شهید آیت الله قاضی طباطبایی که وی را «خمینی آذربایجان » می خواندند ، به حق اثرگذارترین چهره نهضت امام خمینی (ره) در شمال غرب کشور است . وی در مکتبی گرانسنگ تربیت یافت و از محضر اساتیدی چون امام بهره گرفت و با پشتوانه دودمان و سلسله ای از عالمان بزرگ ، منشاء برکات بیشمار گردید. وی از خاندان بزرگ «آل طباطبا » است که در آذربایجان به سادات «عبد الوهابیه » شهرت دارند و در زمان حکمرانی خلفای بنی عباس ، مدینه را به قصد ایران ترک کردند . نسبت این خاندان با سه واسطه به امام حسن مجتبی(ع) می رسد. خاندان طباطبائی در طی اعصار گوناگون، پرچمدار فقاهت و پاسدار معارف اهل بیت و با تربیت شخصیت های بزرگ جهان اسلام ، در جامعه ی شیعی از موقعیت ممتازی برخوردار بوده اند.
آیت الله قاضی طباطبائی از نوجوانی به همراه پدر طعم تبعید را چشید و در کوره حوادث و مبارزات فولاد آبدیده شد ، بدان گونه که در سراسر عمر پربار خویش ، لحظه ای از دشمن نهراسید و به زیور شجاعتی مثال زدنی آراسته گردید . او پس از طی سطوح مقدماتی در حوزه عملیه تبریز و کسب فیض اساتید بزرگ این شهر ، به حوزه علمیه قم رفت و پس از 11 سال تحصیل در آن جا به نجف اشرف رفت تا از شاگردان ممتاز بزرگانی چون آیت الله کاشف الغطاء ، آیت الله سید محسن حکیم ، آیت الله میرزا باقر زنجانی و آیت الله بجنوردی باشد . وی پس از دستیابی به درجات علمی بالا ، در سن 42 سالگی به تبریز بازگشت تا در ضمن ادامه کارهای پژوهشی ، تدریس و تالیف کتب ارزشمند ، به تقویت آگاهی نسل جوان و تعمیق بینش سیاسی آنان بپردازد و در جهت نشر افکار امام خمینی با رژیم پهلوی به مبارزه برخیزد. با آغاز نهضت امام در سال 42 ، شهید آیت الله قاضی وارد مبارزه جدی با رژیم شد و در این راه زندانها و تبعید های فراوانی را به جان خرید. او در آذربایجان تنها کسی بود که ستمها و خطاها را مستقیماً متوجه شخص شاه می دید و مردم را به مبارزه با او که ریشه فساد بود ، دعوت می کرد.
تدبیر شهید آیت الله قاضی طباطبایی در یکی از پرحادثه ترین و حساس ترین نقاط ایران سبب گردید که به رغم خطاها و اقدامات برخی از نخبگان آن خط ، مردم آن دیار چنان با نهضت امام همراه شوند که در 29 بهمن 56 ، تبریز یکپارچه به پا خاست و این رویداد به عنوان نقطه عطفی در تاریخ به جا ماند و موجب تسریع روند انقلاب آن گردید . آیت الله قاضی همواره به مقابله ی با تفرقه افکنان می پرداخت و در جهت ایجاد وحدت در آذربایجان می کوشید .
جهاد وی تنها در یک جبهه نبود. خدمات گسترده علمی شهید و کتب بی شماری که در شاخه های مختلف اسلامی اعم از رجال ، کلام ، فلسفه ، تاریخ ، تفسیر و غیره به رشته تحریر درآورده ، هر یک درخور توجه و تامل فراوان است و به رغم کارشکنی های دائمی ساواک ، از وی چهره ای شاخص در عرصه ی علوم دینی ساخته بود. از اقدامات بزرگ علمی شهید آیت الله قاضی می توان به تصحیح کتب فراموش شده خطی برخی از بزرگان شیعه ی امامیه اشاره کرد . او به اتکای خاندان عالم پرور خود و نسخ خطی به جا مانده از آنان، در حفظ منابع علمی ، خدمات بی نظیری را ارائه کرد . بیش از 40 کتاب علمی و تحقیقی و چندین مقاله از ایشان به زبان عربی در رسانه های عرب از جمله آثار ارزشمند اوست .
منبع:ماهنامه شاهد یاران، شماره 51
/ج
