلویزیون‌‌ همان عکس العملی را نشان می‌دهند که افراد دائم الخمر با دیدن تصاویر مشروبات الکلی بروز می‌دهند.

 

از طرف دیگر مجموعه دیگری از تحقیقات جدید نشان می‌دهند اگر کودکان در سنین زیر دو سالگی تلویزیون تماشا کنند، وقتی به سن مدرسه می‌رسند، قدرت توجه و دقت آن‌ها کاهش می‌یابد. مطالعات نشان داده‌اند، در ازای هر یک ساعت که کودکان تلویزیون تماشا می‌کنند، احتمال اینکه بعد‌ها دچار کاهش دقت شوند، به 10 درصد می‌رسد.

 

علاوه بر این مشکلات دیگری مثل اختلال در تمرکز، خستگی ناپذیری و انجام فعالیت‌هایی که بدون فکر به آن می‌پردازند و اینکه حواسشان خیلی سریع از کاری که انجام می‌دادند، پرت می‌شود از دیگر عوارضی است که تماشاش تلویزیون زیر دو سالگی بر بچه‌ها می‌گذارد.

 

 

دکتر دیمیتری کریس تاکیس  از محققان بخش کودکان سیاتل می‌گوید:«سرعت رشد مغز کودکان در 2 تا 3 سال اول زندگی بسیار زیاد است و مشخص شده که اگر کودکان را در این سنین در معرض محرکهای تصویری گوناگون قرار دهیم، نحوه عملکرد مغز با توجه به میزان محرک‌ها تغییر می‌کند.

 

پس تحریک بیش از حد در این دوران بسیار حساس و ویژه باعث می‌شود که تغییراتی انجام شود و برخی اطلاعات به طور خودکار حذف شوند. در این صورت، کودکان نیاز به تمرین بیشتری دارند. او در خصوص نوع برنامه‌ای که بچه‌ها می‌بینند گفته: «این مساله که محتوای برنامه‌ها چه بوده تاثیری ندارد، بلکه سرعت تصاویر پخش شده تلویزیون به احتمال زیاد بر فعالیت‌های طبیعی مغز تاثیر می‌گذارد.»

 

پزشکان آکادمی متخصصان کودک آمریکا یا‌ ای.‌ای. پی، معتقد‌اند کودکان تا قبل از دو سالگی واقعا از‌ آنچه روی نمایشگر اتفاق می‌افتد چیزی سر در نمی‌آورند. از زمانی که بتوانند آن را درک کنند، ‌ یعنی بعد از 2 سالگی، رسانه تصویری می‌تواند برای آن‌ها مفید باشد، اما تا قبل از آن، تنها یک ابزار درخشان و هیپنوتیزم‌کننده است.

 

در بعضی خانه‌ها تلویزیون معمولا در پس زمینه روشن است در حالیکه کسی اصلا آن را تماشا نمی‌کند، یادتان باشد حتی در این شرایط هم وقتی نوزاد را مستقیم جلوی تلویزیون نگذارید در بازی نوزاد اختلال ایجاد می‌کند، در حالی که بازی، فواید رشدی عمیقی دارد. بهتر است بگذارید نوزاد خودش، خود را سرگرم کند، ‌ تا اینکه تلویزیون را روشن کنید.

 

 

بعد از یک سالگی خیلی از بچه‌ها علاقه دارند شب‌ها جلوی تلویزیون بخوابند، اما هزینه‌ای که برای این کار می‌پردازید در بلند مدت داشتن یک خواب آشفته و بی‌نظم است. با اینکه مشکلات خواب ناشی از تلویزیون به طور مستقیم مورد مطالعه قرار نگرفته، اما خواب ضعیف در نوزادی به طور کل با مشکلات خلقی، یادگیری و رفتاری مرتبط است. وقتی کودک بزرگ‌تر می‌شود، تماشای تلویزیون مانع رشد ذهنی کودک می‌شود.

 

این موضوع مشکلات زیادی برای بچه‌ها به وجودر می‌آورد از جمله ارتباط با دوستان، بازی‌های بدنی، مطالعه کتاب، صحبت با والدین و یادگیری روابط اجتماعی در این بچه‌ها دچار اختلال می‌شود. نکته خطرناک و بسیار مضر در تماشای تلویزیون این است که دیدن برنامه‌های خشن و ترسناک موجب تهییج احساسات خشونت بار در کودک می‌شود و زمینه ساز انجام فعالیتهای خشن در کودک است.

 

محققان دانشگاه کورنل گزارش می‌دهند که رابطه آماری کافی بین تماشای تلویزیون در کودکان زیر سه سال و بیماری اوتیسم وجود دارد. این تحقیقات به این معنی نیست که دلیل ابتلا به اوتیسم پیدا شده است، اما تحقیقات نشان می‌دهد که تماشای تلویزیون می‌تواند باعث تحریک این بیماری در کودکی شود.

 

بعد از دوسالگی شما عملا نمی‌توانید فرزندتان را از تماشای تلویزیون منع کنید، به خصوص اگر وارد اجتماع همسالانش شده باشد آشنایی با شخصیت‌های کارتونی و جذاب یکی از تفریحات شیرین اوست. اگر موفق شدید تا دو سالگی او را از تلویزیون دور نگه دارید از این به بعد هم چند راهکار ساده را برای ادامه این روند اجرا کنید.

 

هرگز تلویزیون را بی‌هدف روشن نکنید، با کودک خود درباره برنامه‌هایی که می‌خواهد تماشا کند، صحبت کنید و برای آن‌ها برنامه‌ریزی کنید و زمانی که برنامه تمام شد، تلویزیون را خاموش کنید. تلویزیون هرگز نباید در اتاق خواب بچه‌ها باشد، حتی تا حد امکان کنترلش دور از دسترش بچه‌ها باشد و اصلا اگر فضای خانه امکان می‌دهد تلویزیون در اتاقی غیر از نشیمن قرار بگیرد.

 

در سنین بالا‌تر و بعد از ورود به مدرسه بچه‌ها تمایل به تماشای برنامه‌هایی پیدا می‌کنند که برای سنشان مناسب نیست، یادتان باشد هرگز با خشونت و تهدید جلوی بچه‌ها نیایستید.

 

 

باید با آن‌ها حرف بزنید و برایشان توضیح دهید چرا این برنامه برایش مناسب نیست. به این نکته توجه کنید که طبق نظر کار‌شناسان 2 ساعت تماشای تلویزیون در روز برای کودکان 2 ساله یا بزرگ‌تر زیاد است. از نوزادی تا سنین بالا‌تر اگر فرزندتان خواست تلویزیون ببیند نباید با زمان بازی تداخل داشته باشد. باید یاد بگیرد زمان بازی فقط باید بازی کند و تلویزیون دیدن برای زمان دیگری است.

 

بچه‌ها همیشه در محدودیت بیشتر حریص می‌شوند. وقتی برای فرزندتان زمان برای دیدن تلویزیون بگذارید او هرکاری می‌کند تا زود‌تر به آن یک ساعت وقت تماشای تلویریون برسد. اگر او را اینگونه محدود می‌کنید سعی کنید در آن یک ساعت لذت ببرد و برنامه ایده آلش را ببیند. زمان تماشای تلویزیون برای کودکتان را تبدیل به زمان استراحت خود نکنید، با او به تماشای برنامه‌ها بنشینید. تعجب نکنید اگر خیلی از کارتون‌ها محتوای مناسبی برای بچه‌ها ندارد، پس بهتر است شما در کنار آن‌ها باشید و در صورت لزوم خیلی چیز‌ها را توضیح دهید.

 

 

در ضمن این زمان بهترین فرصت برای حرف زدن با بچه هاست می‌توانید راه ارتباط و مکالمه را با آن‌ها باز کنید. چیزی که این روز‌ها دربرنامه‌های کودک به تجارت بزرگی تبدیل شده تبلیغات خوراکی و اسباب بازی است که کودکان را به سمت خود می‌کشانند. حتی برخی از کارشناسان معتقدند که یکی از دلایل چاقی کودکان تماشای تلویزیون است.

 

اگر بتوانید برنامه مورد نظر بچه را ضبط کنید هم خودتان و هم بچه را از شر این تبلیغات مضر راحت کرده‌اید. اگر نمی‌توانید برنامه را ضبط کنید یا از سی دی‌های این برنامه‌ها استفاده کنید حداقل می‌توانید در این زمان صدای تلویزیون را قطع کنید.

 

در ‌‌نهایت هر چقدر شما مراقب اطرافیان بچه باشید باز هم تاثیر پذیری فرزندان فقط از پدر و مادر است، وقتی شما هر برنامه نامناسبی را تماشا کنید یا بی‌هدف کانال‌ها را بالا پایین ببرید، فرزندتان از شما یاد می‌گیرد و این کار را همیشه تکرار می‌کند. پس سعی کنید خودتان الگوی درستی باشید.