محتشم-کاشانی

محتشم کاشانی شاعر پارسی‌گوی سدهٔ دهم هجری و هم‌دوره با پادشاهی شاه طهماسب یکم صفوی بود. شغل اصلی محتشم بزازی و شَعربافی (نوعی بافندگی) بود. محتشم از پیروان مکتب وقوع و از مهمترین شاعران مرثیه‌سرای شیعه است. شعر ترکیب‌بند «باز این چه شورش است که در خلق عالم است» معروف‌ترین مرثیه برای شهیدان واقعه کربلا در ادبیات فارسی است.

راه همه اشعار عاشقانه به نازکشیدن ختم نمی‌شود؛ شاعرانی هستند که بعد از مدتی از وصف قد و قامت و خال هندوی یار گفتن و نازش را کشیدن خسته شدند؛ از معشوق روی برگرداندند و با ادبیاتی که دیگر رنگ و بویی از عشق نداشت، به جای ستایش یار، او را سرزنش کردند و خود اهل ناز کردن شدند. در ادامه مطلب، از این مکتب و شاعرانش بیشتر خواهیم گفت.

سرپرست مرکز نسخ خطی آستان قدس رضوی بر تاثیر مجموعه اشعار عاشورایی محتشم کاشانی در زنده نگه داشتن فرهنگ عاشورا تاکید کرد.

رئیس گروه اسلامی فرهنگستان علوم اسلامی با بیان اینکه مداح باید شعری را که می‌خواند مفهوم آن را بفهمد، گفت: اینکه فقط بخواهیم شعری را انتخاب کنیم که مردم را به گریه بیاندازیم، تاثیر آنچنانی ندارد. مداحان باید شعر و مرثیه را بفهمند.

پنجمین روز از ماه محرم هر سال در شهر شاهرود روز« یا عباس یا عباس » نامیده شده و مراسم طوق‌بندان در این روز بر پا می‌شود

بزرگ مرثیه سرای ایران ، کمال الدّین علی بن میر احمد کاشانی ملقّب به « شمس الشعرای کاشانی » و متخلّص به « محتشم کاشانی » ، از شاعران اوایل عهد صفوی است

نکته تأمل برانگیزی است؛ نظر به تقدیری داردکه در زندگی برخی آدمیان رقم خورده است آن نیز در محدود زمانی خاص تجلی می یابد و پس از تلألو مؤثر، که بارقه اش در رود تاریخ جریان پیدا می کند، زمینه تکرارش منتفی می شود.

نکته تأمل برانگیزی است؛ نظر به تقدیری داردکه در زندگی برخی آدمیان رقم خورده است آن نیز در محدود زمانی خاص تجلی می یابد و پس از تلألو مؤثر، که بارقه اش در رود تاریخ جریان پیدا می کند، زمینه تکرارش منتفی می شود.

باز این چه شورش است که در خلق عالم است باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است باز این چه رستخیز عظیم است کز زمین بی نفخ صور خاسته تا عرش اعظم است این صبح تیره باز دمید از کجا کزو کار جهان و خلق جهان جمله درهم است گویا طلوع می کند از مغرب،آفتاب کاشوب در تمامی ذرات عالم است گر خوانمش قیامت دنیا بعید نیست این رستخیز عام که نامش محرم است در بارگاه قدس ...

نصرالله پورجوادی می‌گوید یک سیستم فکری عرفانی پشت شعرهای محتشم نهفته است.