به تازگی موضوع سرمایه‌گذاری یکی از حامیان برنامه‌های رسانه ملی در یکی از استارتاپ‌هایی که مخصوص معلولین بوده حواشی بسیاری ایجاد کرده است؛ این حواشی زوایای تازه‌ای در مورد نگاه عمومی به مسئله استارتاپ‌ها و معلولین را در فضای کشور روشن می‌کند.
«وحید رجبلو»، توان‌یابی است که هم‌اکنون ایده پرورش یک استارتاپ برای افراد توان‌یاب را در سر می‌پروراند و در جشنواره توان‌تک هم موفق به کسب رتبه دوم شده بود. او به دنبال آن است تا با استارتاپ «همیار مهر»، توان اجتماعی را به توانیابان برگرداند. او که سال‌هاست برنامه‌نویسی می‌کند و درآمد خود را از این راه به دست می‌آورد، در تاریخ 9 دی ماه به برنامه «حالا خورشید» با اجرای «رضا رشیدپور» دعوت می‌شود.
«آهنگ آرزوی خوب را آماده کنید!»
در این برنامه وحید رجبلو تلاش می‌کند از مشکلات توانیابان بگوید و خبر می‌دهد با استارتاپی که اکنون در حال برداشتن اولین گام‌های خود است، می‌خواهد به مشکلات توانیابان رسیدگی کند. اما در همین برنامه، اتفاق جالبی رخ می‌دهد و رضا رشیدپور پس از پخش یک آهنگ شورانگیز اعلام می‌کند که حامی برنامه، یعنی «اول مارکت»، تصمیم گرفته است تا تمام هزینه‌های «اپلیکیشن» رجبلو از جمله توسعه و تبلیغات را برعهده گیرد.
وحید رجبلو پس از حضورش در این برنامه تصور می‌کند که یک حامی مالی پیدا کرده است که می‌خواهد او را به هدف اصلی‌اش یعنی راه‌اندازی یک کسب‌وکار اجتماعی در حوزه معلولین برساند؛ کسب‌وکاری که اپلیکیشن صرفا جزیی از آن است. رجبلو اما پس از پیگیری‌های مکرر در روزهای بعدی، به در بسته می‌خورد.
این در حالیست که برنامه حالا خورشید در روزهای گذشته بدون حضور رجبلو، مجدداً مدعی خریداری شدن اپلیکیشن این توان‌یاب توسط اول مارکت شده است.
«نمی‌دانند استارتاپ چیست»
وحید رجبلو، در گفتگو با دیجیاتو اشاره می‌کند که ابتدا صحبت از حمایت مالی در میان بوده اما در نهایت در این برنامه گفته شد که اپلیکیشن خریداری شده است: «آقای رشیدپور اعلام کرد که اول مارکت اپلیکیشن من را خریده و از این پس هم هر برنامه‌ای بسازم می‌خرد. قرار بر حمایت بود نه خرید. به نظر می‌رسد که مفهوم استارتاپ برای آنها آشنا نیست. اپلیکیشن تنها قسمتی از یک استارتاپ است. هیچ هماهنگی قبلی وجود نداشته و صرفاً روی آنتن چنین موردی اعلام می‌شود.»
رجبلو خبر می‌دهد که به همراه یک تیم 5 نفره در حال پیشبرد برنامه‌های «همیار مهر» است و اعلام خریداری شدن اپلیکیشن در تلویزیون، حتی باعث اختلافاتی میان هم‌تیمی‌ها و سایر سرمایه‌گذاران شده است؛ آن هم بر سر اتفاقی که هرگز رخ نداده بود.
نهایتاً در روزهای گذشته، رجبلو تصمیم می‌گیرد ویدیویی را منتشر کند و توضیحاتی را در خصوص حضورش در برنامه حالا خورشید و عدم دریافت هیچ‌گونه کمک مالی ارائه دهد.
«معلول مستحق نیست»
اما رجبلو خبر می‌دهد که دیروز -11بهمن-، در خانه‌اش میزبان برخی از اعضای برنامه حالا خورشید و اول مارکت بوده است:
«می‌خواستند از همان ابتدا شروع به فیلم‌برداری کنند. اجازه ندادم دوربین را داخل خانه بیاورند. از آنها یک سوال پرسیدم و گفتم چرا بدون هماهنگی با من در برنامه زنده اعلام کردید که اپلیکیشن من را خریده‌اید در صورتی که روح من هم خبر نداشت؟ هیچ پاسخی دریافت نکردم. یک چک 10 میلیونی به من دادند و گفتند این پول اپلیکیشن شماست. به آنها گفتم ما به دنبال توسعه استارتاپ هستیم نه یک اپلیکیشن. هزینه استارتاپم را پرسیدند. گفتم دقیق نمی‌دانم اما برای فرآیند ملی شدن و داشتن 10 شعبه در کل ایران، رقمی معادل 400 الی 500 میلیون تومان برای یک سال نیاز است. چند دقیقه‌ای سکوت کردند، چک را در جیب گذاشتند و رفتند.»
رجبلو اشاره می‌کند که عوامل برنامه حالا خورشید و اول مارکت، احساس می‌کردند که در حال انجام یک کار خیر هستند و یک انسان مستحق را به دلیل شرایط جسمی‌اش به برنامه خود برده‌اند: «معلول مساوی با انسان مستحق نیست. استارتاپ ما هم مانند همه استارتاپ‌ها به دنبال سرمایه‌گذار و اسپانسر است. درگذشته شرکت‌های «رهنما» و «آسان‌پرداخت» هم در این مجموعه سرمایه‌گذاری هایی داشته‌اند اما نه از روی ترحم، بلکه از روی تخصص. اینکه صحبت از خیریه و کار خیر می‌کنند توهین‌آمیز است.»
«اول مارکت قولی نداده است»
«ناصر قدیر کاشانی»، مدیرعامل شرکت خدمات اول در گفتگو با دیجیاتو در مورد اتفاقاتی که در برنامه حالا خورشید و وعده‌هایی که داده شده است می‌گوید: «اول مارکت به کسی قولی نداده است، بلکه این قول را آقای رشیدپور در برنامه به ایشان داد. آقای رجبلو اصرار داشت که خیلی سریع در عرض دو-سه هفته کارش انجام شود که این منطقی نیست.»
وقتی از کاشانی در مورد عدم هماهنگی رشیدپور و با مجموعه اول مارکت می‌پرسم، می‌گوید: «اینطور نیست که هماهنگ نباشیم، آقای رشیدپور کیس را در تلویزیون معرفی می‌کند و ما هم انجام می‌دهیم. ما اگر قرار است کار خیر انجام دهیم نباید ما را پشیمان کنند. ما در همان برنامه برای یک خانم وانت خریدیم، به خانم دیگری که نقاشی می‌کشید 50 میلیون دادیم، یک نفر را فرستادیم آفریقا. هدف ما کار خیر بود و واقعاً ما را پشیمان می‌کنند.»
در تماس دیجیاتو با رضا رشیدپور، او عنوان کرد که حرف تازه‌ای برای گفتن ندارد و هرچه بوده را در اینستاگرامش توضیح داده است. دو پست اخیر اینستاگرام رشیدپور به موضوع وحید رجبلو پرداخته است. در یکی از آنها می‌خوانیم: «دغدغه های وحید که ناشی از برخی ناملایمات نهادهای مسئول با اوست را می فهمم ولی ای کاش قبل از گلایه ی تصویری توجه می کرد که هر اقدام خیریه در یک برنامه تلویزیونی روال منطقی دارد و حامی مالی باید مراحل اداری اش را سپری کند.»
در واقع رشیدپور هم معتق بوده است که مشغول انجام یک کار خیر برای یک فرد ضعیف است؛ فردی که به گفته خودش با معلولیت 98 درصد، در 11 سال گذشته با برنامه نویسی موفق شده تا درآمد مورد نیاز خود را کسب کند.
رشیدپور دیروز تصویر دیگری در اینستاگرام خود منتشر کرد که چک 10 میلیون تومانی برای رجبلو را به نمایش می‌کشد. او از عدم قبول چک توسط خانواده رجبلو گفته و خبر داده که ارزش اپلیکیشن را نیم میلیارد تومان تعیین کرده‌اند: «صدالبته که اصلا نیت رفقای من مالکیت و این حرفها نبود ، صرفا حمایت از یک جوان عزیز و روحیه دادن به او در حد بضاعتمان.»
در واقع هم مدیرعامل خدمات اول و هم رضا رشیدپور، در کنار نمایش این افراد در تلویزیون و درخواست از بینندگان برای ارسال کدهای پولساز، به دنبال یک اقدام خیر بوده‌اند در حالی که وحید رجبلو می‌گوید که توان‌یاب بودن خود را یک مزیت می‌بیند. او اشاره می‌کند که می‌خواهد کارآفرین شود و خدمات اجتماعی را به توانیابان ارائه دهد. از آنجایی هم که خودش یک توان‌یاب است، نیاز این‌گونه افراد را بهتر از دیگران می‌شناسد و می‌تواند استارتاپی موفق در این حوزه بسازد.
در نهایت، وحید رجبلو امروز بیانیه زیر را منتشر کرده است و در گفتگو با من می‌گوید که تصمیم ندارد هیچ کمکی را از مجموعه اول مارکت و یا برنامه حالا خورشید دریافت کند:
و حالا واقعا خورشید!
ضمن تشکر از همه دوستان، رسانه‌ها و توانیابان و توان‌دوستانی که طی این مدت از من حمایت کردند در مورد پست‌های اخیر آقای رشیدپور و حمایت برنامه حالا خورشید و شرکت محترم اول مارکت باید چند حقیقت ناخوشایند را بنویسم. ابتداء به ساکن باید عرض کنم که من هنوز پاسخی مبنی بر اینکه چرا بدونه اطلاع به من در برنامه اعلام شد اپلیکیشن من خریداری شده و هر بار نوع حمایت و وعده خود را تغییر دادند؟ و اینکه برادر من هیچ رقمی از مبلغ اپلیکیشن همیار به تیم برنامه حالاخورشید اعلام نکردن و این گفته در پست اینستاگرامی ایشون از زبان برادر من صحت نداره.
این حقایق را در سایه این نکته می‌نویسم که در نیت دوستان شکی ندارم باید بگم من با شرکت در برنامه‌های تلویزیونی هیچ مبلغی نگرفتم و نخواهم گرفت از جمله برنامه حالاخورشید ولی باز هم برای دفاع از حقوق تمامی توانیابان و حتی کارآفرینان و استارت‌آپ‌ها اجتماعی باید این موارد آشکار شود:
اول: معلول، مستحق نیست. اگر جناب رشیدپور یا هر دوست دیگری در هر شرکت میلیاردی مخابراتی با دیدن بدن در هم پیچیده من احساس ترحم یا کمک می‌کند که یک چک چند میلیون تومانی برای صدقه و عاقبت به خیری خودش و عزیزانش بنویسد یعنی حتی یک کلمه از حرف‌های من در طول زندگیم و در همان برنامه را نفهمیده. من مانند بسیاری از معلولین دیگر کار می‌کنم ، موفق هستم، به خودم و دستاورهایم در زندگی افتخار می‌کند، ابزار کار و خانواده‌ای زیبا دارم و از بسیاری از کسانی که روی صندلی چرخ‌داری نیستند هم خوشبخت‌ترم. چون دوست داشتم این خوشبختی را با دیگرانی با شرایط خودم هم تقسیم کنم پروژه همیار را کلید زدم و دنبال صدقه نیستم. در همان برنامه هم با بنده هماهنگ نشد که قرار است این نمایش حمایت صورت بگیرد وگرنه من مدیون خانواده خودم و خانواده بزرگ معلولین ایران نمی‌شدم.
دوم: کسب و کار خریدنی نیست. این حقیقت ناراحت‌کننده که نه در یک برنامه تلویزیونی نه در یک شرکت ظاهرا فناوری ارتباطی و نه کلا در بسیاری از چهره‌های رسانه‌ای و فناوری ما فرق یک مفهوم همه‌گیری مانند استارت‌آپ با یک اپلیکیشن قابل درک نیست بسیار آزاردهنده است. پروژه همیار یک کسب و کار اجتماعی برای رساندن خدمات و کالاهای مورد نیاز برای افرادی است که محدودیت‌های حرکتی دارند از سالمندان و مجروحان گرفته تا جانبازان و معلولین. مبنای آن « اقتصاد اشتراکی» است و خود کاربرانش آن را توسعه می‌دهند. پس یک چک ده میلیون تومانی برای خرید و تصاحب پروژه‌ای که برای موفقیت باید تبلیغ کند، فرهنگ سازی کند و تیم برنامه‌نویسی مقیم داشته باشد نه حتی یک صدقه که یک طنز تلخ است.
سوم: تبلیغ، توسعه نیست. چه در پست برادرانه آقای رشیدپور عزیز و چه در حرف‌های که مدیر عامل اول مارکت با رسانه‌ها زده‌اند رنگی آزاردهنده از ترحم است. از شمایی که آشنایی با مفاهیم کسب و کار ندارید انتظار ندارم درک کنید من نیم میلیارد برای خودم نخواستم و این عدد برآوردی واقع‌گرایانه از توسعه یک پلتفرم کشوری خدمات معلولین مبتنی بر خود کاربران برای بازه یک سال بود که طبیعتا هر هزینه‌ای زیر نظر سرمایه‌گذار انجام می‌شد. وحید رجبلو اگر اسم ناچیزی هم دارد آن را مدیون این است که به خود به چشم معلول نگاه نکرده و حالا شما با تمام ثروت و رسانه‌ای که در اختیار دارید دارید می‌کوشید از در دلسوزی صدای مرا خاموش کنید. من بر خلاف تصور شما از جایی خط نمی‌گیرم. می‌خواهم به عنوان یک انسان کامل و قادر کسب و کاری برای خودم و هم‌نوعانم خلق کنم و اگر هم شکست خوردم شرمنده نیستم که با حسرت تلاش کردن زندگی کردم.
من در نیت شما تردید نمی‌کنم و باور دارم از سر ندانستن حرکت مرا به تبلیغ آغشته کردید شما هم به من برچسب خط گرفتن نزنید. باشد روزی که بفهمید فقیر واقعی و معلول واقعی کسی است که خودش را برتر و بالاتر از دیگران می‌پندارد نه کسی روی یک صندلی چرخ‌دار نشسته.
موفق و پایدار باشید.
