رییس دفتر UNAIDS در ایران می‌گوید: بیماران HIV مثبت اگر به موقع تحت درمان قرار گیرند میانگین سن‌شان نزدیک به 70 سال می‌شود، البته این میانگین قبلا 50 سال بود، آنقدر طول عمر افراد مبتلا بالا رفت که یک زمینه جدیدی مطرح شده است؛ سالخوردگی و ایدز، چون خود سالخوردگی هم مساله مهمی است.
به گزارش به نقل از خبرآنلاین، ایدز، کابوس ربع قرن گذشته، سال‌های اوج و فرود هم داشته است؛ سال‌هایی که در غرب قربانیان بیشماری داشت و درسال‌هایی که در آفریقا می‌تاخت. پس اولویت نهادهای بهداشتی، شناسایی و پیشگیری بود. اما در تمام دنیا چندسالی هست که شیوع از قبل کمتر شده و اولویت‌های دیگری برای مبارزه با HIVایدز بوجود آمده؛ درمان بیماران شناسایی شده و البته اولویت تازه‌ای به اسم سالخوردگی.
در حاشیه بیست و سومین نمایشگاه مطبوعات با دکتر فرداد درودی، مدیر کشوری دفتر برنامه مشترک سازمان ملل متحد در زمینه ایدز گفتگو کردیم که در ادامه می‌خوانید؛
در زمینه تست مادران مبتلا به HIV چه اتفاقی افتاد؟
حرکت خوبی شروع شده، البته دیر و کند پیش می‌رود. به این مفهوم که تست HIV برای تمامی مادرانی که به این مراکز مراجعه می‌کنند، انجام می‌شود، تا کسانی که اطلاع از بیماری خود ندارند، مطلع شوند. درمان را سریعتر انجام دهند. 160 مرکز در 16 دانشگاه علوم پزشکی در 13 استان ایجاد شده است، پارسال قرار بود اگر این طرح به سرانجام برسد به حاشیه شهرهای بزرگ و کشوری هم برود، که از خرداد امسال این عمل کشوری شده است.
پس چرا در این زمینه اطلاع رسانی ضعیف بوده است؟
وزارت بهداشت باید رسانه‌ای می‌کرد، در واقع یک همکاری درون بخشی لازم داشت بین اداره مبارزه با واگیر و بهداشت خانواده تا این عمل انجام شود. 256 زن تست دادند که 195 نفر از آنان دارای HIV مثبت بودند، در این میان 192 نفر از کودکان آنان سالم بودند. بنده بر این عقیده هستم تا سال 2020 ایران بتواند گواهینامه سازمان بهداشت جهانی را در این زمینه بگیرد و جزء 4-5 کشوری باشد که دارای این گواهینامه است.
2 - 3 سال پیش بحث هشدار موج سوم در میان بود بنظر میرسد الان کمرنگ شده، درست است؟
قبلا آمارها هر سه ماه یکبار منتشر می‌شد، بعد تغییر کرد هر شش ماه یکبار شد، در حال حاضر دوباره 3 ماه یکبار شده است. این آمار کسانی که شناسایی شدند، ما یک آمار تخریبی هم داریم یعنی ضریبی نیست متغییر است، الان آمار تخریبی 66 هزار نفر است ولی شناسایی شده 36 هزار نفر است. در گذشته معمولا بین 70 - 80 هزار تا بود معمولا عدد نیست یک رنج است.
این آمار نشان دهنده این است که در کنترل HIV موفق بودیم؟
این آمار 2 تا کاربرد دارد یکی اینکه در سال‌های آینده ما به کدام سو میرویم تا بتوانیم برنامه‌ریزی کنیم و دیگری وضعیت تخمینی فعلا مشخص می‌شود تا بعدا بدانیم کجا باید سرمایه گذاری کرد. مشکل HIV ما بسیار برجسته است؛ اولویت ما بحث درمان است، شعار امسال هم حق سلامت برای همه است، ما اگر کسانی که در حال حاضر مبتلا هستند را درمان کنیم می‌توانیم در سرایت آن جلوگیری کنیم. الان بسیار درگیر درمان‌های جدید هستیم و اتفاق خیلی خوبی که افتاد در شهریور جلسه مجمع عمومی سازمان ملل یک داروی جدیدی به بازار آمده به اسم گلوتی‌وراوی که یک آنزیمی را مهار می‌کند، این دارو عوارض خیلی کمتری نسبت به داروهای دیگر دارد. بخصوص برای کسانی که سابقه اعتیاد دارند یا الان متادون مصرف می‌کنند، تحمل این دارو خیلی بهتر است. منتها این دارو خیلی گران است، جزء نسل سوم داروها است و برای هر کس 12 هزار دلار در سال هزینه دارد، البته با مذاکره‌های که در سازمان ملل صورت گرفت، توانستند به 730 دلار در سال برسانند.
فرقش با داروهای دیگر چیست؟
خب این دارو خیلی موثرتر است و عوارض کمتری هم نسبت به داروهای دیگر دارد، مخصوصا برای کسانی که سابقه اعتیاد دارند قابل تحمل‌تر است، زیرا این گونه افراد تحمل درد کمتری دارند، بدلیل مصرف متادون و تداخل آن با داروی HIV افراد ترجیح می‌دهند داروی ایدز را کنار بگذارند. ما می‌خواهیم همه کسانی که HIV دارند این دارو را مصرف کنند، قبل از این ما یک نوع سلول سفید در خون را اندازه‌گیری می‌کردیم اگر از میزان قابل سنجش ما کمتر بود، درمان را شروع می‌کردیم، در حال حاضر سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده است که به محض اینکه تست فرد مثبت بود، سریعا درمان را شروع شود تا سرایت کمتر و طول عمر فرد مبتلا بیشتر شود.
این دارو چگونه وارد ایران می‌شود؟
در حال حاضر این دارو از طریق سازمان ملل وارد ایران می‌شود ولی ما می‌توانیم وارد مذاکره شویم زیرا این دارو در پروتکل کشوری است، فکر می‌کنم ایران در آینده توانایی تولید گلوتی‌وراوی را هم داشته باشد.
میانگین طول عمر سن مبتلایان HIV چند است؟
اگر به موقع تحت درمان قرار گیرند میانگین آنان نزدیک به 70 سال است، البته این میانگین قبلا 50 سال بود، در حال حاضر آنقدر طول عمر افراد مبتلا بالا رفت است که یک زمینه جدیدی مطرح شده است، بنام سالخوردگی و ایدز چون خود سالخوردگی هم مساله مهمی است.
جدیدترین پیگیری شما در کنترل آمار ایدز جنسی چیست؟
برای اولین بار پارسال انتقال ایدز از طریق روابط جنسی از انتقال تزریقی پیشی گرفت، با حدود 3 درصد ولی آماری که در نیمه اول سال دادند این 3 درصد زیادتر شده بود، نزدیک به 10 درصد است، در این میان زنان بیشتر گرفتار می‌شوند. برای پیشگیری از افراد مبتلا به HIV زنان در اولویت ما هستند، که به دو صورت کنترل می‌کنیم یکی پیشگیری مادر و کودک که همه زنان باردار باید تست دهند، دیگری زنان با رفتار پر خطرکه باید پوشش پیشگیری بیشتری نسبت به بقیه زنان داشته باشند، ولی مسئله سوم که بنظر من خیلی مهمتر است، مادری که مبتلا شده به HIVبرای حفظ زندگی خود و کودکش تلاش می‌کنیم و زنی که رفتار پر خطر دارد پیشگری نوع دوم را انجام میدهیم، ولی مهمترین پیشگری برای ما نوع اولیه است، که تمرکز بر جوانان است، الان حرکتی شروع شده برای جوانان و نوجوانان در معرض خطر.
چه نوع حرکتی؟
ایجاد باشگاه‌های برای جوانان و نوجوانان در معرض خطر که در محله‌های پرخطر هستند، آموزش‌های لازم و جامع را در اختیار این جوانان قرار دهیم، به نظر من آموزش بی‌نهایت اهمیت دارد، درواقع اگر جوانی آموزش‌های لازم را بداند دچار این بیماری نمی‌شود یا اگر هم مبتلا شود بدنبال پیشگیری و درمان می‌رود، آموزش در بعضی نقاط وجود دارد ولی خیلی گسترده نیست.
در بحث پوشش کسانی که رفتار پرخطر دارند، کدام نهادها مسئولیت مستقیم دارد؟
اداره بهزیستی، وزارت بهداشت و وزرش جوانان من فکر می‌کنم اگر این سه ارگان با هم کار کنند ما خیلی در این عمل جلو می‌افتیم، البته با کمک رسانه ها، که حدود دو هفته پیش با شرکت سروش تفاهم کردیم تا درباره آموزش جوانان قدمی بزرگ برداریم.
در شبکه‌های اجتماعی هم فعالیتی انجام دادید؟
بله، زیرا که امروزه شبکه‌های اجتماعی خیلی کمک کنند هستند، در حال حاضر سایت درست کردیم و به تازگی وزارت بهداشت در تلگرام کانالی مخصوص آموزش جوانان ایجاد کرده است، تا شاید اینگونه بتواند قدمی در این راه بردارد.
ایدز در کودکان کار و خیابان چگونه است؟
در این مورد دو تا مساله بهم متصل است ولی اگر بخواهیم برنامه‌ریزی کنیم باید جداگانه باشد، یکی نوجوانان در معرض آسیب اجتماعی که تمام بچه‌های کار و خیابان در معرض هستند و دیگری کودک مبتلا به ایدز که خود یک مشکل دیگر است.
اگر آمار و شیوع ایدز در یک گروه جمعیتی کم باشد دلیل نمی‌شود که آسیب اجتماعی کم است، البته ویروس ایدز هم ضعیف است ممکن است، در این بچه ها هپاتیت بیشتر باشد.
کاهش ابتلا به ایدز ممکن است، بخاطر تغییر در نوع مصرف مواد مخدر؟
مسئله ایدز در سال 2009 یعنی همان سال 88 همین مدل بود، که در معتادان تزریقی شیب بالا رونده شکسته شد، اگر می‌خواستیم با همان روندپیش برویم شیوع به 80 درصد می‌رسید. ولی الانHIV در میان معتادان تزریقی 15 درصد است، چندتا مورد به این روند کمک کرده است، یکی شروع برنامه‌های پایش آسیب در زندان و خارج از زندان، آموزش‌ها و مردم که تغییر الگوی مصرف خیلی مهم بود. به نظر بنده مسئله‌ای که خیلی در این امر کمک کرد، فروش سرنگ و سوزن در داروخانه بود، تا قبل از این باید فرد با نسخه از داروخانه تهیه می‌کرد ولی الان با قیمت پایین و بدون نیاز به نسخه هرکسی میتواند سوزن و سرنگ خود را بخرد. به اشتراک گذاشتن سرنگ و سوزن در بین معتادان از سر نداشتن و استیلاء نیست، بلکه یک صمیمتی در بین معتادان است، به اصطلاح میگن خون بازی که در بین زنان بیشتر است.
تاتو در ایران زیاد شده است، 70 درصد تاتوکاران زیرزمینی هستند، این امر چقدر منجر به هپاتیت می‌شود؟
تاتو در خیلی از جاهای دنیا انجام می‌شود، اگر بخواهیم یک عملی که در جامعه مردم دوست دارند منجر به صدمه بدنی و سلامتی به مردم نشود باید آن عمل را آموزش دهیم، روشن باشد و زیرزمین بودن هر عملی حتی پزشکی باعث صدمه زدن در مردم می‌شود، باید از زیر زمینی بودن خارج شود و همه چیز تحت نظر سازمان بهداشت باشد تا اگر کسی دوست داشت تاتو بزند حداقل بیماری‌های دیگری در کنار آن نگیرند. حتی پزشکی، مانند کسانی که مخفیانه در مراکز زیرزمینی سقط جنین می‌کنند، بنده موافق سقط جنین نیستم ولی می‌خواهم بگویم که از جهت سلامت زنان مساله مهمی است.
اطلاع رسانی و انتظاراتی که می‌شود در این زمینه از رسانه‌ها داشت، چیست؟
ما در بحث رسانه ها خیلی ضعیف هستیم، بنده شخصا حاضر‌م در کارگاهی آموزش‌های لازم و آخرین اطلاعات را در اختیار رسانه ها قرار بدهم ولی یک مقدار هم باید خود خبرنگار برود به سمت اطلاعات به روز؛ سوالاتی که از پرسیده می‌شود نشان میدهد که رسانه 7-8 سال سوالات قبل را تکرار می‌کند، البته تقصیر ما و وزارت بهداشت هم است، که نتوانستیم بگوییم موضع HIV الان چیست، چند سال پیش موضوع اعتیاد بود، الان موضوع روز درمان است. شما بعنوان خبرنگار باید ما را نقد کنید و چند ماه دیگر از من بپرسید و پیگیری کنید که این وارد کردن داروها چه شد؟ در حال حاضر 50 درصد از مبتلایان شناسایی شده درمان می‌شوند، کسانی هم که شناسایی نشدند هیچ.
این تغییر روند به چه دلیل است؟
دو تا علت دارد، اول اینکه هدف WHO درمان نبود الان دو سال هدف تغییر کرده است، دوم اینکه در این 2 سال هم یک سری زیر ساخت ها لازم بود، مثلا درمانگر HIVبه مقدار کافی در کشور نداشتیم، برای همین شروع کردیم به تربیت پزشکان خانواده برای درمان با ایدز در افراد یا زیر ساخت دارو مناسب و کافی نداشتیم، کماکان هنوز خیلی عقب هستیم و باید سریع تر پیش برویم، تمام افرادی که ایدز دارند باید تحت درمان قرار بگیرند تا این چرخه انتقال را بشکند.
