تالاب هامون ؛ بزرگ ترین دریاچه ی آب شیرین ایران

تالاب هامون یا دریاچه هامون، یکی از مهم ترین جاذبه های گردشگری زابل و جاهای دیدنی زابل در استان سیستان و بلوچستان است که به عنوان بزرگ ترین دریاچه ی آب شیرین ایران نیز شناخته می شود. این دریاچه ی زیبا در ادبیات ایران و کتاب های شاعران بزرگ این سرزمین مانند شاهنامه فردوسی، جایگاه ویژه ای داشته و به نوعی حیات سیستان به آن وابسته بوده است. اما اکنون این دریاچه ی زیبا و حیاتی رو به خشکی است و در معرض تخریب قرار دارد. در ادامه این مطلب به معرفی این دریاچه بزرگ خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید ...

تالاب زیبای هامون

در گذشته های دور و قبل از تقسیم شدن ایران، تالاب هامون دریاچه ای بزرگ و پرآب در زابل بوده است. اما امروزه با تغییر مرزهای ایران این دریاچه ی بزرگ به چهار قسمت تقسیم شده که بخشی از آن در استان سیستان و بلوچستان قرار دارد. این چهار قسمت عبارتند از: دریاچه هامون صابری یا سیستان، دریاچه هامون پوزک ایران، دریاچه هامون هیرمند و دریاچه هامون پوزک افغانستان.  3820 کیلومتر مربع از دریاچه ی هامون در ایران قرار گرفته است. اصلی ترین رودی که به دریاچه هامون می ریزد، رود هیرمند است. از این رو به دلیل نوساناتی که این رودخانه دارد، مشکلاتی برای کل اکوسیستم تالاب هامون در زابل ایجاد شده است. البته با تمامی این مسائل، هامون یکی از  جاذبه های گردشگری زابل و جاهای دیدنی زابل است.

داستان این روزهای هامون ...

یکی از مواردی که باعث کم آبی این دریاچه شده، عدم پایبندی به قرار داد مابین نخست وزیر ایران امیرعباس هویدا و افغانستان موسی شفیق در سال 1351  می باشد. بر طبق این قرارداد، در هر ثانیه 26 مترمکعب آب  سهم سیستان است. نادیده گرفتن این قرارداد از سوی افغانستان باعث شد تا میزان آب ورودی به هیرمند در سال های خشکی و کم آبی کاهش یابد. همچنین سد کجکی و سد کمان خان بر روی رود هیرمند در افغانستان نیز یکی از دلایل کم آبی دریاچه هامون می باشد. در هر حال تالاب هامون امروزه با بحران بی آبی روبروست و این مسئله مشکلات بسیاری از جمله مشکلات اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی را برای مردم سیستان ایجاد کرده است. با این که در سال های اخیر، جاری شدن سیلاب از سوی افغانستان باعث احیا شدن این دریاچه شده، اما به گفته ی کارشناسان این وضع دوام زیادی ندارد و تالاب هامون همچنان در خطر بی آبی و خشکی قرار دارد.

دسترسی به تالاب هامون

هامون در شهر زابل استان سیستان و بلوچستان و مرز بین ایران و افغانستان قرار گرفته است. برای دسترسی به این دریاچه اگر از جاده زابل به سمت نهبندان می روید، در سه راهی میل نادر، پاسگاه نیروی انتظامی زابل را مشاهده خواهید کرد. از این جا مسیرتان را به سمت چاه خرما تغییر دهید. با توجه به این که در کدام فصل سال از این دریاچه دیدن می کنید و بسته به وضعیت آب هامون، مقدار راهی که باید طی کنید تا به آن برسید متفاوت است. وسعت این دریاچه در فصل های پرآب سال 5660 کیلومتر می باشد.