مگر خداوند نمی فرماید: قُلْ إِنَّما أَعِظُکمْ بِواحِدَةٍ أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنی وَ فُرادی.[1]«به آنان بگو، من تنها شما را به یک حقیقت پند می دهم: همه شما دوتا دوتا (جمعی) و یک یک (فردی) برای خدا قیام کنید.»
مگر خدا نمی فرماید: یا أَیهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْناکمْ مِنْ ذَکرٍ وَ أُنْثی وَ جَعَلْناکمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إِنَّ أَکرَمَکمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکمْ.[2]«ای مردم، ما شما را از مردی و زنی آفریدیم و شما را تیره ها و قبایلی قرار دادیم تا هم دیگر را درک کنید (زندگی هماهنگ داشته باشید). با فضیلت ترین شما نزد خداوند، با تقواترینِ شماست.»
این آیه قرآن است که می گوید: وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعاً وَ لا تَفَرَّقُوا[3] «همگی چنگ به وسیله (ریسمان) الهی بزنید و پراکنده نشوید»،
زیرا [اگر تفرقه و پراکندگی داشته باشید]، متلاشی شده و با شکست روبه رو می شوید و بوی انسانیت (بنیانِ زندگی) شما نابود می گردد. هیچ راه دیگری برای ریشه کن کردن اختلافات ویران گر، جز عمل به ملاک وحدت که در سه آیه مذکور آمده است، وجود ندارد. این ملاک عبارت است از:
1- أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ «برای خدا قیام کنید.»
2- إِنَّ أَکرَمَکمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکمْ «با فضیلت ترین شما نزد خدا، با تقواترینِ شماست.»
3- حبل الله «وسیله خداوند.» یعنی همه انسان ها باید بدانند و بالاخره هم خواهند دانست که وحدت مطلوب که رکنِ اساسی حیات معقول انسان هاست، بدون انگیزگی الهی امکان پذیر نخواهد بود.
بشر حرف و حماسه و شعر فراوانی درباره وحدت انسان ها گفته است و پس از این هم خواهد گفت، ولی اگر درست دقت کنند، خواهند دید اثر آن همه حرف زدن ها و حماسه بازی ها و شعر سرودن ها، جز تحریکات بسیار سطحی و بی اساس و زودگذر، چیزی نبوده و نخواهد بود. ملاک درک و ایجاد وحدت که بر محکم ترین بنیاد عالم هستی استوار است، همان است که در قرآن آمده و ما آن را متذکر شدیم:
یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا ادْخُلُوا فِی السِّلْمِ کافَّةً[4] «ای مردم با ایمان، همگی و عموماً در صلح و صفا وارد شوید. فَمَنْ آمَنَ وَ أَصْلَحَ فَلا خَوْفٌ عَلَیهِمْ وَ لا هُمْ یحْزَنُونَ.[5] «کسانی که ایمان آوردند و به اصلاح فرد و اجتماع پرداختند، برای آنان نه ترسی هست و نه اندوهی.»
أَنْ تَبَرُّوا وَ تَتَّقُوا وَ تُصْلِحُوا بَینَ النَّاسِ[6] «نیکوکاری کنید و تقوا بورزید و در میان مردم صلح را برقرار کنید.»
فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَصْلِحُوا ذاتَ بَینِکمْ[7] «به خدا تقوا بورزید و در میان خود، صلح و صفا برقرار کنید.»
إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَینَ أَخَوَیکمْ[8]«مردمِ با ایمان برادران یکدیگرند؛ میان برادرانتان صلح را برقرار کنید.»
آیا این آیات که در ایجاد اتحاد و صلح میان مردم، با صراحت کامل دستور می دهند، از اختلافات ویران گرِ قضاوت ها و فتاوی جلوگیری نمی کنند!؟ آیا امکان دارد که خداوند متعال که برای ایجاد صلح و صفا و برداشتن پراکندگی ها تأکید می کند، اختلاف در قضاوت و فتوی را که موجب تشتّت و پراکندگی ارتباطاتِ افرادِ جامعه می باشد، تجویز کند؟! آیا این بهانه صحیح است که: « [چون ] من قاضی هستم، من مجتهدم، همین است که می گویم و دیگر صاحب نظران بایستی از من تبعیت کنند!؟» این نوعی از خودخواهی خطرناک است که به قیمت از بین رفتن جان های آدمیان و پایمال شدن حقوق کار و نابود شدن شخصیت ها تمام می شود. آیا با آن همه دلایل عقلی و این همه آیات که با بیانات گوناگون، حیات و شؤون آن را جلوه گاه عظمت و مشیت خداوندی مطرح می کنند، می توان اختلافات ویران گر را تجویز کرد؟! برای رسیدن به وحدت و صلح در روابط انسانی، جز شورای قضایی و شورای فتوایی، راه دیگری وجود ندارد؛ شورایی که نخست بتواند خودخواهی و تکیه بر رأی شخصی مخلوط با ذوقیات بی اساس و اصول پیش ساخته اثبات نشده را از دل های اعضای شورا بزداید.
پی نوشت ها
[1] سوره سبأ، آیه 46.
[2]
[3] سوره آل عمران، آیه 103.
[4] سوره بقره، آیه 208.
[5] سوره انعام، آیه 48.
[6] سوره بقره، آیه 224.
[7] سوره انفال، آیه 1.
[8] سوره حجرات، آیه 10.
