دستگاه تنفس دستگاهی است که به وسیله‌ی آن هوا وارد بدن و خارج می‌گردد. اهمیت تنفس بر کسی پوشیده نیست زیرا همه کس می‌داند که انسان می‌تواند چندین روز بدون آب یا غذا زنده بماند ولی قدرت و نیرو ندارد که دو یا پنج دقیقه نفس نکشد. پس هوا را می‌توان مثل غذا؛ البته مهم‌تر از آن، برای بدن لازم دانست. منتها غذایی جامد یا مایع نیست بلکه به صورت گاز خواهد بود که ترکیبی است از اکسیژن و ازت. اگر در محل زندگی اکسیژن کم شود خفگی ایجاد می‌کند.
عمل بینی:
عملکرد اصلی بینی این است که هوا را قبل از رسیدن به نای و ریه‌ها از نظر درجه‌ی حرارت، رطوبت و پاکیزگی تهویه و آن را از وجود ذرات آلاینده پاک سازی می‌کند. بینی طبیعی، تمام اعمال فوق را به طور کامل انجام می‌دهد. درجه‌ی حرارت هوا، میزان رطوبت و تمیزی آن اهمیت بسیاری در انجام تنفس درست دارد. به طور کلی بینی عضوی حساس است و هنگامی که نتواند وظایف فوق را به خوبی انجام دهد، سینوس‌ها و دستگاه تنفسی استعداد بیشتری برای ابتلا به عفونت‌ها پیدا می‌کنند.
در اثر سرماخوردگی و زکام وظایف بینی مختل و در اثر آن عفونت سینوس‌ها مبدأ و محل زایش اکثر بیماری‌های ریوی می‌گردد. به طور کلی بینی در معرض تغییرات مداوم حرارت، رطوبت و همچنین ذرات موجود در هوا قرار دارد. به همین دلیل اعمال مختلفی را باید انجام دهد که به کمک شاخک‌ها صورت می‌گیرد. این شاخک‌ها سطحی وسیع و پوشیده از مخاط را به وجود می‌آورند. یکی از عارضه‌های بینی، انسداد آن است که معمولاً در هنگام دراز کشیدن تشدید می‌شود. اگر هنگام دراز کشیدن و خوابیدن از یک طرف بدن دچار انسداد بینی شدید باید مجدداً به طرف دیگری بخوابید تا رفع شود.
خارش نوک بینی
اگر نوک بینی و جانب بیرونی آن خارش داشته باشد. به علت سرماخوردگی، چایمان و زکام خواهد بود که باید به منظور برطرف کردن آن از ویتامین C و داروهای سرماخوردگی استفاده کنید و به آن بخور داده شود و لااقل حدود 18 ساعت نیز استراحت کامل، راحت و آزاد داشته باشید.
بزرگی کرنه‌های بینی
برای درمان بزرگی کرنه‌های بینی، مرمکی، براده‌ی آهن و اشنان را به نسبت مساوی مخلوط و بسیار نرم بکوبید. بعد با کمی روغن زیتون مرهم درست کنید سپس یک قطعه پنبه‌ی آغشته به آن را داخل بینی قرار دهید.
• زرنیخ سرخ 0/5 و براده‌ی مس 1 گرم را در نصف فنجان سرکه حل کنید و به وسیله‌ی پنبه‌ای آن را در بینی قرار دهید.
• مرمکی و سماق را به طور مساوی بسیار نرم بسایید بعد در سرکه حل کنید. سپس یک قطعه پنبه‌ی کوچک را به آن آغشته و در سوراخ بینی قرار دهید.
• کات کبود، گِل ارمنی، سفیدآب قلع و سرنج را به نسبت مساوی بسایید و با کمی سرکه مخلوط کرده بعد به وسیله‌ی قطعه‌ای پنبه که به آن آغشته کرده‌اید داخل بینی قرار دهید.
• زرآوند مدحرج، مازوج، زاج سبز، کندش و مرمکی را مساوی نرم بسایید بعد در ظرف مسی سفید نشده ریخته و روی آن سرکه بریزید. آنقدر بپزید تا به صورت عسل درآید بعد یک قطعه پنبه را به آن آغشته و در مجرای بینی قرار دهید.
بدبویی بینی
گاهی در اثر عفونت سینوس‌ها یا به علت خورده شدن تیغه‌ی وسط بینی و سوراخ شدن آن و گاهی به علت عفونت قفسه‌ی صدری یا ریه‌ها یا معده بدبویی بینی ایجاد می‌شود که باید ابتدا علت را کشف و بعد به درمان پرداخت. ضمناً نسخه‌های زیر نیز در مورد بدبویی بینی مؤثر خواهد بود.
• سنبل یا عود یا سعد کوفی را بسیار نرم بسایید و هر بار کمی از آن را داخل بینی بکشید. همچنین خردل و صبر زرد را به نسبت مساوی بسیار نرم بسایید و در سکنجبین مخلوط و در گلو غرغره کنید.
• کلپوره، بابونه‌ی شیرازی و آویشن شیرازی را به نسبت مساوی مخلوط و بجوشانید. با آب آن داخل گلو غرغره کنید.
• جعده، میخک، سنبل الطیب، صبر زرد، اقاقیا، مرمکی و عفض را به نسبت مساوی بسیار نرم بسایید و مفرداً یا مرکباً در بینی بکشید و با آب پونه‌ی رقیق نیز مرتباً استنشاق کنید.
• دارچین، میخک، بسباسه و جوزهندی از هرکدام 10 گرم همه را مخلوط و بسیار نرم بسایید. بعد با 500 گرم عسل مصفی مخلوط و هر روز صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک قاشق شربت خوری از آن را میل کنید.
• سنبل و قرنفل را با هم بپزید و آب صاف کرده‌ی آن را در بینی استنشاق کنید. بعد پونه را نرم بسایید و کمی از گرد آن را در بینی بکشید.
باد دماغ شدگی اطفال
اگر در بینی گاهی بیماری ایجاد شود که مانع از تنفس گردد، در عرف می‌گویند فلانی باد دماغ شده است. این حالت در نوزادان بیشتر عارض می‌شود. برای درمان آن شب‌ها هنگام خوابیدن روغن بنفشه بادام را داخل بینی بچکانید.
• خاکشیر تلخ را در آتش بریزید و دود آن را داخل بینی بدهید تا باز شود.
• عناب را در آتش بیندازید تا بسوزد و یا آن را در میله‌ای فرو کنید و روی حرارت آتش بسوزانید و دود آن را بر بینی دهید تا مرتفع شود.
• هر صبح، ظهر و شب هر بار یک قطره روغن بنفشه بادام در بینی بچکانید.
• افراد بزرگسال می‌توانند کمی انفیه یا یک نوع گرد دماغ را در بینی بکشند تا به وسیله‌ی انفیه چند عطسه کنند و در اثر عطسه کردن باد دماغ آن‌ها برطرف می‌شود.
پاروسمی
پاروسمی یک نوع بیماری بینی است؛ یعنی این که در حس بویایی اختلال ایجاد می‌شود. این بیماری طوری است که تفسیرهای نادرست از بوها را ارائه می‌دهد. کسی که دچار این بیماری شده باشد اغلب اوقات از بوهای آزاردهنده شکایت دارد؛ یعنی گاهی بوی پَر سوخته‌ی مرغ یا بوی زباله یا بوهای فاسد و آزاردهنده‌ی دیگری را احساس می‌کند که با مصرف داروهای خوراکی پاک کننده‌ی سر و مغز و استنشاق انفیه تخفیف می‌یابد.
آنوسمی
آنوسمی یک نوع بیماری است که در نتیجه‌ی انسداد ساده‌ی بینی که مانع رسیدن جریان هوا به ناحیه‌ی بویایی بالای بینی می‌شود به وجود می‌آید. نحوه‌ی آغاز آنوسمی معمولاً به طور ناگهانی است. بیمار ممکن است یک روز دارای حس بویایی طبیعی باشد اما روز بعد به این عارضه دچار شود. یک عفونت ساده نیز ممکن است باعث این بیماری شود. کسانی که حنجره‌ی آنان به علت بیماری سرطان برداشته شده است نیز دچار آنوسمی خواهند بود. اما ساده‌ترین توضیح برای این امر فقدان جریان هوا در بینی خواهد بود. نحوه‌ی آزمایش و عملکرد بویایی این است که چشم‌هایتان را ببندید و شخص دیگری قهوه، شکلات، توتون، آمونیاک، عطر و غیره را جدا جدا و با فاصله جلوی بینی شما بگیرد و شما بوی آن‌ها را تشخیص دهید تا از سلامت بویایی خود مطلع گردید. بیمار آنوسمی قادر به تشخیص بوی قهوه نیست اما در برابر آمونیاک از خود واکنش نشان می دهد.
ضعف بویایی
برای درمان ضعف بویایی (در اصل تقویت بویایی) مقداری زعفران را در ظرفی کوچک و سربسته بریزید و روزی چند مرتبه درب آن را باز کرده و بو کنید. مجدداً درب آن را ببندید و برای مرتبه‌های دیگر همراه داشته باشید.
از بین رفتگی حس شامه
اگر در حس شامه مشکل ایجاد شده است ماءالاصول یا ایارج فیقرا را هر روز کمی میل کنید.
• هر روز کمی مرمکی نرم شده را در آب انجیر پخته مخلوط و با آن غرغره کنید.
• در حمام با آب جوشانده‌ی مخلوط مرزنجوش و درمنه‌ی ترکی سر را شستشو دهید و کمی از آن را هم در بینی بکشید.
• آب چغندر خام یا آب جوشانده‌ی اذان الفار یا آب جوشانده‌ی سداب یا آب دم کرده‌ی پونه‌ی رقیق را در بینی استنشاق کنید.
• پنج گرم سیاه دانه را در 1 لیوان آب بجوشانید و آب صاف کرده‌ی آن را در بینی بکشید.
• یک گرم سیاه دانه‌ی کوبیده شده را در 1 قاشق روغن زیتون ریخته و هر بار 2 یا 3 قطره در بینی بچکانید.
• یک مثقال مرزنجوش را در 1 لیوان آب بجوشانید و با آب صاف کرده‌ی آن را روزی 4 مرتبه استنشاق کنید.
• استوخدوس هندی و گل زرفا از هرکدام 6 مثقال، رازیانه و پر سیاوشان از هرکدام 4 مثقال و غازیاقی 2 مثقال همه را مخلوط و نیم کوب کنید. هر صبح و شب هر مرتبه 1 قاشق غذاخوری آن را در یک و نیم لیوان آب بجوشانید تا حدود یک لیوان آب باقی بماند بعد آن را صاف و شیرین کرده و بنوشید.
پیش‌گیری از سرماخوردگی بینی
اگر در فصل زمستان بینی شما دچار سرماخوردگی می‌شود در اوایل زمستان هر سال، برف اول و دوم و سوم که می‌بارد (چه فاصله نزدیک و چه فاصله طولانی ببارد) باید به اندازه‌ی یک مشت از آن را جمع کرده و بر غضروف بینی و اطراف آن بمالید تا از سرماخوردگی پیش‌گیری کند و در طول زمستان دچار سرمازدگی نشوید.
آب ریزش بینی
برای جلوگیری و درمان آب ریزش بینی توصیه می‌شود که تا پایان آخرین علایم این بیماری درمان را ادامه دهید و از خوردن پنیر و گردو پرهیز کنید و آبِ به شیرین و خام بنوشید.
• هر مرتبه یک قاشق غذاخوری مرزنجوش را در یک لیوان آب بجوشانید و روزی 5 تا 6 مرتبه مقداری از آن را داخل بینی بکشید.
• آویشن شیرازی، بابونه‌ی شیرازی و تخم گشنیز از هرکدام 1 مثقال، گل بنفشه و مغز ناخنک از هرکدام 2 مثقال، بادرنجبویه 3 مثقال، مرزنجوش و استوخدوس هندی از هرکدام 4 مثقال، پر سیاوشان 10 مثقال همه را مخلوط و نیم‌کوب کنید. سپس به 10 قسمت مساوی تقسیم و هر شب 1 قسمت از آن را در یک و نیم لیوان آب جوش بخیسانید. صبح در همان آب آن را بجوشانید و بخور دهید. بعد آب آن را صاف و شیرین کرده و بنوشید. تفاله‌ی آن را مجدداً شب بخیسانید و صبح باز هم بجوشانید و بخور دهید بعد آب صاف و شیرین کرده‌ی آن را بنوشید.
• هر روز صبح و عصر هر بار 5 گرم بابونه و 5 گرم مرزنجوش را بجوشانید و با آن بخور دهید. بعد آب آن را صاف و شیرین کرده و بنوشید و انگشت شصت پاها را با یخ سرد کنید تا آب ریزش قطع شود.
• گلنار فارسی، سورنجان مصری، پوست هلیله‌ی زرد، هلیله‌ی سیاه، کندر خوراکی، انقوزه، سکبینج و مرمکی از هرکدام 10 گرم، مقل ازرق و صبر زرد از هر کدام 3 گرم همه را مخلوط و بسیار نرم بسایید. بعد با کمی آب مرطوب و به صورت خمیر سفتی درآورده و قرص‌هایی به اندازه‌ی 1 عدد نخود بسازید. پس از خشک کردن هر صبح، ظهر و شب هر بار 1 تا 2 عدد میل کنید.
• هلیله‌ی زرد و حضض از هرکدام 2/5 گرم نرم بسایید بعد با 10 گرم پیه آب شده‌ی مرغ آمیخته و در بینی بمالید.
• میخک، حضض واگیر ترکی هر سه را به نسبت مساوی بسیار نرم بسایید و هر روز کمی از آن را در بینی بکشید.
• مرمکی 3 گرم، زعفران 2 گرم، زرآوند و قسط شیرین از هرکدام 5 گرم، دارچین، اذخرمکی و ریوند چینی از هرکدام 10 گرم، انیسون 20 گرم، تخم کرفس 30 گرم، همه را مخلوط و نرم بسایید، بعد با 250 گرم عسل مخلوط کنید و هر صبح، ظهر و شب قبل از غذا 1 قاشق شربت خوری از آن را میل کنید.
خون‌ریزی از بینی
به خون‌ریزی از بینی رعاف نیز می‌گویند. خون‌ریزی بینی اکثراً در کودکان مرسوم است. اما خون‌ریزی معمولاً خود به خود ایجاد می‌شود و خفیف است. خون‌ریزی‌ها معمولاً عادی هستند اما گاهی اوقات در افراد بالای 50 سال خطرناک است. در این گروه سنی، خون‌ریزی ممکن است از قسمت پشتی بینی صورت گیرد و به سختی قابل نگه داشتن و توقف باشد، اما اگر خون فرو داده شود ممکن است خون‌ریزی مشاهده نشود.
علت خون‌ریزی از بینی کم شدن قدرت انعقاد خون است و گاهی در اثر دستکاری کردن جدار داخلی بینی و یا در اثر ضربه یا به دنبال تب و گاهی اوقات به علت بالا رفتن فشار خون می‌باشد. شایع‌ترین علت خون‌ریزی از بینی، خشکی بیش از حد مخاط یا نقص داخلی عروق خونی خواهد بود.
بیماران دریافت کننده‌ی شیمی درمانی یا بیماران مبتلا به لوسمی ممکن است دچار خون‌ریزی از بینی شوند و در بسیاری از موارد علت خون‌ریزی از بینی مبهم است. گاهی دمای خشک سبب دلمه بستن بر روی مخاط بینی می‌شود و با برداشته شدن دلمه یا دستکاری کردن یا فین کردن بینی، مخاط می‌شکند و عروق کوچک باز می‌شود و خون جاری می‌شود.
اگر شما دچار خون‌ریزی بینی شده‌اید باید با فشار دادن دو طرف آن و تنفس از دهان از خون‌ریزی جلوگیری کنید و باید از تنفس شدید از بینی و یا خالی کردن آن با فشار زیاد خودداری کنید چون ممکن است لخته‌ی به وجود آمده را جدا کنید و خون ریزی مجدداً تکرار شود. کمک‌های اولیه و فردی معمولاً برای توقف خون‌ریزی کافی است. اگر جداره‌ی بینی خشک و ترک خورده باشد مالیدن پمادهای مرطوب کننده و یا استفاده از سرم نمکی ممکن است مانع تکرار این خون‌ریزی شود. اگر خون‌ریزی برای مدت نیم ساعت یا بیشتر ادامه پیدا کرد باید به پزشک مراجعه کنید.
برای درمان آن انزورت، مردار سنگ و پر سیاوشان را به نسبت مساوی نرم بسایید بعد با مقداری گلاب و سرکه مخلوط و روزی 3 مرتبه در بینی بچکانید.
• لعاب تخم شنبلیله را با کمی سرکه و کمی آب جوش مخلوط و در بینی بچکانید.
• براده‌ی آهن 1 گرم و پوست خشک انار 2 گرم. هر دو را بکوبید و در نصف فنجان سرکه بریزید بعد پنبه‌ای را به آن آغشته و داخل بینی قرار دهید. برای شستن بینی هم از مخلوط سرکه و گلاب استفاده کنید.
• قدری کارتُنک (تارهای خانه‌ی عنکبوت) که در سقف‌ها یا کناره‌های منزل یا مکان‌های کهنه‌ساز بیشتر یافت می‌شود را جمع و داخل بینی بگذارید تا خون بند بیاید.
• حدود 2 مثقال اسفند را در 1 لیوان آب آن قدر بجوشانید تا چند قطره آب باقی بماند. بعد آب آن را صاف و بگذارید تا سرد شود. سپس به وسیله‌ی قطره چکان در بینی بچکانید، خون بند می‌آید.
• یخ و سرکه را بر پیشانی بمالید و یا روی آن قرار دهید.
• بایستید و قدری پنبه یا پارچه یا کاغذ یا مقوا زیر لب بالا بین دندان‌ها و لب قرار دهید و دست‌ها را بالا بگیرید تا خون بند بیاید.
• یک گرم آدرنالین را با 20 گرم آب مقطر مخلوط و چندین مرتبه آن را استنشاق کنید.
• عصاره‌ی غوره را در بینی بچکانید.
• کندر را نرم بسایید بعد با آب تره‌ی تازه مخلوط و در بینی بچکانید.
• آب تره‌ی تازه را با سرکه به نسبت مساوی مخلوط و روی پیشانی بمالید.
• پنبه‌ای را به آب لیمو آغشته و داخل بینی قرار دهید.
• خون خشک خروس را نرم بسایید و در بینی بکشید.
• آب پیاز را بگیرید و با آب لیمو به نسبت مساوی مخلوط و چند قطره داخل بینی بچکانید.
• کمی کافور را با کمی شیره‌ی گرز خشخاش مخلوط و در بینی بمالید.
• با کمپرس آب سرد ملاج و پشت گردن را ماساژ دهید.
• شقایق را بسیار نرم بسایید و در بینی بکشید بعد گِل ارمنی و نشاسته را با سرکه مخلوط و در بینی بمالید.
• در صورتی که مو ندارید یا بسیار کوتاه است، مقداری گچ را با سرکه خمیر کنید و بر سر بمالید. پس از مالیدن خون بند می‌آید.
• شکوفه‌ی زردآلو را بجوشانید بعد پنبه‌ای را به آب آن آغشته و داخل بینی قرار دهید.
• مقداری مازو را بسیار نرم بسایید بعد به وسیله‌ی شیء لوله‌ای باریکی شخص دیگری داخل بینی‌تان فوت کند.
• آب ریحان تازه را بگیرید و با سرکه و مقداری کمی کافور مخلوط و در بینی بچکانید.
• سی گرم برگ و شاخه‌ی خشک گزنه را در نیم لیتر آب 5 دقیقه بجوشانید و 10 دقیقه هم آن را دم کنید. آب آن را صاف و با نبات شیرین و هر صبح، ظهر و شب هر مرتبه یک فنجان از آن را بنوشید.
• ریشه‌ی اریسا و مازو را بسیار نرم بسایید بعد با کندر ساییده، چدروا و زاج سبز با هم بپزید. آب آن را صاف کنید، سپس خون سیاوش را نرم بسایید و روی آن بپاشید. آنگاه مقداری آب گشنیز تازه با آن مخلوط و در بینی بمالید یا پنبه‌ای را بر آن آغشته و داخل بینی قرار دهید.
• به اندازه‌ی یک دانه باقلا خون خشک جوجه‌ی کبوتر را داخل بینی بمالید.
• پانزده گرم پوست خشک ساقه‌های درخت بلوط را در یک و نیم لیتر آب سرد خیس کنید. 2 گرم زاج سفید به آن اضافه و آن قدر بجوشانید که آب آن به نیم لیتر برسد. در جای خنک نگه دارید و موقع خون دماغ به وسیله‌ی پنبه‌ای بینی را با آن بشویید و یا داخل بینی بکشید و پنبه‌ی آغشته به آن را داخل بینی قرار دهید.
• نیم مثقال کافور را با یک عدد پوست تخم مرغ نرم بسایید بعد با یک عدد تخم مرغ کامل (زرده و سفیده) خام مخلوط و بر روی ملاج ضماد گذارید و مدتی بعد بردارید. دیگر خون دماغ تکرار نمی‌شود.
• در صورتی که خون‌ریزی شدید بود به نحوی که بند آمدن آن به طول انجامید، قدری محلول آنتی پرین 1% را در بینی استنشاق کنید. اگر این کار چندین مرتبه تکرار شود خون بند خواهد آمد.
• یک عدد آمپول آدرنالین را روی قطعه‌ای پنبه بشکنید تا کاملاً پنبه به دارو آغشته شود و آن را داخل بینی قرار دهید و جلوی بینی را با چسب بچسبانید. خون بند خواهد آمد.
• یک گرم زاج سفید را با 5 گرم نشاسته مخلوط بسایید و گاه به گاه کمی از آن را در بینی بکشید.
• پنج گرم تخم ریحان کوهی یا تخم شربتی را در کمی آب بجوشانید بعد پنبه‌ی آغشته به آن را داخل بینی قرار دهید.
جوش یا زخم داخل بینی
گاهی در اثر کثافات و میکروب‌های مخلوط در هوا و یا گرد و غبار و یا دست آلوده به کثافات و یا کندن موهای داخل بینی، نوعی خشکی و زخم در جدار دیواره‌های بینی ایجاد می‌شود. اگر فوری جلوگیری و درمان نشود ممکن است در اثر سهل‌انگاری و بی مبالاتی مبدل به زخم قوی‌تر شود که مدتی گرفتار آن خواهید بود، حتی در بعضی مزاج‌های حار و کسانی که خون‌شان کثیف است گاهی ممکن است زخم به این کوچکی و کم اهمیتی تبدیل به خوره شود و آن موقع است که سال‌های درازی باید خوره‌ی بینی تحمل شود.
برای جلوگیری از این نوع جوش‌ها باید هر روز مجرای بینی را کاملاً با آب نیم گرم (ملایم، ولرم) شستشو دهید. در مواقع بروز این مشکل از انگشت کردن در داخل بینی و خارش آن (هر چند که ناراحت کننده باشد) به کلی خودداری کنید. برای برطرف کردن آن هر روز 2 گرم اسید بوریک را در یک فنجان آب مقطر حل کنید و صبح، ظهر و شب در بینی استنشاق کنید.
• هر صبح، ظهر و شب داخل بینی را با روغن بادام تلخ چرب کنید.
• روزی سه مرتبه روغن پنیسیلین را داخل بینی بمالید.
• صبح‌ها هنگام بیدار شدن از خواب انگشت خود را تمیز بشویید و به وسیله‌ی انگشت، آب دهان خود را داخل بینی بمالید. یا آن آب دهان را کف دست بریزید و در بینی استنشاق کنید. چند روز که تکرار شود بهبودی حاصل می‌گردد. زیرا از حکمت پروردگار صبح‌ها که انسان از خواب بیدار می‌شود آب دهان مملو از مواد پنیسیلین می‌باشد که در بن دندان‌ها جای گیر شده است و اگر داخل بینی مالیده شود جمیع میکروب‌های داخل بینی را نابود می‌سازد و بدین جهت زخم بهبود می‌یابد.
• گشنیز تازه را بکوبید یا چرخ کنید و با فشار آب آن را بگیرید بعد با کمی سرکه مخلوط و با آن داخل بینی را شستشو دهید.
• رب انار و یا آب غلیظ انار را با کمی عسل مخلوط و داخل بینی بمالید.
عفونت بینی
برای رفع عفونت بینی هر روز مقداری بابونه‌ی شیرازی را بجوشانید و با آب صاف کرده‌ی آن داخل بینی را شستشو دهید.
دمل داخل بینی
برای رفع دمل داخل بینی مشمع اصلاح را بر روی دمل بچسبانید.
• کشمش کولی را بکوبید و به صورت خمیر که درآمد روی دمل بگذارید.
• مقداری اسپرزه‌ی کوبیده را در کمی آب خیس کنید. پس از چند ساعت خیس کردن به صورت خمیر در می‌آید. در یک تکه پارچه‌ی تمیز ریخته و دور پارچه را جمع و از خارج روی بینی بگذارید.
• چهار مثقال شیر خشت را در 1 لیوان آب هندوانه مخلوط و ناشتا بنوشید.
دمل چرکی بینی
اگر بینی به دمل چرکی مبتلا شده است مشمع اصلاح را بر روی دمل بچسبانید تا بهبود حاصل شود.
• اسپرزه‌ی کوبیده را چند ساعت در مقداری آب خیس کنید و به صورت خمیر که درآمد میان پارچه‌ای بریزید به طوری که پارچه دور اسپرزه‌ها را بگیرد و آن پارچه را روی دمل قرار دهید تا فروکش کند.
• کشمش کولی را بکوبید تا به صورت خمیر درآید و روی دمل بگذارید تا سرباز کند و عفونت آن خارج شود و بهبود یابد.
• چهار مثقال شیر خشت را در یک لیوان آب هندوانه مخلوط کنید و صبح ناشتا بنوشید.
غده‌ی داخل بینی
درد اخل بینی غده‌هایی ایجاد می‌شود که امروزه آن را پیستوئید می‌نامند. علت به وجود آمدن آن‌ها حرارت مزاج و کثیفی خون می‌باشد. برای رفع آن ابتدا باید حرارت مزاج را برطرف کنید و بعد خوراکی‌هایی که خون را صاف می‌کند مصرف کنید تا باعث بهبودی غده‌های داخل بینی گردد مانند: انجیر، توسرخ، ازگیل، هندوانه، خیار، گیلاس، آلبالو، ترب، سیر، پیاز، کاهو، تمشک، اخترزغال، کشمش، عناب، زرشک، آب زردک، آب هویج (صبح ناشتا)، چغندر، کرفس، شوید، مرزه، آرتیشو، غازیاقی، ترشک، برگ تازه‌ی کاسنی، شلغم پخته، آب انار، لیمو شیرین، آب لیموترش، آب پرتقال، انگور فرنگی، انگور زرد و رسیده (بین دو غذای روزانه)، گریپ فروت، توت فرنگی، توت سرخ، توت وحشی (صبح ناشتا)، آش تمرهندی، آش آب غوره، عرق کاسنی، عرق بید، عرق بنفشه، عرق نیلوفر، عرق شاه تره، آب دم کرده‌ی ریشه‌ی کاسنی، ریشه‌ی ترشک، ریشه‌ی باباآدم، برگ یا ریشه‌ی گزنه، برگ درخت فندق، گل تازه‌ی همیشه بهار.
پولیپ بینی
رشد دیواره‌ی نرم ترشح کننده‌ی مخاط بینی به طور غیرطبیعی را پولیپ می‌نامند. این بیماری معمولاً در بالغین رایج است. رشدی که در دیواره‌ی ترشح کننده‌ی مخاط بینی به وجود می‌آید به نام پولیپ بینی شناخته می‌شود. دلیل اصلی این پولیپ‌ها ناشناخته است. هرچند این بیماری معمولاً در افرادی که آسم و یا رینیت (حالتی که در آن دیواره‌ی داخلی بینی و حلق متورم می‌شود) دارند شایع‌تر است. با وجود این که پولیپ‌ها به ندرت در کودکان به وجود می‌آیند اما گاهی در کودکانی که به طور ارثی به سیستیک فیبروزیس (1) مبتلا هستند به وجود می‌آیند.
علایم پولیپ‌های بینی معمولاً در طی چندین ماه بروز می‌کند. شدت علایم بستگی به تعداد و اندازه‌ی پولیپ‌ها دارد و عبارتند از:
• گرفتگی بینی به دلیل انسداد توسط پولیپ.
• کاهش قدرت بویایی.
• در بعضی حالات آب ریزش از بینی به دلیل افزایش مقدار ترشح مخاط.
اگر کانال‌های کوچکی که موکوس را تخلیه می‌کنند به وسیله‌ی پولیپ‌ها بسته شوند و سینوس‌ها ملتهب گردند، پولیپ‌های بینی ممکن است باعث سینوزیت‌های مکرر شوند.
اگر پزشک به این بیماری مشکوک باشد اما نتواند آن‌ها را به آسانی ببیند ممکن است برای شما آندوسکوپی بینی را تجویز کند. اگر تعداد و اندازه‌ی پولیپ را نتوان به وسیله‌ی آندوسکوپی هم تعیین کرد، می‌توانید از سی تی اسکن استفاده کنید و اگر فقط یک پولیپ وجود داشته باشد، می‌توان یک نمونه‌ی کوچک از آن را برداشت و زیر میکروسکوپ برای آزمایش سرطان بررسی کرد. پولیپ‌های کوچک بینی را می‌توان به وسیله‌ی اسپری کورتیکواستروئید (2) بینی که در مدت چند هفته پولیپ را از بین می‌برد، برطرف کرد. پولیپ‌های بزرگتر را می‌توان در هنگام عمل آندوسکوپی برطرف کرد. اسپری کورتیکواستروئید همچنین ممکن است برای چندین ماه بعد از جراحی هم مورد استفاده قرار گیرد تا مانع از بازگشت بیماری شود. در حالت‌های شدیدتر یک دوره کورتیکواستروئید خوراکی نیز ممکن است تجویز شود.
انحراف تیغه‌ی بینی
حالتی غیرعادی در قسمتی که دو حفره‌ی بینی را از هم جدا می‌کند، انحراف تیغه‌ی بینی نام دارد که معمولاً در هنگام تولد وجود دارد و این انحراف در مردان رایج‌تر است. به این دلیل که مردان به ورزش‌ها و مشاغل پُر برخورد بیشتر می‌پردازند. لذا انجام ورزش‌های پر برخورد مانند فوتبال عامل خطرآفرینی خواهد بود. گاهی اوقات دیواره‌ی غضروفی و استخوانی که دو حفره‌ی بینی را از هم جدا می‌کند و تیغه‌ی بینی (3) نامیده می‌شود، کمی تغییر حالت داده و یا انحراف می‌یابد اما مشکلی را به وجود نمی‌آورد.
البته در بعضی افراد این دیواره تغییر شکل زیادی داده و یک سمت بینی را مسدود و تنفس را دچار مشکل می‌کند این عیب گاهی اوقات با خُرخُر کردن همراه است. این بیماری به صورت خفیف معمولاً در ابتدای تولد وجود دارد. در سایر حالات این بیماری به دلیل ضربه به بینی مثلاً بر اثر سقوط یا جراحت‌های ورزشی و غیره به وجود می آید.
انحراف شدید بینی ممکن است عامل مهمی در بالا بردن خطر سینوزیت باشد. اگر شما انحراف بینی، که باعث تکرار سینوزیت و یا مشکلات تنفسی می‌شود دارید ممکن است پزشک برایتان جراحی را الزامی بداند. این انحراف ممکن است به وسیله‌ی صاف کردن و یا برداشتن استخوان و غضروف برطرف شود. عمل جراحی معمولاً به وسیله‌ی بی حسی موضعی و یا بی هوشی صورت می‌پذیرد و معمولاً موفقیت‌آمیز می‌باشد.
خشکی لب‌ها
برای برطرف کردن خشکی لب‌هایتان روزی سه مرتبه روی آن روغن وازلین بمالید.
• روی لب‌ها پماد روغن انگور را روزی سه مرتبه بمالید.
• یک قطعه از شُش گوسفند را به سیخ بکشید و کباب کنید و آن را روی لب‌ها بمالید.
ترک یا قاچ لب‌ها
ترک و قاچ لب‌ها در اثر حرارت جگر ایجاد می‌شود. برای درمان آن شب‌ها مقداری بِه دانه را در کمی آب جوش بخیسانید و صبح‌ها لعابی که از آن تولید شده است را روی لب‌ها مالش دهید و هر روز هم پسته‌ی وحشی بخورید تا برطرف شود.
چاک گوشه‌ی لب
چاک گوشه‌ی لب در اثر حرارت جگر و کلیه‌ها است. لذا باید هر روز آش جو، آش عدس، آش آب غوره، آش تمر، آش آب نارنج، آش با جو و گشنیز و برگ چغندر، آب غوره، آب عناب، چغندر، برگ چغندر، کاهو، زرشک، آب جوشانده‌ی تخم کاسنی بخورید و برای درمان سریع‌تر روزی سه مرتبه روی آن وازلین بوریکه یا روغن پنی سیلین یا گلیسیرین یا پماد هادکس یا پیه بُز آب شده بمالید.
• هر روز صبح مقداری تخم کاسنی را بجوشانید و آب آن را صاف و شیرین کرده، بنوشید.
• کمی روغن حیوانی را با کمی موم عسل به طور مساوی در ظرفی روی آتش گرم کنید تا مخلوطی یکنواخت به دست آید و بعد کمی سفیدآب روح را روی آن‌ها بپاشید و هم بزنید و روزی سه مرتبه کمی از آن بر موضع بمالید.
• چند روز صبح هنگام بیدار شدن از خواب و قبل از صرف صبحانه شیئی فلزی که در سرمای بیرون از اتاق بوده و سرد است یا شیئی فلزی که قبلاً در یخچال یا فریزر گذاشته‌اید را روی آن بگذارید و 5 دقیقه نگه دارید.
تب خال
ویروس هرپس سیمپلکس (تب خال) شدیداً مسری بوده و باعث بروز اختلالات متعددی می‌شود که مشخصه‌ی آن‌ها تاول‌های کوچک و دردناک بر روی پوست و غشاهای مخاطی می‌باشد که اکثراً در اطراف لب و یا آلت تناسلی ایجاد می‌شود. ویروس هرپس سیمپلکس (تب خال) بر اثر تماس مستقیم با این تاول‌ها انتقال می‌یابد.
یک بار آلوده شدن به این ویروس باعث می‌شود که این ویروس در عصب‌ها به صورت مخفی باقی بماند و در هنگام استرس و یا بیماری دوباره فعال شده و بیمار را دچار تب خال سازد. این بیماری در افراد مبتلا به ایدز و دچار کاهش ایمنی به طور شایع‌تر و شدیدتری رخ می‌دهد.
دو نوع از این ویروس وجود دارد. نوع یک که معمولاً باعث عفونت لب‌ها، دهان و صورت می‌شود و نوع دو که باعث عفونت‌هایی در آلت تناسلی می‌گردد. اکثر افراد تا هنگام بزرگسالی به ویروس هرپس سیمپلکس نوع یک مبتلا می‌شوند. در اکثر موارد، عفونت اولیه باعث هیچ‌گونه علامتی نمی‌شود. با این حال بعضی از کودکان ممکن است دچار تاول‌هایی در داخل دهان‌شان شوند. پس از یک بار گرفتاری این ویروس در سیستم عصبی مخفی شده و هرچند وقت یکبار خود را به صورت تب خال نشان می‌دهد.
ویروس هرپس سیمپلکس نوع دو معمولاً از طریق فعالیت جنسی منتقل می‌شود و باعث بروز تاول‌هایی در منطقه‌ی تناسلی می‌گردد. این ویروس نیز همانند تب خال ساده‌ی صورت به طور مکرر بروز می‌کند. عفونت نوع دو را می‌توان از ظاهر و محل ایجاد تاول‌ها تشخیص داد. تب خال‌های کوچک و خفیف را معمولاً می‌توان به راحتی با مصرف پمادها یا کرم‌ها یا داروهای گیاهی خوراکی یا مالیدنی‌های مختلف ضدویروس درمان کرد. با این حال در صورت بروز تاول در منطقه‌ی تناسلی یا انواع شدید و عود کننده‌ی آن نیاز به درمان با داروهای ضدویروسی خوراکی وجود دارد.
تب خال‌ها، اغلب روی پوست اطراف لب‌ها ایجاد می‌شوند. بدین ترتیب که:
-ناحیه‌ی مبتلا شروع به احساس سوزن سوزن شدن می‌کند.
-یک یا چند مجموعه از تاول‌های کوچک و دردناک به وجود می‌آید و پوست اطراف، دچار التهاب می‌شود.
-تاول‌ها می‌ترکند و دلمه می‌بندند.
-معمولاً تاول‌ها در عرض 10 تا 14 روز فروکش می‌کنند.
اگر تب خال‌ها عود کنند معمولاً دوباره در همان نواحی قبلی روی صورت ظاهر می‌شوند.
اقدامات لازم:
احتمال دارد بتوانید با استفاده از یک کِرم ضد ویروسی مثل آسیکلوویر جلوی حملات شدید را بگیرید اما باید کِرم را به محض پیدایش اولین علایم به کار برید. در بعضی موارد داروهای ضدویروس خوراکی ممکن است تجویز شوند. هرچند درمان بلافاصله می‌تواند جلوی حملات را بگیرد اما ویروس در سیستم باقی مانده و علایم ممکن است بارها عود کنند. اگر دچار تب خال‌های مکرر می‌شوید سعی کنید از پوست‌تان در برابر عوامل بروز تب خال مثل آفتاب سوختگی یا باد سرد محافظت کنید. جهت به حداقل رساندن خطر انتشار ویروس از لمس تاول‌ها و بوسیدن اجتناب ورزید. لازم است بدانید که گاهی اوقات رابطه‌ی جنسی دهانی می‌تواند باعث انتقال ویروس از دهان به دهان یا دستگاه تناسلی شود.
پی‌نوشت‌ها:
1.Cystic Fibrosis
2.Corticosteroid
3.Septumnasd Nasal
منبع مقاله :
حاجی شریفی، احمد، (1395)، دائرةالمعارف گیاه درمانی ایران، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ پانزدهم. 