آداب

نگاهی جزئی و ملموس به یکی از احتجاجات حضرت ختم المرسلین6 با ادیان، ما را با فرایند گفتمان نبوی آشنا می سازد که آن بزرگوار چگونه اصول عقلانیت، حکمت و دیانت را در جزء جزء سیر بحث و گفت وگو دنبال می کنند. و این درسی است برای همه فرق و مذاهب اسلامی که مدعی پیروی آن عزیز هستند.

یکی از مباحث زکات این است که آیا مردم بعد از وجوب زکات و جمع آمدن شرایط پرداخت آن، خود زکات اموال را به موارد مصرف آن برسانند، یا آنکه باید زکات از طریق حکومت و نماینده حاکم اسلامی جمع آوری شود و پس از سامان دهی به مصارف شرعی مورد تعیین برسد.

یونس شیبانی گوید: امام صادق(ع) به من فرمود: شما با یکدیگر چگونه شوخی می کنید؟ گفتم: خیلی کم! فرمود: چرا شوخی نمی کنید؟! شوخی از خوشخویی است. و با شوخی می توانی برادر دینی خود را شاد سازی. همانا رسول خدا(ص) نیز با مردم شوخی می کرد و می خواست بدین وسیله آنان را شاد سازد.

در مقاله گذشته گفتیم که جامع ترین متن امام شناسی، زیارت جامعه است که در آن به بیش از دویست و پنجاه ویژگی از ویژگی های برجسته امامان (ع) اشاره شده است.

مقاله ای که در پی می اید، برگرفته از کتاب ارزشمند معراج السعاده تألیف مرحوم ملا احمد نراقی است. پدر وی، ملا محمدمهدی نراقی، از علمای برجسته به شمار می رود و کتاب جامع السعادات از اوست

و آن ادب آن است که با وضو باشد بر هیئت ادب و سکون ـ ایستاده یا نشسته ـ روی در قبله و سر فرود انداخته بی تربّع (چهار زانو نشستن) و تکیه و هیئت تکبّر... فاضل تر آن که در نماز ایستاده خواند و در مسجد چه آن از افضل اعمال است.

برای تلاوت قرآن، آداب خاصی هست که با استفاده از آیات و روایات، به برخی از آنها اشاره می شود:

قرآن مجید، تنها نسخه شفابخش جان های دردمند بشر امروز و حلقه اتصال آسمان و زمین و بنده خاکی با حضرت حق است که جاودانه ترین سند وحیانی در طول تاریخ وحی و پیامبری به شمار می رود و انسان را از گمراهی، تباهی، غفلت، خرافات و جهالت، نجات داده، به سرچشمه های زلال حیات طیبه، آرامش و حقیقت، رهنمون می سازد.

قاری قرآن در رسیدن به ثواب تلاوت قرآن و رسیدن به فواید آن محتاج به سه چیز است: یکی دل خاشع، دوّم بدن فارغ از شغل ها و سوّم جای خالی و هرکدام از این سه خصلت منشأ ترتّب فایده ای است عظیم؛ امّا خشوع سبب گریختن شیطان است چنان چه حضرت باری تعالی در مقام تعلیم آداب قرائت، خواه در نماز و خواه در غیر فرموده است: هرگاه که تلاوت قرآنی می کنی استعاذه کن و پن ...

در شماره قبل با »آداب ظاهری تلاوت قرآن کریم« که با استفاده از کتاب ارزشمند معراج السعاده اثر مرحوم ملااحمد نراقی بود، آشنا شدیم. در ادامه با »آداب باطنی قرائت قرآن« آشنا می شویم.