ذات

.............................................................. 1.فاطر/15.

ذات را با صفتی معین و به اعتبار تجلی، از تجلیات اسم می نامند . و هر مظهری که اسماء ذات در آن ظهور کند، تجلی ذاتی گویند . و حق را اگر با اسماء و صفات تجلی کند، تجلی اسمایی و اگر با اسماء فعلی تجلی کند، تجلی فعلی می نامند .

واژه شناسان، معانی مختلفی برای «صدیق » ذکر کرده اند. راغب اصفهانی می گوید: «الصدیق من کثر منه الصدق وقیل بل یقال لمن لا یکذب قط وقیل بل لمن لا یتاتی منه الکذب وقیل بل لمن صدق بقوله واعتقاده وحقق صدقه بفعله ». (1)

قیصری در مقدمه بر فصوص الحکم پنج تقریر برای برهان صدیقین ذکر کرده است:

در بحث پیشین گفتیم که یکی از علل روی آوری فیلسوفان به برهان صدیقین، تلاش برای دست یابی به برهان با کم ترین مقروضات و مقدمات می باشد

در باب مسئله شناخت واجب الوجود، ابتدا این سؤال مطرح می شود که آیا بشر خاکی را راهی به آن وجود عالی هست

در تاریخ اندیشه اسلامی ضمن اعتراض به صدیقی بودن برهان بوعلی کوشش شده است تا براهین دیگری که دارای ویژگی برهان صدیقین باشد، اقامه شود

حمد بی حد را سزد ذاتی که بی همتاستی

چکیده: براساس متون دینی خدای متعال اسمی را برای خویش برگزیده که کسی از آن آگاه نیست. عموم عرفا مرتبه احدیت را اسم مستاثر الهی می دانند و معتقدند این اسم در غیب ذات حق باقی مانده و در عالم ظهور پیدا نکرده است

ده سال بدون آن یار سپری شد، ده بهار بی گل رویش طی، و ده فصل هجران بدون آن عزیز گذشت و چه سخت و جانگاه و با رفتنش گلستانمان خراب شد.