چگونه کاکتوس را تکثیر دهیم؟به همراه اصول مهم برای نگهداری کاکتوس + عکس

نگهداری کاکتوس در آپارتمان اصول و مراقبت ها همه ی آنچه که باید در مورد کاکتوس بدانید. کاکتوس گیاهی است از تیره کاکتوسیان (Cactaceae) تیره‌ای از میخک‌سانان که اغلب خاردار و گوشتی هستند

نگهداری کاکتوس در آپارتمان اصول و مراقبت ها

کاکتوس

همه ی آنچه که باید در مورد کاکتوس بدانید.

کاکتوس گیاهی است از تیره کاکتوسیان (Cactaceae) تیره‌ای از میخک‌سانان که اغلب خاردار و گوشتی هستند.کاکتوس در ابتدا تنها در شمال و جنوب و نواحی مرکزی آمریکا رشد می‌کرد اما امروزه در بسیاری از مناطق گرم و خشک جهان توسط مردم پراکنده شده کاکتوس طی طوفانهای ناگهانی آب ذخیره کرده و آب ذخیره شده را طی ماه‌های خشکسالی به مصرف می‌رساند.

کاکتوسیان در ایران گونهٔ بومی ندارند.بیشتر کاکتوس‌ها ریشه‌های عمیقی داشته و ساقه شبکه مانندی دارند که به‌عنوان منبع ذخیره آب عمل می‌کنند ساقه کاکتوس توسط تیغ‌هایی محافظت می‌شود. کاکتوسها برگهای خیلی کوچکی داشته و یا اصلاً برگ ندارند.

کاکتوس

خاک مناسب برای کاکتوس

یکی از معیارهای تعیین کننده خاک مناسب برای کاکتوسها، آب و هوا می‌باشد. به گونه‌ای که در آب و هوای گرم نیاز این گیاهان به خاک قابل نفوذ و سبک بیشتر احساس می‌شود در حالی که در آب و هوای سرد که گیاهان نیاز به آبیاری چندانی ندارند به خاکی سنگین تر نیاز خواهد بود.

به طور کلی کاکتوسها خاک‌های با PH کمتر از 7 تا نزدیک به 7 را می‌پسندند. در بیشتر متون، ترکیب اصلی خاک کاکتوسها در اندازه‌های زیر سفارش شده است:

1 قسمت خاک باغچه + 1 قسمت شن و ماسه (به نسبت مساوی) + 1 قسمت کمپوست (مواد پوسیده گیاهی و خاک برگ)، یا
یک دوم قسمت خاک رسی + 1 قسمت ماسه + 1 قسمت خاک باغچه، یا
1 قسمت کمپوست + 1 قسمت خاک پیت + یک قسمت ماسه

هرگاه به ترکیب‌های بالا در انتها، 5 درصد خاک زغال اضافه شود اثر ویژه‌ای در جلوگیری از پوسیدگی و دیگر بیماری‌های قارچی خواهد داشت (حضور پتاس در خاک زغال، باعث این امر می‌شود).البته در متون مختلف و در گفته‌های افراد با تجربه در زمینه تولید و پرورش کاکتوس به فرمول‌های مختلف دیگری نیز اشاره شده است. برخی از افراد در ترکیب خاک خود از کود حیوانی و برخی دیگر از ورمی کمپوست استفاده می‌کنند. به عنوان مثال می‌توان به این ترکیب اشاره کرد:

دو قسمت شن ریز شسته شده و شیرین (فاقد املاح) + کمتر از یک قسمت کود گاوی پوسیده + یک قسمت خاک برگ پوسیده با اندازه متوسط ذرات + مقدار بسیار کمی از قطعات خورد شده زغال چوب (این فرمول را بر اساس اطلاعات ذکر شده در تابلوی اطلاع رسانی باغ گلهای اصفهان در این قسمت ذکر کردم). خاک مناسب دیگری که معمولاً استفاده میکنند 60درصد شن شسته شده 20درصد پیت ماس و 15درصد ورمی کمپوست بعلاوه مقداری زغال میباشد.

کاکتوس

شرایط محیطی مناسب برای کاکتوس

حرارت

این گیاه، به حد متوسط گرما در فصل بهار تا پاییز و شبهای خنک نیاز دارد. هوای زمستان باید خنک باشد (حدود 10 تا 14 درجه سانتی گراد).

کاکتوس هایی که تار دارند باید در محلی با دمای حداقل 16 درجه نگهداری شوند. همچنین توجه داشته باشید که تهویه مناسب از جمله نیازهای کاکتوس است.بهترین درجه برای نگهداری کاکتوس ها 18 تا 32 درجه سانتی گراد می باشد.

نور

باید توجه داشته باشید که میزان تابش نور و روشنایی محیط نگهداری کاکتوس ها در شکل ظاهری کاکتوس ها، رنگ گل، تعداد گل ها، ساقه ها و شکل غنچه های گل اهمیت فراوانی دارد. اما توجه داشته باشید به طور کلی، کاکتوس ها به نور زیاد (نزدیک پنجره های شرقی و غربی) و نور خیلی زیاد (نزدیک پنجره های جنوبی) نیاز دارند.

نکته حائز اهمیت در مورد میزان نور محیط نگهداری کاکتوس ها در این است که چنانچه نور محیط کم باشد کاکتوس ها طراوت و زیبایی خود را از دست می دهند، و در مورد کاکتوس هایی که گل دارند، توانایی گل دهی خود را از دست می دهند.کاکتوس بعد از مدتی در نور کم ازبین میرود البته نور زیاد در تابستان باعث افتاب سوختگی می شود.

رطوبت

رطوبت برای گیاه کاکتوس اهمیت چندانی ندارد. چرا که بومی مناطق خشک و صحرا های آمریکا میباشد

هوا

آب و هوای گیاه کاکتوس باید تقریبا گرم و یا کوهستانی باشد.

کاکتوس

نحوه نگهداری و تکثیر گیاه کاکتوس

نور مورد نیاز کاکتوس

کاکتوس به نور فراوان نیاز دارند و قرار دادن آنها در داخل اتاق و پشت پنجره های جنوبی بسیار مناسب است. در صورت ناکافی بودن نور طبیعی، نور مصنوعی نیز میتواند به عنوان مکمل، به کار رود.

آبیاری

در طی فصل رشد فعال کاکتوس باید بیش از دوران استراحت آبیاری شود. برنامه خاص و تعریف شده ای برای آبیاری کاکتوس وجود ندارد و برنامه آن به گلدان، خاک، آب و هوا و عوامل مشابه بستگی دارد.بهترین روش برای تعیین مقدار آب مورد نیاز کاکتوس، این است که گیاه را مدتی با دقت زیرنظر بگیرید. هنگام آبیاری سعی کنید تمام سطح خاک خیس نشود و مراقب خروج آب نیز باشید.

دور بعدی آبیاری باید در زمانی باشد که خاک کاکتوس کاملا خشک شده باشد. ساده ترین روش حصول اطمینان از خشکی خاک این است که یک خلال دندان را با احتیاط در خاک فرو کنید، اگر خلال دندان نمناک شد، باز هم یکی دو روز صبر کنید. گیاه در فصل استراحت خود تنها چند هفته یکبار به آبیاری نیاز دارد.

دمای مورد نیاز کاکتوس

کاکتوسها میتوانند در فصل رشد خود دمای 32 تا 38 درجه را تحمل کنند و بهترین دما در فصل استراحت آنها، 7 تا 12 درجه سانتیگراد است. این دمایی است که کاکتوس در محل طبیعی زندگی با آن روبرو میشود. هوای سرد در فصل استراحت، میتواند به گل دهی گیاه در فصل رشد منجر شود.

کود مورد نیاز کاکتوس

کاکتوس در طی پاییز و زمستان تنها هر دو تا سه ماه یک مرتبه به کود احتیاج دارد. یک کود کم ازت برای کاکتوس مناسب است. کودهایی که به تدریج در خاک آزاد میشوند نیز برای کاکتوس مناسب هستند، اما این کودها تنها یک مرتبه در بهار به خاک افزوده میشوند.

خاک مورد نیاز کاکتوس

میتوان با مخلوط کردن یک قسمت خاک گلدان با یک قسمت ماسه و کمی شن برای عبور راحت تر آب، خاک مناسبی تهیه کنید.لایه های خاک کاکتوس: 1-ریگ ریز 2-خاک گلدان + ماسه 3- خزه یا پوست برنج 4- ریگ یا خرده سفال.

گاهی در وقت جابجایی کاکتوسها مشاهده می شود که ریشه گیاه وضع مناسبی ندارد و حالت پوسیده پیدا کرده است در این حالت بهترین راه هرس کردن ریشه می باشد و باید فقط ریشه هایی را باقی گذاشت که سالم و قوی باشد،درصورتی که تمام ریشه وضع نامناسبی داشت از بریدن تمام ریشه ها نترسید.ریشه های جدید سریعا رشد خواهند کرد.معمولا پس از جابجایی گلدان و اصلاح ریشه ها تا ده روز نباید به گیاه آب داد.

تکثیر کاکتوس

بهترین زمان برای این کار بهار است ولی در دیگر فصول نیز این کار امکان پذیر است.
بدست آوردن قلمه مناسب نیاز به حسن انتخاب دارد کاکتوس ها از راه قلمه زدن به راحتی تکثیر می شوند. ولی این عمل بیشتر از کاکتوس های جزء جزء صورت می گیرد. زیرا به گیاه آسیب کمتری می زند.از جوانه هایی استفاده کنید که سطح تماس کمتری با گیاه دارند. از گرفتن قلمه از پایه گیاه خودداری کنید.

رطوبت این قسمت از گیاه بیشتر است و خطر گندیدگی گیاه مادر بیشتر است. اگر این کار را کردید و پایه گیاه شروع به فاسد شدن کرد سریعا قسمت گندیده را جدا کرده و گیاه مادر را یک هفته خارج از خاک قرار داده و سپس به گلدان انتقال دهید. بهترین زمان برای این کار بهار است ولی در دیگر فصول نیز این کار امکان پذیر است. برای این کار از چاقویی تیز استفاده کنید. از چاقوی اره ای استفاده نکنید.

کاکتوس ها سر و ته رشد نمی کنند ،بنابراین وقتی چند برش از یک کاکتوس بر می دارید به این نکته دقت کنید. برای جلوگیری از بین رفتن کاکتوس و پوسیدگی آن قبل از اینکه آن را در خاک قرار دهید چند روزی آن را در سایه قرار دهید تا قسمت بریده شده خشک شود .

هر چه قدر کاکتوس بزرگتر باشد به زمان بیشتری برای خشک شدن احتیاج دارد(3 تا 15روز).هم چنین گرم وسرد بودن هوا نیز به ترتیب موجب کاهش و افزایش زمان خشک شدن می شود. پس از این دوره آن را در گلدانی با زه کشی مناسب قرار داده مانند دیگر کاکتوس های بالغ ابیاری کنید. معمولا 2 تا 3 هفته طول می کشد تا ریشه ها نمایان شوند.

نکات و اطلاعاتی کامل درباره نگهداری کاکتوس

کاکتوس ها را باید در فصول سرد، گرم نگه داشت. بهترین نقطه برای نگهداری کاکتوس در داخل خانه،کنار پنجره‌ای است که آفتاب گیر باشد. البته کاکتوس ها اصولاً با آفتاب مستقیم میانه خوشی ندارند و نباید آنها را در مقابل تابش مستقیم خورشید قرار داد(البته به جز تعدادی معدود که باید حتماً جهت رشد و گلدهی در برابر اشعه مستقیم خورشید باشند).

گاهی در وقت جابجایی کاکتوسها مشاهده می شود که ریشه گیاه وضع مناسبی ندارد و حالت پوسیده پیدا کرده است در این حالت بهترین راه هرس کردن ریشه می باشد و باید فقط ریشه هایی را باقی گذاشت که سالم و قوی باشد، درصورتی که تمام ریشه وضع نامناسبی داشت از بریدن تمام ریشه ها نترسید. ریشه های جدید سریعا رشد خواهند کرد.معمولا پس از جابجایی گلدان و اصلاح ریشه ها تا ده روز نباید به گیاه اب داد.

کاکتوس ها می توانند در خاکهایی با ترکیبات متفاوت از قبیل سنگلاخی، ماسه ای، رسی و... به زندگی خود ادامه دهند ولی ایده ال ترین ترکیب برای آنها ترکیبی است که سریعاً خشک شود ولی همچنان مقداری رطوبت را در خود نگه دارد. خاک مورد نیاز برای کاکتوس ها باید دارای خلل و فرج و پر متفذ باشد تا آب به راحتی از ان خارج شود و سریعا خاک خشک شود و گیاه امکان تنفس پیدا کند.

همواره برای کاکتوس ها از خاکی سنگریزه ای استفاده کنید. برای خاک کاکتوس ترکیب های مختلفی توصیه می شود. یکی از رایج ترین ترکیبات برای کاکتوس 2 قسمت خاک باغچه و یک قسمت ماسه درشت است. از خاکی که میزان زیادی خاک برگ دارد اجتناب کنید.همیشه سعی کنید که خاک گلدان بین دو آبیاری خشک باشد زیرا خیس بودن گلدان برای مدت طولانی به کاکتوس اسیب وارد می کند. بر روی سطح گلدان از سنگریزه استفاده کنید این کار منافع متعددی دارد از قبیل نگهداری رطوبت، زیبایی، سالم ماندن پایه گیاه و...

آبیاری کاکتوس‌ها

آبیاری کاکتوس کاکتوس ها با آب چندان مخالف نیستند بلکه با آبیاری صحیح رشدشان تسریع خواهد شد.نکته مهم در آبیاری کاکتوس این است که آبیاری آنها باید در فصل رشد آنها باشد .کاکتوس ها به آب احتیاج دارند . اگر شما کاکتوس هایتان را تنها یک بار در ماه آب دهید آنها رشد چندانی نخواهند داشت و فقط زنده خواهند مانند و ریشه هایشان خشک و در نهایت می سوزد در این حالت پس از آبیاریی مجدد ریشه ها توانایی جذب اب را نخواهند داشت و ریشه ها دچار پوسیدگی خواهند شد.

کاکتوس هایی که در گلدانهای کوچک هستند نسبت به کاکتوس هایی که در گلدانهایی بزرگ تر قرار دارند آبیاری بیشتری را احتیاج دارند.کاکتوس هایی که در گلدانهای7یا 10 سانتی قرار دارند باید هر 4 تا 6 روز آبیاری شوند.کاکتوس های که در گلدانهای 15 سانتی نگهداری می شوند هر هفته تنها به یک بار آبیاری احتیاج دارند. برنامه آبیاری کاکتوس بر اساس نوع خاک و گلدان (پلاستیکی یا سرامیک یا گلی) ودما تغییر می کند.

گلدان پلاستیکی و سرامیکی آب را نسبت به گلدان گلی بیشتر در خود نگه می دارد و بنابر این به آبیاری کمتری احتیاج دارد.همین طور میزان آبیاری به درجه حرارت محیط نیز وابسته است ، در هوای گرم کاکتوس نسبت به هوای سرد به آب بیشتر ی احتیاج دارد. یک قانون خوب برای آبیاری کاکتوس این است که پیش از اینکه خاک گلدان کاملا خشک شود به آبیاری آن بپردازیم.

دو نوع روش آبیاری برای کاکتوس وجود دارد، یک نوع آن آبیاری از بالای خاک و نوع دیگر قرار دادن گلدان به مدت 10 تا 15 دقیقه در ظرفی که آب کمی در آن قرار دارد. در روش دوم کاکتوس آب مورد نیاز خود را به داخل می کشد.بهترین روش این است که به صورت متناوب از دو روش فوق استفاده کنیم برای آبیاری کاکتوس از افشان کردن آب به روی گیاه خود داری کنید. کاکتوس را فقط هنگامی که در حال رشد است به صورت منظم آبیاری کنید.

در هنگامی که کاکتوس در دوره رشد خود قرار ندارد به آب بسیار کمی احتیاج دارد.ریشه کاکتوس وقتی که گیاه خواب است برای فاسد شدن مستعد است و در صورت آب دهی بیش از اندازه کاکتوس از بین خواهد رفت. در هنگامی که کاکتوس خواب است هر 2 یا 3 هفته پس از اینکه خاک کاملاً خشک شد، آبیاری سبکی کفایت خواهد کرد. به میزانی گیاه را ابیاری کنید که ریشه آن کمی مرطوب شود.

جابجایی کاکتوس ها

بیشتر افراد جابجایی گلدان گیاه را بیش از اندازه انجام می دهند. این کار به ریشه های کاکتوس اسیب وارد می کند. فقط هنگامی که گیاه احتیاج به تعویض گلدان دارد باید این کار صورت بگیرد بهترین فصل برای تعویض گلدان بهار است که گیاه در حال رشد بوده و انرژی زیادی دارد.یک کاکتوس برای سالها (5 تا 10 سال) می تواند در یک گلدان باشد بدون اینکه احتیاجی به تعویض گلدان داشته باشد.

کاکتوس ها در هر گلدانی که زه کشی و تخلیه آب مناسبی داشته باشد میتوانند به خوبی رشد کند. گلدانهایی گلی با عمق کم برای کاکتوس ها بسیار مناسب است و اصولا کاکتوس ها به عمق زیادی احتیاج ندارند. برای انتخاب سایز گلدان، گلدانی با قطری کمی بیشتر از قطر کاکتوس را انتخاب کنید.

گلدانهای بزرگ برای کاکتوس های کوچک مناسب نبوده، موجب از بین رفتن گیاه خواهد شد. پس از انتقال کاکتوس برای آبیاری آن عجله نکنید تا فرصت ترمیم به ریشه های گیاه داده باشید. پس از چند روز به آبیاری گیاه بپردازید. در سه هفته اول به ابیاری کم اکتفا کنید.

مراحل جابجایی

1- قسمت پایینی گلدان را با سنگ هایی تمیز بپوشانید. مقداری زغال فعال شده در این قسمت قرار دهید.
2- گلدان را با ترکیب دو قسمت ماسه و یک قسمت خاک و مقداری perlite. پر کنید. (خاکهای آماده در مغازه های معتبر یافت می‌شود).
3- دقت کنید که هیچ گونه کلوخ در مخلوط وجود نداشته باشد سپس کاکتوس ها را در خاک قرار دهید.
4- مقداری سنگ و خزه را بر روی خاک گلدان برای نگهداری رطوبت قرار دهید.

زیر خانواده‌های کاکتوس

کاکتوس‌ها به سه گروه زیر تقسیم می‌شوند:

زیر خانواده پرسکیه Pereskia
زیر خانواده اوپنسیه Opuntia
زیر خانواده کاکتاسهcactaceae

برای دانستن تفاوت میان این سه دسته باید به تفاوت‌های ظاهری و ژنتیکی آنها دقت کرد. دسته اول در واقع کاکتوسهایی هستند که کاملاً داری برگ می‌باشند و از نظر ظاهری تا حدودی مانند گلهای رز رونده می‌باشند با این تفاوت که آنها از خانواده کاکتوسها و دارای آرئول هستند. دسته دوم کاکتوسهایی هستند که دارای برگهای موقتی هستند که در جوانه‌های نو ظهور دیده می‌شوند و به سرعت و بر اثر افزایش سن و کمبود رطوبت می‌ریزند. دسته سوم کاکتوسهایی هستند که اصلا و ابدا برگی در آنها مشاهده نمی‌شود که این دسته تمامی خانواده‌های اکینو کاکتوس و انواع سروس‌ها را شامل می‌گردند.

زیر خانواده پرسکیه Pereskia

زتا معمولی باPH حدود 5/6 – 5/7 نگهداری می‌شوند و قلمه‌های ساقه این گیاهان براحتی در ماسه ریشه‌دار می‌شوند (برای تکثیر مشکلی ندارند).

زیر خانواده اوپنسیه Opuntia

کاکتوس‌های اوپنسیه به فارسی کاکتوس‌های راکتی نامیده می‌شوند. که در برگیرنده انواع کاکتوس‌های برگ پهن، راکتی، زرد، راکت درشت و کوچک هستند. این دسته از کاکتوس‌ها گاهی در مناطق گرمسیری میوه‌های خوراکی تولید می‌کنند که مصارف دارویی دارد.

زیر خانواده سریوس cereus

(باید دانست که زیر خانواده‌ای به این نام وجود ندارد، دسته کاکتاسه cactaceae درست است که انواع کاکتوسهای ستونی (سروس‌ها) دراین طبقه قرار می‌گیرند)

کاکتوس نوع ساگوارو.

کاکتوس‌های کشیده و مخروطی در زیر خانواده سریوس قرار دارند. این دسته از کاکتوس‌ها در مناطق سردسیری در فضای گلخانه‌ها قابل حفاظت و نگهداری می‌باشند. این گیاهان بدلیل خارهای گزنده و حساسیت‌زا ایجاد مشکل می‌کنند پس در منازل از دسترس بچه‌ها دور نگه دارید. مامیلاریا از جمله کاکتوس‌های کوچک و ریز هستند که گل دهی منظم هر ساله دارند. این کاکتوس بسیار کوچک و دارای فرم دایره‌ای کوچک هستند. گیاه لی توپس که به کاکتوس شباهت دارد عیناً شبیه یک تخته سنگ است که از وسط آن یک گل خارج شده‌است (شبه کاکتوس).

کاکتوس